توجه به نیازهای اساسی و معیشتی ایثارگران، یکی از مهم‌ترین مسئولیت‌های دولت و جامعه نسبت به کسانی است که برای امنیت و آرامش کشور جان و آرامش خود را فدا کرده‌اند. ایثارگران، با گذشت از فرصت‌ها و رفاه شخصی، سهم بزرگی در حفظ استقلال و ثبات کشور داشته‌اند و این فداکاری، تعهدی اخلاقی و قانونی را بر دوش نهادهای مسئول می‌گذارد. حمایت از این قشر نه تنها به معنای پاسداشت ارزش‌های انسانی و ملی است، بلکه تضمین‌کننده آرامش روانی و امنیت اجتماعی جامعه نیز محسوب می‌شود.

طرح نهضت ملی مسکن که در ابتدا به‌عنوان بزرگ‌ترین و جامع‌ترین برنامه دولت برای مقابله با بحران خانه‌دار نشدن مردم معرفی شد، امروز با چالشی جدی در مسیر اجرا روبه‌روست. هرچند هدف اصلی این طرح، تأمین مسکن برای اقشار متوسط و کم‌درآمد و کاهش فاصله میان توان مالی مردم و قیمت واقعی مسکن بود، اما در عمل، نشانه‌هایی از انحراف از اهداف اولیه و کندی در اجرای آن مشاهده می‌شود.

دغدغه‌های متقاضیان نهضت ملی مسکن در شهرستان‌ها، به یکی از جدی‌ترین چالش‌های این طرح بزرگ ملی تبدیل شده است. اگرچه هدف اولیه این برنامه، خانه‌دار کردن اقشار متوسط و کم‌درآمد در سراسر کشور بود، اما آنچه در بسیاری از شهرستان‌ها رخ داده، فاصله زیادی با وعده‌های اولیه دارد. بسیاری از متقاضیان ماه‌هاست در انتظار تعیین‌تکلیف زمین، صدور پروانه ساخت یا تخصیص وام هستند و این بلاتکلیفی، امید اولیه آن‌ها را به نگرانی و نارضایتی تبدیل کرده است.

رکود شدید در بازار مسکن، به یکی از مهم‌ترین و پرچالش‌ترین واقعیت‌های اقتصادی کشور تبدیل شده است. در ماه‌های اخیر، نشانه‌های متعددی از قفل‌شدگی این بازار مشاهده می‌شود؛ از کاهش چشمگیر معاملات تا افزایش تعداد فایل‌های فروش بدون مشتری. خریداران و فروشندگان هر دو در حالت انتظار قرار گرفته‌اند: خریداران به امید کاهش قیمت‌ها دست از خرید کشیده‌اند و فروشندگان نیز حاضر به تعدیل قیمت‌های پیشنهادی خود نیستند. این وضعیت، چرخه‌ای از بی‌تحرکی را رقم زده که حتی وعده‌های حمایتی دولت هم تاکنون نتوانسته آن را بشکند.

انگلستان به عنوان یکی از گران‌ترین و پرهزینه‌ترین کشورهای جهان شناخته می‌شود؛ کشوری که استانداردهای بالای زندگی، معماری خاص و سبک متمایز خانه‌هایش، آن را از بسیاری از کشورهای اروپایی جدا می‌کند. با این وجود، مقایسه قیمت‌ها نشان می‌دهد که تهران در برخی مناطق خاص، از جمله زعفرانیه، الهیه و تجریش، گاه حتی از لندن نیز گران‌تر جلوه می‌کند. در واقع، قیمت برخی واحدهای مسکونی لوکس در شمال پایتخت به حدی بالاست که با بودجه خرید آن‌ها، می‌توان در قلب لندن، شهری با بازار املاک بسیار رقابتی، یک عمارت مجلل و تمام‌عیار خریداری کرد. این پدیده نشان می‌دهد که بازار املاک ایران، به‌ویژه در طبقات بالای قیمتی، از منطق اقتصادی فاصله گرفته و بیش از آنکه بازتاب‌دهنده واقعیت درآمدی جامعه باشد، به عرصه‌ای برای نمایش ثروت و رقابت سرمایه‌داران تبدیل شده است.

