بانک مرکزی در حالی پرداخت سود روزشمار به سپردههای بانکی را ممنوع کرده است که بررسیها نشان میدهد سهم سپردههای کوتاه مدت در شبکه بانکی افزایشی قابل ملاحظه را تجربه کرده است.
گسترشنیوز: بررسیها نشان میدهد با وقوع شوک ارزی، تمایل به نقد شوندگی بالا رفته و در نتیجه سهم سپردههای کوتاه مدت افزایش یافته بود. پرداخت سود روزشمار به سپردههای کوتاه مدت موقعیتی خاص را برای سپردهگذاران فراهم میکرد. دسترسی سریع به نقدینگی برای تغییر و تبدیل و سرمایهگذاری از یک سو و پرداخت سود از طرف بانکها از سوی دیگر، امکان مدیریت پولی را برای سیاستگذار فراهم نمیکرد.
حالا اما شرایط تغییر کرده است. بر اساس آخرین تصمیم شورای پول و اعتبار و بانک مرکزی ، بانکها از بهمنها مکلف هستند تا سود ماه شمار را جایگزین سودهای روز شمار کنند؛ بخشنامهای که موجب واکنشهای فراوان در میان مردم به عنوان سپرده گذاران، مسوولان بانکها و همچنین اقتصاددانان شد.
بر اساس بخشنامه بانک مرکزی ، بانکها موظفند سود بانکی را بر اساس حداقل مانده در ماه محاسبه و به مشتریان خود پرداخت کنند و به نوعی نرخ سود روزشمار سپردههای بانکی به ماه شمار تبدیل شود.
به اعتقاد برخی از کارشناسان بازار پولی و مالی و اقتصاددانان تغییر شیوه پرداخت سود بانکی دارای مزایایی است که عمدهترین آن از بین رفتن امکان فعالیت متخلفان و سوء استفادهکنندگان (دلالان و رانت خواران) در این فرآیند میشود.
نگاهی به وضعیت اقتصاد و همچنین شبکه بانکی نشان میدهد که به دلیل پرداخت سود روزشمار، دارندگان پول و سرمایههای بالا ترجیح میدادند، در چنین حساب هایی سرمایهگذاری کرده و پول خود را برای دریافت سود بیشتر به اجبار ماههای طولانی نزد بانک به امانت نگذارند و به این صورت علاوه بر برخورداری از دریافت سود حسابهای روز شمار و کوتاه مدت، مانع گردش مالی فراوان در حسابهای بلند با سود منطقی میشدند که این مسئله پرداخت تسیهلات به بخش تولید و صنعت را سخت تر میکرد.
هرچند به گفته اقتصاددانان شیوه پردخت سودهای روزشمار در بانکداری استاندارد جهانی از جایگاهی برخوردار نیست و سپردهگذاران فقط میتوانند از سودهای جاری و بلند مدت بابت سرمایهگذاری خود بهره ببرند.
اقدام اخیر بانک مرکزی و شورای پول و اعتبار را میتوان اقدام موثری در جهت گام برداشتن در مسیر رسیدن به شیوه استاندارد بانکداری جهانی به شمار آورد زیرا به حتم موجب محدود شدن دایره اختیار دلالان و رانت خواران و سوءاستفادهکنندگان از امکان رسیدن به سود در کوتاهترین زمان ممکن خواهد شد.
در ماههای گذشته نوسانات نرخ ارز و طلا و بالارفتن لحظهای نرخ آنها سبب شده بود تا برخی از دارندگان پولهای کلان در حسابهای روزشمار پول خود را برای چند روز و یا حتی چند ساعت از بانک خارج کرده و پس از داد و ستد در بازار طلا و ارز و کسب سود، دوباره آن را علاوه بر سود بهدست آمده به حساب خود بازگردانند و همچنان مشمول دریافت سود روزشمار باشند.
