قیمت مسکن در سال‌های اخیر در بسیاری از کشورهای جهان روندی صعودی داشته و این افزایش قیمت، تأمین سرپناه مناسب را برای بسیاری از افراد دشوارتر کرده است. دولت‌ها برای کاهش فشار اقتصادی بر شهروندان و تسهیل خرید مسکن، انواع تسهیلات مالی مانند وام‌های کم‌بهره یا بلندمدت را ارائه می‌دهند.

رشد واقعی تسهیلات پرداختی به متقاضیان در بخش‌های مختلف بازار مسکن طی ۹ ماهه نخست سال ۱۴۰۳ با کاهش چشمگیری مواجه شده است. به طور مشخص، تسهیلات مربوط به تعمیر خانه با افت شدید ۹۰ درصدی، تسهیلات خرید خانه با کاهش ۱۵ درصدی و تسهیلات ساخت خانه با افت ۲۸ درصدی همراه بوده‌اند.

یکی از اصلی ترین مشکلاتی که پایتخت نشینان با آن رو به رو هستند کملبود مدرسه در کلان شهر تهران و گران بودن خانه است. در برخی از اوقات افراد مجبور به پرداخت اجاره بهای بالای ۱۰ میلیون تومانی برای خانه ای کوچک در تهران هستند. همین موضوع باعث شده که مردم از برخی مناطق به جاهای دیگر بروند.

محمدرضا عارف؛ معاون اول رئیس جمهور با اشاره به تحریم ها و اثر این موضوع بر اقتصاد ومردم گفت: ما به عنوان عنوان یک کشور مستقل هیج وقت تحریم را انتخاب نکردیم و کالای اساسی ما به شدت بخاطر شرایط بد کشور به تحریم ها و محدودیت ها وابسته ایم. مردم ایران به شدت با تحریم ها و اثرات اقتصادی آن درگیر هستند.

نقدهای بسیاری درباره نوع شهرسازی و سیاست‌های مرتبط با تأمین مسکن در کشور مطرح شده است؛ انتقاداتی که به عملکرد دولت‌های مختلف در سال‌های گذشته بازمی‌گردد و بسیاری از کارشناسان و تحلیلگران بر آن تأکید دارند. این موضوع به‌ویژه در تهران، پایتخت کشور، نمود برجسته‌تری پیدا کرده است. تحلیلگران حوزه مسکن معتقدند که مسئولان برای پاسخگویی به نیاز روزافزون متقاضیان، اغلب از راهکارهای غیراصولی و موقتی استفاده کرده‌اند. این سیاست‌ها نه تنها نتوانسته‌اند مشکلات بنیادین بخش مسکن را حل کنند، بلکه با ایجاد ناهماهنگی‌های شهری، بر چالش‌های موجود افزوده‌اند. نمونه‌هایی از این اقدامات را می‌توان در توسعه بی‌رویه شهرهای جدید اطراف تهران، تراکم‌فروشی‌های بی‌برنامه و رشد ناپایدار ساخت‌وساز در مناطق شهری مشاهده کرد. در این رابطه گفتگویی با حسین محمدزاده، عضو کمیسیون عمران مجلس انجام دادیم که در ادامه می خوانید.

یکی از مشاوران املاک در منطقه یک تهران اظهار داشت که با وجود نوسانات اخیر نرخ ارز، حضور خریداران در بازار نه‌تنها کاهش نیافته بلکه افزایش نیز داشته است. با این حال، فروشندگان به دلیل شرایط ناپایدار بازار ارز محتاط‌تر عمل می‌کنند و ترجیح می‌دهند برای ارزیابی دقیق‌تر اوضاع، دست نگه دارند. این وضعیت باعث شده تا فضای بازار دچار نوعی عدم تعادل شود؛ از یک سو تقاضای خریداران رو به رشد است و از سوی دیگر عرضه‌کنندگان تمایل چندانی به معاملات سریع نشان نمی‌دهند. کارشناسان معتقدند که این رفتار محتاطانه فروشندگان در کنار افزایش تقاضا، ممکن است موجب شکل‌گیری حباب قیمتی در برخی مناطق شود.

افزایش مداوم نرخ اجاره‌بها در بازار مسکن به حدی است که توان مالی مستأجران با این روند رشد همخوانی ندارد. با گسترش فاصله بین درآمدها و هزینه‌های اجاره، بسیاری از مستأجران حتی از فکر کردن به خرید خانه نیز صرف‌نظر کرده‌اند، چرا که قیمت‌ها بسیار فراتر از توان آن‌ها رفته است. برای نمونه، مبلغ ودیعه برخی از آپارتمان‌های مناطق مختلف تهران اکنون به اندازه ارزش خرید همان واحدها در چند سال گذشته رسیده است.

وزیر راه و شهرسازی تأکید کرد که اولویت اصلی این وزارتخانه و دولت، بر اساس اصل ۳۱ قانون اساسی، فراهم کردن امکان خانه‌دار شدن برای اقشار کم‌درآمد و محرومان جامعه است. وزیر راه و شهرسازی با تأکید بر اهمیت تأمین مسکن به‌عنوان یکی از حقوق بنیادین مردم، اعلام کرد که اولویت اصلی وزارت راه و شهرسازی و دولت، بر اساس اصل ۳۱ قانون اساسی، مسکن‌دار کردن اقشار کم‌درآمد و محرومان جامعه است.