تأمین مسکن همواره یکی از دغدغه‌های اصلی اقشار کم‌درآمد در ایران بوده است؛ مسئله‌ای که با افزایش مداوم قیمت زمین، مصالح ساختمانی و اجاره‌بها، به بحرانی اجتماعی تبدیل شده است. در این میان، تسهیلات بانکی می‌تواند نقشی کلیدی در تسهیل مسیر خانه‌دار شدن ایفا کند، اما در عمل، فاصله میان هدف و واقعیت همچنان زیاد است.

مشاوران املاک در ایران، یکی از بازیگران اصلی بازار مسکن به شمار می‌روند؛ گروهی که حضورشان در هر معامله، از خرید و فروش تا اجاره، نقشی تعیین‌کننده دارد. با این حال، نگاه جامعه به این حرفه دوگانه است؛ از یک سو، بسیاری آن‌ها را واسطه‌های ضروری و آگاه به نبض بازار می‌دانند، و از سوی دیگر، بخشی از افکار عمومی نسبت به عملکردشان بی‌اعتماد است و آن‌ها را عامل التهاب قیمت‌ها می‌شناسد.

نگرانی‌های متقاضیان مسکن ملی به عنوان یکی از برنامه‌های مهم دولت برای تأمین مسکن اقشار کم‌درآمد، در سال‌های اخیر به موضوعی داغ تبدیل شده است. این نگرانی‌ها به دلیل شرایط اقتصادی، اجتماعی و سیاسی کشور، ابعاد مختلفی پیدا کرده است که در ادامه به بررسی آن‌ها می‌پردازیم.

در ماه‌های اخیر، بازار مسکن جنوب تهران شاهد تغییرات محسوسی بوده است که ناشی از مجموعه‌ای از عوامل اقتصادی و جمعیتی است. یکی از مهم‌ترین عوامل، خروج بخش قابل توجهی از اتباع خارجی بود که طی سال‌های گذشته نقش پررنگی در تقاضای اجاره و خرید مسکن در این منطقه داشتند. کاهش تقاضا به‌طور طبیعی بر کاهش فشار قیمتی و پایین آمدن نرخ‌های پیشنهادی فروش تأثیر گذاشته است.

چراغ شکسته اتاق آمارهای مسکن، خانه‌اولی‌ها را به بازنده «ثبات نسبی بازار» تبدیل کرده است. فقدان داده‌های رسمی از نبض قیمت مسکن در تهران باعث شده، گروهی در بازار با فرصت‌طلبی از بی‌اطلاعی مصرف‌کنند‌گان نسبت به شکنندگی قیمت مسکن سوءاستفاده کنند و فضای معاملاتی را به نفع سرمایه‌گذار ملکی تدارک ببینند.

بازار مسکن در دام انتظار: کاهش نقدینگی، سقوط قیمت دلاری تا مرز ۱۰۰۰ دلار و مهاجرت معکوس از شهرهای جدید؛ کارشناسان از رکود سنگین و لزوم خروج پول از حبس ملکی خبر می‌دهند.

بازار مسکن شمال ایران در ماه‌های اخیر شاهد رونق نسبی معاملات ملکی بوده است، موضوعی که فعالان حوزه املاک آن را ناشی از دو عامل مهم می‌دانند؛ تجربه جنگ ۱۲ روزه در منطقه و فعال شدن مکانیسم ماشه در سیاست‌های بین‌المللی.

مسکن یکی از پایه‌های اصلی رفاه اجتماعی و ثبات اقتصادی در هر کشور است. در شرایطی که تورم و افزایش قیمت‌ها فشار سنگینی بر خانوارها وارد می‌کند، نیاز به مسکن حمایتی بیش از هر زمان دیگری احساس می‌شود. مسکن حمایتی به معنای ایجاد واحدهایی با هزینه معقول برای اقشار آسیب‌پذیر و کم‌درآمد است که بتواند از رشد اجاره‌بها و بحران بی‌خانمانی جلوگیری کند.

