افزایش احتمالی عوارض آزادراهها بیش از همه رانندگان شخصی و مسافران روزمره را تحت فشار قرار میدهد. بسیاری از خانوادهها برای سفرهای بینشهری به آزادراهها وابستهاند و هر تغییر در تعرفهها میتواند هزینه سفر را بهطور محسوس بالا ببرد. این موضوع بهویژه در شرایطی که قدرت خرید مردم کاهش یافته، نگرانیهای جدی ایجاد کرده است.
از سوی دیگر، رانندگان تاکسیهای اینترنتی و ناوگان حملونقل عمومی نیز با افزایش هزینههای مستقیم مواجه خواهند شد. این فشار هزینهای در نهایت به مسافران منتقل میشود و میتواند قیمت خدمات حملونقل را افزایش دهد.
بخش حملونقل کالا نیز از این تغییرات بینصیب نخواهد ماند. کامیونها و خودروهای سنگین که روزانه مسیرهای طولانی را در آزادراهها طی میکنند، با افزایش عوارض هزینههای بیشتری متحمل میشوند. این افزایش هزینه در نهایت به قیمت تمامشده کالاها منتقل میشود و میتواند موج تازهای از گرانی در بازار مصرفی ایجاد کند.
کارشناسان هشدار میدهند که افزایش عوارض بدون در نظر گرفتن حمایتهای جانبی، بهویژه برای رانندگان باری، میتواند به کاهش انگیزه فعالیت در این بخش منجر شود و حتی جریان توزیع کالا را مختل کند.
یکی از دغدغههای اصلی مردم در برابر افزایش عوارض، نبود شفافیت در نحوه هزینهکرد این درآمدهاست. بسیاری معتقدند اگر قرار است تعرفهها افزایش یابد، باید خدمات آزادراهی نیز به همان نسبت ارتقا پیدا کند؛ از کیفیت آسفالت و ایمنی مسیر گرفته تا امکانات رفاهی و امدادی. در غیر این صورت، افزایش عوارض تنها بهعنوان فشار مالی جدید تلقی خواهد شد.
در همین راستا، برخی کارشناسان پیشنهاد میکنند که دولت و بخش خصوصی با ارائه گزارشهای شفاف از هزینهکرد درآمدهای آزادراهی، اعتماد عمومی را جلب کنند. این اقدام میتواند نگرانیها را کاهش دهد و مردم را نسبت به ضرورت افزایش عوارض قانعتر سازد.
در نهایت، آینده تعرفههای آزادراهی به تصمیمگیریهای سیاستگذاران و شرایط اقتصادی کشور وابسته است. اگر افزایش عوارض با برنامهریزی دقیق، حمایت از رانندگان و ارتقای خدمات همراه شود، میتواند به توسعه زیرساختهای حملونقل کمک کند. اما در صورت بیتوجهی به دغدغههای مردم، این تغییر ممکن است به یکی از چالشهای جدی اقتصادی و اجتماعی در ماههای آینده تبدیل شود.
عوارض ۲ آزادراه دیگر افزایش یافت و عوارض ۶ آزادراه دیگر در نوبت افزایش قرار گرفته است.
اوایل ماه جاری نرخ عوارض در ۲ آزادراه کنارگذر ماهشهر و کنارگذر غربی اصفهان افزایش یافت. در ادامه عوارض در ۳ آزادراه ساوه-همدان (قطعه ۱)، کنارگذر جنوبی تهران و آزادراه کربلا با مصوبه ستاد تنظیم بازار افزایش یافت.
اواخر ماه گذشته نیز عوارض ۱۰ آزادراه ساوه-سلفچگان، تهران–شمال، پل زال–اندیمشک، قطعات یک تا ۶ اصفهان–شیراز، پردیس، اراک–خرمآباد، قزوین–رشت، اهواز–بندر امام (ره)، ارومیه–تبریز و تبریز–سهند افزایش یافته بود.
به این ترتیب تا امروز نرخ عوارض در ۱۵ آزادراه کشور افزایش یافته و عوارض در ۶ آزادراه دیگر در نوبت افزایش قرار گرفته است. این آزادراهها شامل آزادراه باغچه-مشهد، کاشان-نظنز-اصفهان، کنارگذر شرقی سپاهان، کنارگذر شمالی مشهد، همت-کرج و قطعه ۴ ارومیه-تبریز است.