یکی از اعضای کمیسیون عمران مجلس تصریح کرد که اظهارنظرهای نمایندگان درباره عملکرد وزیر راه و شهرسازی، از جمله بحث‌هایی که گاهی به استیضاح اشاره دارد، صرفاً دیدگاه‌های شخصی بوده و بیانگر موضع رسمی کمیسیون یا کل مجلس نیست.

پیشرفت فیزیکی پروژه‌های نهضت ملی مسکن به طور مستقیم بر میزان اقساط پرداختی متقاضیان تأثیر می‌گذارد و افزایش مبالغ آورده را به همراه دارد. این روند، که بخشی از سیاست‌های مالی و اجرایی دولت برای تأمین منابع مالی پروژه‌های عمرانی مسکن است، با هدف تسریع در تکمیل و تحویل واحدهای مسکونی به متقاضیان اجرا می‌شود.

شهرک بهشتی، یکی از محله‌های شناخته‌شده در منطقه ۴ تهران، از جمله مناطقی است که قیمت مسکن در آن نسبت به برخی مناطق دیگر تهران همچنان رقابتی‌تر به نظر می‌رسد. بر اساس آمارهای موجود، میانگین قیمت خرید و فروش واحدهای مسکونی در این شهرک کمتر از ۱۰ میلیارد تومان تخمین زده می‌شود. این شهرک با دسترسی مناسب به امکانات شهری و شرایط مطلوب برای زندگی، گزینه‌ای جذاب برای خریداران مسکن محسوب می‌شود.

محله نواب یکی از محله‌های جنوبی غربی تهران است که در مناطق ۱۰، ۱۱ و بخش‌هایی از مناطق ۱۶ و ۱۷ شهرداری تهران قرار دارد. این منطقه به دلیل موقعیت جغرافیایی خاص خود، به عنوان یکی از مناطق با قیمت مسکن نسبتاً مناسب در مقایسه با دیگر محله‌های تهران شناخته می‌شود. اگرچه قیمت مسکن در نواب نسبت به سایر نقاط پایتخت مقرون به صرفه‌تر است، اما سوال این است که با چه میزان بودجه‌ای می‌توان در این محله خانه خرید؟ برای پاسخ به این سوال، لازم است که عواملی مانند نوع ملک (آپارتمان یا خانه ویلایی)، متراژ، شرایط ساختمان و موقعیت دقیق ملک در محله نواب را مد نظر قرار داد.

یک عضو کمیسیون عمران مجلس شورای اسلامی در مورد عدم ابلاغ وام ۸۰۰ میلیون تومانی برای ساخت مسکن شهری توسط بانک مرکزی، پس از گذشت ۷ ماه از اعلام شورای عالی مسکن، توضیحاتی ارائه داد.

سرپرست سازمان ملی زمین و مسکن اعلام کرد که به منظور تأمین مسکن برای کارگران، اراضی دولتی به صورت رایگان و برای مدت ۹۹ سال در اختیار آن‌ها قرار خواهد گرفت. وی افزود: در صورت نیاز کارگران به مسکن و با توجه به موقعیت کارخانه‌ها، اراضی نزدیک به این واحدها به کارفرمایان واگذار می‌شود تا آن‌ها بتوانند برای ساخت مسکن مناسب برای کارگران خود اقدام کنند. این تصمیم بر اساس توافقات انجام شده میان سازمان ملی زمین و مسکن و کارفرمایان به اجرا درخواهد آمد.

وضعیت «درآمد خانوار» در کنار «سابقه مالکیت» به‌عنوان یکی از شرایط اصلی برای تعیین «صلاحیت دریافت مسکن حمایتی» در نظر گرفته می‌شود.

کارشناسان بر این باورند که سامانه «خودنویس» یکی از گام‌های کلیدی و تاثیرگذار در حوزه مدیریت بازار مسکن محسوب می‌شود. بر اساس آمارهای موجود، این سامانه تاکنون توانسته نقش موثری در سامان‌دهی و کنترل وضعیت بازار مسکن ایفا کند.

با وجود تکذیب چندباره صدور مجوز برای ساخت مسکن ۲۵ متری از سوی مسئولان وزارت راه و شهرسازی، مدیرعامل اتحادیه تعاونی‌های عمرانی اعلام کرده است که این واحدهای کوچک‌متراژ در دست ساخت هستند و تحویل آن‌ها ظرف ۴۸ ماه آینده برنامه‌ریزی شده است. این اظهارات، در حالی مطرح می‌شود که موضوع مسکن ۲۵ متری، به دلیل محدودیت‌های احتمالی در تأمین استانداردهای زندگی، همواره با نقدها و واکنش‌های متفاوتی همراه بوده است.

تأمین «واحدهای حمایتی» به تنهایی نمی‌تواند به نیازهای فعلی بازار مسکن پاسخ دهد. بنابراین، دولت و وزارت راه و شهرسازی باید به سایر سیاست‌ها، از جمله نظارت بر بازار اجاره‌بها، نیز توجه کنند.

طبق مصوبه اخیر شورای عالی مسکن، سقف تسهیلات اعطایی در طرح نهضت ملی مسکن افزایش قابل‌توجهی داشته و به ۶۵۰ میلیون تومان رسیده است. این تصمیم در راستای حمایت از متقاضیان مسکن و تسهیل تأمین مالی برای خرید یا ساخت واحدهای مسکونی اتخاذ شده است.

فرزانه صادق، وزیر راه و شهرسازی، در مصاحبه اخیر خود با رسانه‌ها اعلام کرد که دولت برنامه‌ریزی کرده است تا در طی پنج سال آینده، ۱.۵ میلیون واحد مسکونی بسازد.