در ماه‌های اخیر، خروج تعداد قابل توجهی از اتباع خارجی از برخی شهرهای ایران باعث تغییراتی محسوس در بازار اجاره‌بها شده است. بسیاری از مناطق که پیش‌تر با تقاضای بالای مستأجران خارجی مواجه بودند، اکنون با کاهش شدید تقاضا روبه‌رو شده‌اند و این موضوع زمینه کاهش نرخ اجاره در این محله‌ها را فراهم کرده است.

خانه‌دار شدن، یکی از بنیادی‌ترین نیازهای انسانی است که نه تنها رفاه فردی بلکه ثبات اجتماعی را نیز تضمین می‌کند. بدون دسترسی به زمین مناسب، تحقق این هدف برای اقشار مختلف جامعه به ویژه گروه‌های کم‌درآمد، جوانان و خانواده‌های نوپا با موانع جدی روبه‌رو می‌شود. جامعه به عنوان یک نهاد اجتماعی و اقتصادی، مسئول فراهم کردن زیرساخت‌های لازم برای خانه‌دار شدن شهروندان است تا عدالت اجتماعی در حوزه مسکن حفظ شود.

تله عمیق «دستمزد دستوری» در بازار خدمات مهندسی ساختمان، آسیب رکود ساختمانی را برای دست‌کم نیم‌میلیون مهندس شاغل تشدید کرده است. درآمد مهندسان‌ ناظر به‌خاطر این تله، حداقل یک‌سوم میزان متعارف آن است. این بحران باعث شده است آنها نگاه پاره‌وقت به این شغل حساس داشته باشند. تله‌های این بازار ۱۲فقره است که همگی به شکل قانون ۳۰سال پیش، جلوی پای مهندسان کار گذاشته شده‌اند. یکی از مهم‌ترین آنها «کوپن‌تقسیم‌‌کار» است که «رقابت» برای ارائه خدمات باکیفیت را سرکوب کرده و قرار است با طرح مجلس این بازار اصلاح شود.

تأمین مسکن مناسب برای روستاییان از مهم‌ترین شاخص‌های توسعه پایدار و عدالت اجتماعی در کشور به شمار می‌آید. خانه در روستا صرفاً یک سرپناه نیست، بلکه بخشی از هویت فرهنگی، امنیت خانوادگی و بنیان اقتصادی زندگی روستایی محسوب می‌شود.

طرح «مسکن ملی» که با هدف خانه‌دار کردن اقشار متوسط و کم‌درآمد آغاز شد، امروز با چالش‌ها و دغدغه‌های متعددی از سوی متقاضیان مواجه است؛ دغدغه‌هایی که گاه از جنس مالی و اجرایی‌اند و گاه از بی‌اعتمادی و فرسودگی روانی ناشی می‌شوند.

متقاضیان طرح مسکن ملی این روزها با چالش‌هایی بی‌پایان روبه‌رو هستند که تحقق رویای خانه‌دار شدن را هر روز سخت‌تر می‌کند. افزایش مداوم آورده نقدی، فشار تورم و هزینه‌های جانبی باعث شده بسیاری از خانواده‌ها در مسیر ثبت‌نام و تحویل واحدها دچار سردرگمی و نگرانی شوند. حتی کسانی که مراحل اولیه ثبت‌نام را با موفقیت پشت سر گذاشته‌اند، با پرداخت‌های مرحله‌ای و سنگین مواجه‌اند که توان مالی‌شان را بیش از پیش تحت فشار قرار می‌دهد.

پس از جنگ ۱۲ روزه، برخی کارشناسان مدعی کاهش قابل توجه قیمت مسکن شده‌اند و گزارش‌هایی از ریزش تا بیش از ۳۰ درصد در برخی مناطق منتشر شده است. با این حال، داده‌های رسمی نشان می‌دهد که متوسط قیمت‌ها در پایتخت همچنان رو به افزایش است.