این روزها دوباره بحث «کار بیکارگر» در محافل صنعتی داغ شده است. برخی ادعا میکنند خروج مهاجران افغانستانی، چرخ کارخانهها را از حرکت باز داشته است. اما آیا واقعاً مشکل به همین سادگی است؟ حقیقت این است که بحران نیروی انسانی در ایران، ریشهای عمیقتر از نبود مهاجران دارد. مشکل اصلی، نظامی است که ارزش نیروی انسانی را به حداقل رسانده و دستمزد را به جای سرمایه، هزینهای قابل حذف میبیند.
طبق آمارهای رسمی، در ایران دستمزد کارگران تنها حدود ۵ درصد از هزینه تولید را تشکیل میدهد؛ رقمی که در مقایسه با اقتصادهای توسعهیافته (تا ۴۰ درصد) یا حتی در حال توسعه، به شدت پایین است. این یعنی از هر ۱۰۰ میلیون تومان محصول تولیدی، تنها ۵ میلیون تومان به نیروی انسانی میرسد. نتیجه؟ کارگری که با حقوق ۸ میلیون تومانی، حتی نمیتواند اجاره خانهای ساده را بپردازد. آیا میتوان انتظار داشت نیروی کار با چنین شرایطی انگیزهای برای ادامه داشته باشد؟
این تصور که «جوان ایرانی اهل کار نیست و دنبال کار پشتمیزی است»، یک برچسب ناعادلانه است. جوانان ایرانی در سالهای اخیر در مشاغل سختی مثل رانندگی در پلتفرمهای آنلاین، انبارداری و خدمات کارگری مشغول بودهاند. اما این تلاشها اغلب غیررسمی و نامرئیاند. مشکل، تنبلی نیست؛ مشکل، دستمزدهایی است که حتی از خط فقر رسمی هم پایینترند و شرایط کاریای که کرامت انسانی را نادیده میگیرند.
سالها، صنایع سنتی ایران به نیروی کار مهاجر، بهویژه افغانستانیها، وابسته بودهاند. این کارگران به دلیل شرایط خاص، با دستمزدهای ناچیز و بدون بیمه کار میکردند. حالا که بخشی از این نیروها به دلایل سیاسی یا برنامههای بازگشت، در دسترس نیستند، برخی کارفرمایان به جای اصلاح ساختار، انگشت اتهام را به سمت سیاستهای مهاجرتی نشانه گرفتهاند. اما آمار نشان میدهد تنها ۴۳۳ هزار مهاجر (۲ درصد بازار کار) دارای مجوز کار رسمیاند. آیا واقعاً این ۲ درصد، کلید حل بحراناند؟
برای برونرفت از این بحران، باید نگاه به نیروی کار تغییر کند. کارگر، ابزار تولید نیست؛ شریک تولید است. راهحلها روشناند:
۱. افزایش واقعی دستمزد: دستمزد باید نهتنها هزینههای زندگی، بلکه شأن انسانی کارگر را تأمین کند.
۲. امنیت شغلی: قراردادهای پایدار و بیمه فراگیر، انگیزه کار را بالا میبرند.
۳. حمایتهای جانبی: کاهش هزینههای مسکن و حملونقل از طریق سیاستهای حمایتی.
۴. شراکت در سود: همانطور که رهبر انقلاب در دیدار با کارگران (۲۰ اردیبهشت ۱۴۰۴) تأکید کردند، مشارکت کارگر در سود تولید، انگیزه و بهرهوری را افزایش میدهد.
اقتصادی که بر پایه نیروی کار ارزان بنا شده، محکوم به شکست است. کار ارزان، تنها توهم رقابتپذیری ایجاد میکند، اما در بلندمدت به فرسایش نیروی انسانی، کاهش انگیزه و مهاجرت نخبگان منجر میشود. صنعت ایران برای بقا نیاز به نیروی کار باانگیزه و باکرامت دارد. تا زمانی که نظام دستمزد و شرایط کار اصلاح نشود، نه مهاجران و نه جوانان ایرانی، نمیتوانند چرخهای زنگزده این صنعت را به حرکت درآورند. زمان تغییر فرا رسیده است؛ تغییری که از کرامت انسانی آغاز میشود.
