نااطمینانی اقتصادی کار خود را کرد؛ مردم کمتر می‌خرند

بر اساس داده‌های مرکز آمار ایران، سرانه مصرف خصوصی به قیمت‌های واقعی از سال ۱۴۰۰ تا ۱۴۰۳ حدود ۲.۴ درصد کاهش یافته است. مصرف خصوصی که در بهار ۱۴۰۴ حدود ۴۲ درصد تولید ناخالص داخلی را تشکیل داده، یکی از مهم‌ترین اجزای GDP محسوب می‌شود. کاهش این شاخص به معنای کاهش مصرف خانوار و افت سطح رفاه جامعه است.

چهار فصل متوالی رشد منفی

رشد مصرف خصوصی در فصل بهار ۱۴۰۴ با ثبت رقم منفی ۱.۱ درصد، چهارمین فصل نزولی پیاپی را رقم زد. این افت در ادامه سه فصل منفی پیشین رخ داده و می‌تواند نشانه‌ای از ورود اقتصاد به رکود در فصل‌های بعدی باشد. همزمان، رشد اقتصادی کل کشور نیز در بهار ۱۴۰۴ با افت ۰.۴ درصدی مواجه شد. کاهش هزینه مصرف نهایی خصوصی بیانگر ضعف تقاضای داخلی است که عمدتاً ناشی از افزایش نااطمینانی اقتصادی و سیاسی و کاهش اعتماد خانوارها به پایداری درآمدهایشان است.

افت قدرت خرید و وابستگی اقتصاد به خانوارها

بررسی‌ها نشان می‌دهد سرانه مصرف نهایی خصوصی به قیمت‌های ثابت سال ۱۴۰۰ از ۴۹ میلیون تومان در سال ۱۴۰۰ به ۴۸ میلیون تومان در سال ۱۴۰۳ رسیده است. کاهش رشد هزینه مصرف نهایی خصوصی از سطح ۱۰ درصدی در فصل سوم سال ۱۴۰۰ تا رسیدن به رشد منفی در فصل نخست ۱۴۰۴ چشمگیر است.

این روند نشان‌دهنده تضعیف قدرت خرید خانوارهاست؛ به‌گونه‌ای که توان مصرفی آن‌ها کاهش یافته و رفاهشان تحت فشار قرار گرفته است. از آنجا که مصرف خصوصی سهم بزرگی از GDP را تشکیل می‌دهد، هرچه این سهم کاهش یابد، اقتصاد بیش از پیش در معرض آسیب ناشی از رفتار و تصمیمات خانوارها قرار خواهد گرفت. افزایش مصرف خصوصی معمولاً نشانه رونق اقتصادی و بهبود رفاه است، اما افت آن علامتی از فشار تورمی، کاهش قدرت خرید و افزایش نااطمینانی در جامعه محسوب می‌شود.