این اقدام و الزام بانکها به ارائه سود ماه شمار این بار مانع جدی بر سر راه متخلفان است که به حتم علاوه بر سیاستهای بانک مرکزی درحیطه کنترل نرخ ارز میتواند راهکاری برای ممانعت از ایجاد نوسان از سوی دلالان و … باشد.
در صورت اجرای بخشنامه جدید بانک مرکزی، این افراد دیگر به راحتی نمیتوانند پولهای خود را حتی برای چند ساعت از بانک خارج کنند زیرا پرداخت سود ماه شمار متعلق به آنها با مشکلاتی مواجه خواهد شد.کارشناسان بر این باورند که با این روش میتواند بخشی از گردش نقدینگی را کنترل کرد و در مسیر کاهش قرار داد.
تاثیر تغییر شیوه پرداخت سود بر بازار
بررسیها نشان میدهد تغییر شیوه پرداخت به شکلی غیر مستقیم بر بازار تاثیر میگذارد.
بسیاری از کارشناسان معتقدند کسانی که درآمدشان از محل دریافت سود بانکی است با این تغییر ترجیح میدهند نسبت به افتتاح سپردههای بلند مدت اقدام کنند که در این صورت بازارهای موازی کانند بازار طلا و سکه با هجوم کمتر سرمایهها روبهرو میشوند. در عین حال سپردههای کوتاه مدت نیز به سپرده هایی احتصاص پیدا میکند که افراد به طور روزانه با آن سر و کار دارند، به عنوان مثال حساب هایی که حقوق کارمندان، کارگران و... بدان واریز میشود.
تقوی، استاد دانشگاه علامه میگوید: این تصمیم در ذات خود تصمیم خوبی است و اگر همراه با ثبات اقتصادی و اطمینان بخشی نسبت به آینده اجرا شود میتوان امیدوار بود که بازارهای موازی تاثیر نگیرند اما اجرای این سیاست با نااطمینانی نسبت به آینده بازار و نوسانهای چشمگیر قیمت، نگهداری پول را غیر اقتصادی کرده و زمینه را برای هجوم نقدینگی به بازارهایی چون ارز و سکه و طلا فراهم میکند از این رو ضرورت دارد بانک مرکزی همزمان با اجرای این سیاست مولفههای جانبی را مد نظر قرار دهد. به گفته وی موفقیت این طرح در گرو شرایط اقتصادی خواهد بود.
موافقان چه میگویند؟
احمد حاتمی یزد، کارشناس بانکی میگوید: در هیچ کشوری بانکها سود روزشمار به سپردهگذاران سپردههای کوتاهمدت نمیدهند.
وی افزود: بخشنامه بانک مرکزی برای منع پرداخت سود روزشمار، اقدامی بسیار مناسب است چرا که مردم نباید انتظار داشته باشند پولی را در بانک بگذارند و فقط برای یک روز آن سود بگیرند.وی گفت: پیش از این سپردهها سود روزشمار از بانکها میگرفتند اما با تصمیم جدید چه ابتدای ماه پولی را از حسابشان برداشت کنند و چه انتهای ماه دیگر سودی دریافت نخواهند کرد و تنها مانده حساب است که سود میگیرد، در این حالت بار عظیمی از دوش بانکها برداشته خواهد شد.
سیدبهاءالدین حسینی هاشمی، دیگر کارشناس حوزه بانکی نیز معتقد است: این اقدام دو تاثیر در بازار مبادلات به ویژه بازار ارز دارد زیرا افرادی که با سپردههای خود در بازار دخالت کرده و به نوعی نوسان گیری میکردند، با مشکل مواجه خواهند شد.
وی افزوده است: این افراد با اقدامات خاصی، با خروج سپرده خود در اول صبح و در ارزانترین نرخ آن را به بازار ارز وارد کرده و عصر در گرانترین نرخ نرخ را بسته و پس از فروش ارزهای خود، دوباره سپرده را به بانک واریز میکردند. با این اقدام هم از فعالیت در بازار ارز سود دریافت میکردند و هم از سود روزشمار حساب خود در بانک بهرهمند میشدند.
