واردات در ازای صادرات خودروی ایرانی به کدام کشور؟

کمیسیون صنایع و معادن مجلس شورای اسلامی در روز‌های گذشته برای واردات خودرو که یکی از خواسته‌های بسیاری از مردم و کارشناسان خودرو برای ایجاد توازن و رقابت در بازار و صنعت خودرو بود مصوبه‌ای داشت که از دید کارشناسان عملا سنگ بزرگی است که علامت نزدن و عدم تحقق این خواسته را به خوبی نشان می‌دهد. واردات در ازای صادرات و شرط‌هایی دیگری که به نظر می‌رسد واردات خودرو را سخت می‌کند و البته با تعداد مشخصی و با مجوز شورای رقابت انجام می‌شود، ضمن اینکه واردات خودرو به هدف مورد نظر که ایجاد رقابت و پیشرفت صنعت خودروی داخلی است چندان منجر نمی‌شود. بابک صدرایی؛ کارشناس صنعت و بازار خودرو نظر خود را درباره این طرح مجلس با ما درمیان گذاشته که در ادامه تقدیم می‌شود.

کارشناس بازار خودرو در مورد مصوبه کمیسیون صنایع و معادن مجلس شورای اسلامی مبنی بر واردات خودرو بیان کرد: در وهله اول از تدوین کنندگان و نمایندگانی که این طرح را تصویب کرده اند باید پرسیده شود که در ازای واردات خودروی خارجی، خودرو و قطعه ایرانی به کدام کشور یا به کجا می‌تواند صادر شود، یا اینکه به چه میزانی می‌توانیم صادرات کنیم که دلخوش به واردات خودروی خارجی در ازای آن باشیم؟

وی در این باره افزود: براساس آمار‌های منتشر شده ما در سال گذشته زیر دو هزار خودرو صادر کرده ایم. حتی اگر بسیار بسیار خوشبینانه درباره میزان صادرات خودرو سخن بگوییم می‌توان گفت رقم صادراتی ما بین سه تا چهار هزار خودرو بوده است. صادرات به کشور‌هایی که عموما با ما روابط سیاسی نزدیکی دارند. یعنی یا به واسطه مسائل سیاسی از ما خودرو می‌خرند یا بازار‌های بسیار محدودی دارند.

بابک صدرایی کارشناس بازار و صنعت خودرو در این باره توضیح داد: باید به این سوال پاسخ داده شود که به نظر نمایندگان مجلس کدام بازار‌ها منتظر واردات خودروی ایرانی خواهند بود یا اینکه آیا قطعه سازان ما توانایی رقابت با قطعه سازان خارجی و منطقه‌ای را دارند که امیدوار باشیم در ازای صادرات خودرو وقطعه ایرانی، خودروی خارجی حتی دست دوم وارد کنیم؟

صدرایی با اشاره به کاستی‌ها و نقاط ضعف ما در صنعت خودرو گفت: خودرو‌هایی که در ایران ساخته می‌شود عموما زیر استاندارد‌های سه تا چهار دهه قبل هستند. یعنی هیچ خودروی جدیدی با تکنولوژی جدید نداریم، حتی خودرو‌های جدیدی که تولید می‌شوند هم پلتفرم‌های قدیمی دارند بنابراین این موارد عملا دست ما را برای صادرات بسته است.

وی در این باره توضیح داد: به هر حال بر فرض مثال با صادرات سه خودروی ایرانی، می‌توانیم یک خودروی بسیار معمولی خارجی وارد کنیم. یعنی اگر سه هزار خودروی ایرانی صادر کنیم با ارز حاصله می‌توانیم هزار ماشین وارد کنیم. در کشوری که ارزش پول ملی دائما در حال کاهش یافتن است و سرمایه داران تلاش می‌کنند تا سرمایه‌های خود را از کشور خارج کنند آیا می‌توان امیدوار بود که چنین طرحی به سرانجام برسد؟

بابک صدرایی خاطر نشان کرد: مگر اینکه با توافق برجام و لغو کلیه تحریم‌ها و آزاد سازی منابع ارزی، دولت تصمیم به واردات خودرو با ارز خود بگیرد، در غیر این صورت بعید به نظر می‌رسد افراد به صورت شخصی وارد مساله واردات خودروی خارجی شوند. قطعا به دلیل آگاهی مردم از موانع، مشکلات و انحصار‌های موجود این صنعت وارد چنین مقوله‌ای نمی‌شوند.

کارشناس بازار خودرو در مورد اینکه واردات خودرو نیز نمی‌تواند به کاهش قیمت یا توازن عرضه خودرو کمک کند گفت: بر فرض مثال سالانه بتوانیم بین ۵ تا ۱۰ هزارخودرو وارد کنیم. وقتی کشور متقاضی ۷۰۰ تا ۸۰۰ هزار خودروست، اعم از خودروی داخلی یا خارجی، آیا با واردات ۱۰ هزار خودروی کشور می‌توان به شرایط نرمالی در این بازار رسید؟

صدرایی در این باره تصریح کرد: باز هم تاکید می‌کنم وقتی تقاضای سالیانه برای خرید خودرو اعم از داخلی یا خارجی بین ۷۰۰ تا ۸۰۰ هزار خودروست، وارد کردن ۱۰ هزار خودرو فقط اتلاف ارز است و این موضوع کمترین کمکی به افزایش رقابت در صنعت خودرو یا کاهش قیمت نمی‌کند. رقابت زمانی ایجاد می‌شود که می‌دانیم ۸۰۰ هزار متقاضی داریم، در این بازار خودمان بتوانیم ۷۰۰ هزار خودرو تولید کنیم و ۱۰۰ هزار خودرو وارد کنیم. این میزان واردات خودرو می‌تواند منجر به ایجاد رقابت در بازار شود. به عبارت دیگر واردات انبوه رقابت ایجاد می‌کند، در صورتی که واردات مصوب مجلس بسیار محدود است که عواید آن حتما به اقشار خاصی می‌رسد که ارتباطات و امکاناتی برای واردات دارند.

کارشناس بازار خودرو اضافه کرد: قطعا این گروه برای حفظ قیمت بازار، خودرو‌های وارداتی را دست به دست می‌کنند تا با قیمت‌های نجومی بفروشند، لذا افراد و اقشار خاصی مشتری خودرو‌های دست دوم خارجی می‌شوند که این موضوع نمی‌تواند کمترین تاثیری در رقابتی شدن بازار خودرو ایجاد کند.