گسترش نیوز: با توجه به اصلاحیه جدید هیئت وزیران، تصمیمگیری درباره نرخ سوخت اضطراری اکنون شفافتر شده و وزارت نفت مکلف است سامانهای برای ثبت اطلاعات شهروندان دارای چند کارت سوخت راهاندازی کند. این سامانه به مدیریت تخصیص بنزین ۱۵۰۰ و ۳۰۰۰ تومانی کمک میکند، اما کارشناسان هشدار میدهند که این تغییرات میتواند پیشزمینه افزایش قیمت آزاد بنزین باشد.
در حال حاضر سهمیههای بنزین بدون تغییر باقی مانده است و نیاز حدود ۸۰ درصد شهروندان با رقمهای فعلی پوشش داده میشود. با این حال، خودروهای خاصی مانند خودروهای دولتی، نوشماره داخلی و خودروهای وارداتی ملزم به پرداخت بنزین آزاد ۵۰۰۰ تومانی شدهاند که میتواند اثر روانی بر بازار سوخت و تقاضای عمومی داشته باشد.
کارشناسان میگویند اصلاحات اخیر دولت، گرچه برای شفافیت تصمیمگیری است، اما میتواند موجب موج تازهای از افزایش نرخ در بازار آزاد شود؛ بهویژه در شرایطی که تقاضا برای سوخت در آستانه تعطیلات نوروز به اوج میرسد. انتظار میرود خانوارها و رانندگان در شهرهای بزرگ با نگرانی بیشتری نسبت به قیمتها روبهرو شوند.
همچنین، دولت در تلاش است با تنوعبخشی به ناوگان حملونقل و تبدیل خودروها به دوگانهسوز، مصرف سوخت و آلایندهها را کاهش دهد؛ اما این اقدام نیز در کوتاهمدت تأثیر چندانی بر کنترل قیمتها نخواهد داشت و بازار همچنان تحت فشار خواهد بود.
با توجه به جمعبندی دولت، خودروهای نوشماره داخلی و وارداتی باید بنزین ۵۰۰۰ تومانی مصرف کنند، موضوعی که مورد بحث فراوان در هیئت وزیران بود. برخی کارشناسان اعتقاد دارند این تصمیم برای بازگرداندن عدالت و تأمین منابع مالی دولت اتخاذ شده، اما احتمال دارد پیش از نوروز، فشار روانی بر بازار آزاد موجب افزایش تقاضا و نرخ بنزین شود.
کارشناسان تأکید دارند که اجرای این تصمیم در کنار محدودیت سهمیهها، بهویژه برای خودروهای چندکارت سوخت، میتواند منجر به مدیریت نامناسب تقاضا شود و در نتیجه بازار آزاد با نوسانات شدید مواجه گردد. تجربه گذشته نشان داده است هرگونه اصلاح در سیاستهای قیمتگذاری، حتی در کوتاهمدت، اثر مستقیم بر نرخ بازار آزاد دارد.
از سوی دیگر، در صورت وقوع موج افزایش قیمت پیش از تعطیلات، خانوارها و رانندگان مجبور به پرداخت هزینههای بالاتر خواهند شد و فشار اقتصادی بر خانوادهها افزایش مییابد. این موضوع میتواند نگرانیها درباره تورم سوختی و اثر آن بر کالاهای اساسی را تشدید کند.
کارشناسان همچنین هشدار میدهند که اگر برنامهریزی و اطلاعرسانی دولت بهطور کامل شفاف نباشد، بازار آزاد و تقاضاهای غیررسمی میتوانند به سرعت افزایش نرخ بنزین را پیش از نوروز تسریع کنند. این امر نیازمند هماهنگی بیشتر میان وزارت نفت، دولت و اپراتورهای سوخت است.
تصمیم دولت مبنی بر فصلی کردن قیمتگذاری بنزین و اصلاح بخشهایی از مصوبه قبلی، اقدامی با هدف شفافسازی فرآیند تصمیمگیری کارگروه سوخت و مدیریت بهتر نرخهای اضطراری است. با این حال، این تصمیم میتواند در سه ماهه آخر سال زمینهساز افزایش مجدد قیمتها شود؛ زیرا با نزدیک شدن به تعطیلات و افزایش تقاضای سوخت، بازار آزاد و مصرفکنندگان حساستر خواهند شد.
خطر اصلی در اینجا نه تنها فشار روانی بر شهروندان و افزایش هزینههای خانوادههاست، بلکه احتمال شکلگیری نوسانات کوتاهمدت در بازار آزاد، صفهای طولانی در جایگاهها و تخریب تعادل عرضه و تقاضا وجود دارد. از سوی دیگر، در صورتی که اطلاعرسانی و کنترل مصرف بهدرستی انجام نشود، خودروهای چندکارت سوخت و سهمیهبندیهای مختلف میتوانند پیچیدگی و بینظمی بیشتری در بازار ایجاد کنند، موضوعی که مدیریت آن برای دولت چالشی جدی محسوب میشود.
پیشبینیها نشان میدهد که دولت باید اقداماتی برای مدیریت تقاضا و کاهش اثرات روانی افزایش قیمت انجام دهد تا از فشار اقتصادی بیشتر بر خانوادهها جلوگیری شود. همچنین، اطلاعرسانی دقیق درباره سهمیهها و کارتهای چندگانه، یکی از راهکارهای مؤثر برای جلوگیری از افزایش خودسرانه نرخ در بازار آزاد است.
به این ترتیب، با وجود اصلاحات جدید هیئت وزیران، نگرانیها درباره موج تازه افزایش نرخ بنزین تا پیش از آغاز سال جدید همچنان پابرجاست و کارشناسان بر لزوم آمادهسازی مردم و بازار تأکید میکنند.
در صورت تمایل به پیگیری اخبار روز حوزه انرژی و آخرین تحولات بازار، سرویس انرژی پایگاه خبری گسترش نیوز را دنبال کنید.