این کارشناس پولی و بانکی بیان کرده است: این اقدام بانک مرکزی گامی در جهت کاهش سفتهبازی و فعالیت دلالان در بازارهای مختلف به ویژه بازار ارز خواهد بود.در عین حال نایب رئیس کمیسیون اقتصادی مجلس بر این باور است: پرداخت نکردن سود روزشمار به سپردههای کوتاه مدت بساط سفته بازی را جمع میکند.
به گفته سیدحسن حسینی شاهرودی؛ با این تصمیم بانکها راحت تر میتوانند سپردههای مردم را که به طور ماهانه یا سالانه در بانکها ثبت و ضبط میشود به سمت حوزه تولید و خدمات ببرند و تصمیم گیری به این منظور راحت تر میشود.
همچنین برخی از اقتصاددانان اعتقاد دارند؛ حذف پرداخت سود به سپردههای روزشمار میتواند سرعت گردش نقدینگی را کنترل کرده و مانع نوسانات بازارهای موازی مانند بازار ارز شود.
آلبرت بغزیان، کارشناس اقتصادی بر این باور است: بانکها تاکنون از برخی از بخشنامههای بانک مرکزی تمکین نکردهاند. به همین دلیل رقابتی ناسالم میان برخی از بانکها در پرداخت سود سپردهها و پرداخت سود روزشمار به بانکها وجود داشته است؛ اقداماتی که بانک مرکزی در تلاش است با تدابیری جدید آن را کنترل کند.
محمدرضا تابش، عضو کمیسیون برنامه، بودجه ومحاسبات مجلس نیز اعتقاد دارد: با تغییر رویه در سپردههای کوتاه مدت میتوان رشد نقدینگی را مهار و سرمایهها را به سمت تولید هدایت کرد.
وی تاکید کرده است: سیاست دولت، بانک مرکزی و شورای پول و اعتبار این است که به هر ترتیبی نقدینگی در کشور مهار شود و سرمایهها به سمت تولید سوق پیدا کند.
وی بر این باور است: با تغییر در رویه سپردههای کوتاه مدت، رشد نقدینگی مهار میشود و میتوان سرمایهها را به سمت سپردههای بلند مدت که برنامهریزی برای آن وجود دارد برد و هدایت آنها به سمت تولید را رقم زد.
مخالفان چه میگویند؟
محمود بهمنی، عضو کمیسیون اقتصادی مجلس اعتقاد دارد: براساس بانکداری بدون ربا باید در پایان سال میزان سود واقعی محاسبه شود بنابراین اگر براساس روزشمار یا ماه شمار سود سپردههای بانکی مشخص شود ایراد ربوی بودن خود را نشان میدهد.
وی معتقد است: پرداخت سود سپردهها به صورت روزشمار و یا ماه شمار به مصلحت نیست و با قانون عملیات بانکی بدون ربا مطابقت ندارد چراکه قانون بانکداری بدون ربا تاکید میکند که باید سود علی الحساب پرداخت شود.عزت الله یوسفیان ملا، عضو کمیسیون برنامه، بودجه ومحاسبات مجلس بر این باور است: با تصمیم شورای پول و اعتبار برای تغییر رویه سپردهگذاری کوتاه مدت در واقع مردم را از سپردهگذاری دور میکنند و این به ضرر اقتصاد کشور خواهد بود.
وی خاطر نشان کرده است: مسئولان پیش ازآنکه تصمیمی برای کاهش سود سپردههای بانکی بگیرند باید بازار دیگری در راستای درآمدزایی مناسب برای سپردهگذاران در نظر گرفته شود.
به گفته وی؛ به اندازه همین تصمیمی که برای سپردههای کوتاه مدت گرفته شد، نقدینگی از بانکها خارج میشود و به سمت و سوی سودآوری برای دارندگان نقدینگی میشود، درحالحاضر خرید و فروش ارز و سکه بازار سود آورد است.
منبع: خبرآنلاین
