شاپور پشابادی - خبرنگار
در یک سال گذشته، آزادسازی صادرات میوه و صیفیجات تقریبا در همه موارد به گرانی شدید منجر شده است بااینحال وزارت صنعت، معدن و تجارت بر ادامه این سیاست ناموفق، شکستخورده و تورمآفرین اصرار دارد.
بررسی میدانی گسترشنیوز نشان میدهد که گوجهفرنگی ۱۰ هزار تومانی واقعیت دارد و فقط سه روز بعدازآنکه صادرات گوجهفرنگی آزاد شد، نرخ این ماده غذایی مهم و پرمصرف بهشدت گران شده است. درد اینجاست که تقرییا همه فعالان بازار میوه، از رئیس اتحادیه بارفروشان تهران گرفته تا رئیس اتحادیه فروشندگان میوه و سبزی و کارشناسان مختلف ممنوعیت صادرات میوه و صیفیجات را به فال نیک گرفته بودند و خواستار حفظ آن شده بودند اما وزارت صنعت گویا قصد ندارد از تجربه یک سال گذشته درس بگیرد و هرچند وقت یکبار صادرات این یا آن میوه و صیفی را آزاد میکند تا فردای بعد از آزادسازی، شاهد چند برابر شدن نرخ آن محصول در داخل کشور باشیم.
یکی دو روز از ممنوعیت صادرات پیاز و ارزانی نسبی آن نگذشته بود که ناگهان گوجهفرنگی و گرانی یکشبه آن به تیتر بزرگ رسانهها تبدیل شد. وزارت صنعت، معدن و تجارت این بار هم مثل رویه یک سال اخیر خود، هشدار کارشناسان و فعالان بازار را نشنید و سیاست کاملا شکستخوردهای که تقریبا در یک سال گذشته، نتیجهای جز گرانیهای نجومی به بار نیاورده است را به اجرا گذاشت: آزادسازی صادرات. در طول یک سال گذشته و به دنبال افت شدید ارزش پول ملی در برابر ارزهای خارجی، واردات کالا بهویژه مواد غذایی و میوه برای تجار و بازرگانان کشورهای همسایه بهشدت بهصرفه شد. گویا تصمیمگیران و سیاستگذاران اقتصادی وزارت صنعت، معدن و تجارت نمیدانند یا نمیخواهند بدانند که هر نوع خروج کالا از کشور را نمیتوان صادرات، حمایت از تولید داخل و رونق اشتغال نامید و آن را ستایش کرد. اولویت با تامین نیازهای داخل است و صادرات فقط زمانی ارزشمند است که بازار داخل را با کمبود و تورم مواجه نکند. بیتوجهی به این اصل ساده باعث شده است که در یک سال گذشته، آزادسازی صادرات مواد غذایی، بازار را ملتهب کند. در طول این یک سال یک چرخه معیوب شکل گرفته که مدام تکرار میشود: دولت هر از چند گاهی صادرات فلان میوه، سبزی یا محصول صیفی را آزاد میکند، بازار فورا واکنش نشان میدهد و نرخ سربه فلک میکشد، انتقادها بالا میرود، دولت تاجایی که میتواند خود را به نشنیدن میزند و وقتی فشار تورمی به حداکثر رسید صادرات آن محصول را ممنوع اعلام میکند و صادرات میوه و محصول دیگری را کلید میزند! در فقره پیاز دقیقا اینگونه شد و به فاصله کمی بعد از ممنوعیت صادرات پیاز، صادرات گوجهفرنگی در دستور کار قرار گرفت. تقریبا در تمام مواردی که گرانی رخ میدهد انگشت اتهام بهسوی قاچاقچیان، محتکران، واسطهها، فرصتطلبان سودجو و... دراز میشود و این سوال بیجواب میماند که «آیا همین منطق، تصمیمها و سیاستهای شکستخورده نیست که قاچاق و سودجوییهای نامشروع را بهصرفه میکند؟». اطمینان داشته باشید که ظرف چند روز آینده مدیران دولتی به میدان خواهند آمد و مثل همیشه خواهند گفت که هیچ کمبودی وجود ندارد و گرانی گوجهفرنگی به خاطر جو روانی حاکم بر بازار است. آنها نمیدانند یا نمیخواهند قبول کنند که جو روانی، واقعی و موجه باشد یا نه، بههرحال کار خود را میکند و التهاب و گرانی میآفریند. بهجای متوسل شدن به این نوع توجیهات نخنما شده بهتر است به این سوال پاسخ دهند که چرا با اصرار ورزیدن بر یک اقدام نادرست، زمینه ملتهب شدن روح و روان مصرفکنندگان و بر هم خوردن تعادل میان عرضه و تقاضا را فراهم میکنید؟
