قطع یارانه نقدی در روزهای اخیر به یکی از موضوعات پرحاشیه اقتصادی تبدیل شده و اعتراض بسیاری از خانوارها را بهدنبال داشته است. دولت اعلام کرده که در راستای حمایت هدفمند از اقشار ضعیف جامعه، یارانه سه دهک بالای درآمدی را حذف میکند و برای این منظور، معیارهایی مشخص جهت شناسایی خانوارهای غیرمشمول ارائه داده است.
بر اساس اعلام رسمی، خانوارهای قرارگرفته در دهکهای هشتم، نهم و دهم که میانگین مجموع درآمد ماهانه اعضای آنها در بازه ششماهه بهروزرسانی اطلاعات از سقفهای تعیینشده فراتر رود، مشمول حمایت یارانهای دولت نخواهند بود.
طبق این معیارها، سقف درآمدی برای خانوار یکنفره ۳۰۰ میلیون ریال، دو نفره ۳۶۰ میلیون ریال، سه نفره ۴۲۰ میلیون ریال، چهار نفره ۴۸۰ میلیون ریال و پنج نفره ۵۴۰ میلیون ریال تعیین شده است. برای خانوارهای بیش از پنج نفر نیز به ازای هر عضو اضافه، ضریب مشخصی به سقف درآمدی خانوار پنجنفره افزوده میشود.
با اجرای این فرآیند، حذف یارانه با اعتراضهای گستردهای روبهرو شده است. بسیاری از سرپرستان خانوار معتقدند یارانه آنها به ناحق قطع شده و وضعیت اقتصادی واقعی خانواده بسیار ضعیفتر از آن چیزی است که دولت بر اساس دادههای خود تشخیص داده و دهکبندی کرده است.
بهعنوان نمونه، چندی پیش برخی کارگران ساختمانی در تماس با رسانهها نسبت به حذف یارانه خود اعتراض کردند. آنها توضیح دادند که به دلیل اشتغال بهعنوان استادکار ساختمانی، کارفرما حقوق تمام نیروها را یکجا به حساب استادکار واریز میکند و همین واریز تجمیعی باعث شده آنها در دهکهای بالای درآمدی قرار بگیرند و در معرض حذف یارانه باشند.
در تازهترین مورد، یکی از سرپرستان خانوار که همسرش مزدبگیر است، در تماس با ما از تغییر ناگهانی دهک خانوار و حذف یارانه گلایه کرد و گفت: در کمتر از یک ماه، دهک خانواده ما را از دهک پنج به دهک نه تغییر دادهاند و یارانه را بهطور کامل قطع کردهاند.
این شهروند ادامه داد: طبق اطلاعاتی که از خود سامانههای مربوطه دریافت کردهام، درآمد بنده بهعنوان سرپرست خانوار صفر ثبت شده، درآمد فرزند خردسالمان نیز صفر است و تنها درآمد خانوار، حقوق همسرم به میزان ۱۴ میلیون تومان اعلام شده است. با این شرایط واقعاً مشخص نیست چگونه ما را در دهک نهم قرار دادهاند.
به گفته او، تنها عامل این تغییر دهک، خرید یک خودرو بهصورت اقساطی توسط همسرش بوده است؛ خودرویی که ماهانه اقساط سنگینی بابت آن پرداخت میشود و عملاً بخش عمده درآمد خانوار را میبلعد و پولی برای تأمین سایر هزینههای زندگی باقی نمیگذارد.
بر اساس آنچه در آییننامه اجرایی کالابرگ و شرایط جدید حذف یارانه پردرآمدها آمده است، «خانوادههایی که یارانه آنها حذف شده میتوانند با مراجعه به سامانه مربوط در وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی نسبت به ثبت اعتراض اقدام کنند. وزارتخانه مکلف است با استفاده از اطلاعات و دادههای بهروزرسانیشده موجود در پایگاه رفاه ایرانیان، اظهارات و مدارک معترضین را بررسی کرده و نتیجه را ضمن اطلاع به سرپرست خانوار به سازمان مربوطه اعلام کند. بهروزرسانی این دادهها حداکثر در دورههای ششماهه انجام میشود.»
با این حال، برخی خانوادههایی که یارانه آنها قطع شده اما خود را مستحق دریافت میدانند، معتقدند وزارت کار با اتکا به اطلاعات ناقص یا نادقیق، یارانه خانوارهایی را حذف میکند که درآمد ماهانه آنها حتی کفاف تأمین نیازهای حداقلی زندگی را هم نمیدهد و این خانوادهها ناخواسته وارد یک فرآیند فرسایشی اعتراض و پیگیری اداری میشوند.
