داستان افزایش نقدینگی و رشد تورم در ایران کارشناسان و مردم را نگران کرده است. به طوری که مردم مرتب از خود میپرسند، آیا سرانجام ایران مانند ونزوئلا خواهد بود؟
گسترش نیوز: آنطور که از تحلیلها برمیآید، جهتدهی به نقدینگی و سوق دادن آن به سمت تولید امری ناشدنی است؛ چراکه نقدینگی به سمتی هدایت میشود که جذابتر باشد و طی چند ماه گذشته نیز وضعیت بازار ارز، آن را به صندوقچهای وسوسهانگیز برای سوداگران و دلالان ارز تبدیل کرده است.
سایه مشکلات اقتصادی روز به روز بر اقتصاد ایران سنگینتر میشود؛ اقتصادی که از چالشهای جدی رنج میبرد و قرار است در ۶ ماهه دوم سال درگیر تحریمهای تازهای شود. اینکه در ماههای پیشرو اقتصاد ایران چه شرایطی را خواهد گذراند و متغیرهای اقتصادی به کدام و سمت و سو حرکت خواهند کرد، سوالات بسیاری مهمی هستند که هم برای سیاستگذار اهمیت دارد و هم برای بنگاههای اقتصادی که بتوانند براساس چشمانداز کوتاهمدت اقتصاد ایران، استراتژیهای کوتاهمدت خود را تنظیم و به روز کنند.
مقصر تورم به کجا رسید؟ منشا تورم در ایران همواره رشد نقدینگی و ابزار سرکوب تورم، تثبیت نرخ اسمی ارز بوده است. حال به نظر میرسد موتور رشد نقدینگی در پرشتابترین حالت خود فعال است. نتیجه طبیعی و قابل پیشبینی چنین شرایطی، تورم خواهد بود. هر چند دلیل رشد نقدینگی در دوره اخیر متفاوت از دورههای قبل بوده و به مشکلات شبکه بانکی برمیگردد، ولی نتیجه نهایی چندان تغییر نخواهد کرد.
حجم نقدینگی در تیرماه امسال به ۱۶۰۲ هزار میلیارد تومان رسیده است که البته به واسطه نرخ سودهای سپرده موهومی که همچنان توسط شبکه بانکی توزیع میشود، در حال رشد است.
خطر بزرگ افزایش نقدینگی خطر بزرگ در این میان، اما نه در تورم انباشته در نقدینگی، بلکه در تصمیمات اشتباهی است که امکان دارد کشور را به مسئله ابرتورم دچار سازد. در صورت ادامه وضعیت موجود حتی با بدبینانهترین فرضها در مورد رشد نقدینگی در سال ۹۷، آثار قیمتی اشتباههای گذشته بیش از صددرصد نخواهد بود. اما آنچه بسیار خطرناک است، افزایش نقدینگی بیش از مقادیر گذشته در اثر سیاستهای اشتباه است.
نقدینگی انباشته شده در نهایت تبدیل به تورم خواهد شد و کار چندانی در برابر آن نمیتوان کرد. چنانچه بانک مرکزی برای حل مشکلات ترازنامه بانکها دست به افزایش پایه پولی بزندد، به طور حتم شعله تورم را بزرگتر خواهد کرد. بر این اساس، باید دقت کرد که مسئله مهم نه در انباشت نقدینگی که تورمی نزدیک به ۶۰ درصد را در خود ذخیره کرده، بلکه ایجاد نقدینگیهای جدید است.
آنطور که از تحلیلها برمیآید، جهتدهی به نقدینگی و سوق دادن آن به سمت تولید امری ناشدنی است. به بیان دیگر، همانطور که تجربه نیز نشان داده، نقدینگی به سمتی هدایت میشود که جذابتر باشد و طی چند ماه گذشته نیز سیاستهای دستوری و مداخلهای دولت در بازار ارز، آن را به صندوقچهای وسوسهانگیز برای سوداگران و دلالان ارز تبدیل کرده است.
فشار نرخ ارز بر عوامل تولید با وجود نرخگذاری دستوری ارز بیش از پیش در حال افزایش است و در عمل تخصیص ارز با نرخ دولتی به منبع توزیع رانت تبدیل شده است. تحت چنین شرایطی، تورمهای بالا در ماههای پیش رو دور از انتظار نخواهد بود.
به طور کلی اگرچه افزایش نرخ تورم اخیر به طور عمده از ناحیه افزایش نرخ ارز بوده و در نتیجه با ثبات نسبی بازار ارز پس از تب و تابهای موجود ناشی از اعمال تحریمها پیشبینی میشود رشد تورم نیز تعدیل شود. با این حال، بحران بزرگ سیستم بانکی و خطر بروز تورم ناشی از آن، تهدیدی جدی است که حتی با رفع تحریمها نیز برطرف نخواهد شد و نیاز به درمان فوری دارد.ر