داد مردم ایران برسه عده ای دارن ایران وی
ران میکنن به هر دری میزنن که منافع خودشا
ن باشه مدیر دولتی تا سال ۸۱ موتورسیکلت ن
داشته معلم ابتدایی بوده الان سرمایه خودش
برادراش نگاه کنید
ی آهنگری وورقکاری ورنگ کاری مشغول هستم ک
ارگر مهاجر فقط تازیانهای بود بر روی زرد
کمر خم کارگر جامع بنده راضییم وافتخارم
خدمت به وطن است از فردا اگرنیاز باشد رف
تگری می کنم ایران خانه هر ایرانیست
مه نقاش ساختمان هستم خداوکیلی صنعت ساختم
ان روافغانی هاگرفتن ازگچ کاری بگیرتانقاش
ی لوله کشی کاشی کاری و،،،اونم کاربی کیفی
ت وارزون اینجاجیب کی پرمیشه اون کارفرمای
ی که نصف اجرت روبه افغانی استسمارشده مید
ه وموقع فروش ساختمان به قیمت روزپول میگی
ره چون ایرانی اجرت کامل رومیخواد وزورش م
یاد دست مزد به هم وطن خودش بده باید همه
افغانها برن مملکت خودشون روآبادکنن بی خی
ال ایران بشن اینجوری استسمارگری هم ازبین
میره وکرامت کارگرایرانی هم حفظ میشه به
خداکه جوانهای ایرانی اگرمزدکامل روبگیرن
درست حقوق بدن چرا کارنکنه دیگه وقت رفتن
افغانها فرارسیده
سپاه ساخته میشود دردفاع مقدس در صنایع
دفاع حالانوبت رسیدگی به نیروی کارداخلیست
جوان ایرانی اگر حقوقش استاندارد باشد ان
گیزه میگیرد ودوباره کشورشکوفامیشود
راافاغنه میگویندبه ابلفضل فرزندم برای ند
ادن رشوه به ییسش بازن وبچه چندساله بیکار
شدوبافوق لیسانس وبرای کارتوام کارخانه ها
افغان میگیرندوایرانی رانه دولت آب پاکی
رویدست ایرانیان ریخته در ایرانیها به جان
شان بخوردپسرم بیکاراست وشب وروزنفرین من
وامثال من برایشان هدیه است تاکی ملت تقاص
خریت عده ای رابایدبدهدهردولتی گفته خودش
باافغانش گورش رابه افغانستان گم کند
بندازیم بیرون، این جاسوسان خائن بعد از 5
0 سال خوردنو خوابیدن خوب جواب ایران رو د
ادن، این سگای طالبان ایران رو طویله حساب
کردن و ب هیچ قانون ایران احترام نمیذارن
و همه جوونای مارو بی کار کردن و با پررو
یی از ایران طلبکار هستن اصلا شما سگای عو
ضی قاچاقی جنایتکار با چ جرأتی به صورت دز
دی وارد ایران شدین و این همه ضربه ب ایرا
نیان زدینو الانم طلبکار هستین اصلا ب چه
حقی طلب کار ایران هستین مگه ارث و میراث
و مهریه ننتون خورده باید این سگای وحشی ر
و گرفت و شکنجه کرد تا دیگه یه نفرشون جرأ
ت نکنن تو ایران بمونن و ادعای طلب داشته
باشن، یه مشت افغانی طالبان دزد مثله سگ و
لو شدن تو کشور عزیزمون و همه چی رو غارت
کردن و هزار جور جنایت انجام میدن و طلبکا
رم هستن یعنی این ب درد نخورا این قدر پرر
و شدن آی ملت هر جا افغانی دیدین طناب بند
ازین دور گردنش و خرکشش کنین بدین تحویل ک
لانتری قبلشم حسابی ازش پذیرایی کنین
هر کی میگه افغانی بی هویت جانی تو ایرا
ن بمونه جاسوس و خائن هست هر سرمایه داری
هم ک دنبال افغانی هست تا پول پارو کنه با
ید در ملأ عام ب جرم خیانت اعدام بشه
شان هستن عامل تمام نارضایتی بین مردم هم
ین کارفرماهاهستن خیانت به کشور کردن اموا
ل اینابایدمصادره بشه خودشونو ازکشوراخراج
کنن برن افغانستان واسه کارگران افغانی ک
ارایجادکنن
ین حقشون بالاترازاینهاست وایران عزیز آبا
دمیکنن بازم درود برسپاه...
يرانى هستند فكر نكنم اكر ايرانى باشندجاى
نأسف داره فحاشى.توهين هاى زشت.تهديد بس
تفاوت ما با صهيونيصم ها جيست خوب افغانى
اخراج شوند توهين كردن ميخواد اينها كسانى
هستند كه دنبال تفرقه و دشمنى ايرانى با
افغانستانى هستند خداوندخودش همه ماها رو
به راه راست هدايت كند
افعان بی منت دین اسلام و وطن.اولا.افغانس
تانی ها در جنگ نامنظم وچریکی حرف ندارن و
ای بر روزی که افغانستان بخواد با کشورمان
جنگ کنن که افغانستانی های مقیم ایران را
حت از داخل ضربه را میزنن.دوما.افغانستان
تنها کشوری که داخل خودشون باهم همیشه درگ
یرن وراحت قید خانواده را میزنن. سوما.داخ
ل کشور افغانستانیها هویت معلوم ندارن ورا
حت دست به هرتجاوزی میزنن و فرار میکنن. ب
ه خدا اگر افغاني ها ترس نباشه از هر عمل
زشت تجاوزکارانه نمیگذرن. اگر امروز اینا
از کشور نرن فردا بدطور پشیمان میشیم. جوا
نان ایرانی از افغانستانیها هم کاری تر هم
باهوش ترن افغانستانی ها خیلی از حق مردم
کشورمان را پایمال میکنن. درود بر شرفتان
که از الان از فاجعه بزرگ با اخراج افغان
ستانیها آنجا میدید
نند