اجاره دادن خانه‌های مسکونی به اتباع غیرمجاز یکی از چالش‌های جدی بازار مسکن ایران محسوب می شود که می‌تواند پیامدهای منفی متعددی به دنبال داشته باشد. این مسئله نه‌تنها به افزایش تقاضای کاذب و التهاب در بازار دامن می‌زند، بلکه در درازمدت باعث افزایش قیمت اجاره‌بها و کاهش دسترسی شهروندان ایرانی به مسکن مناسب خواهد شد. در ماه های گذشته برخی مقامات رسمی کشور در این رابطه موضع تندی نشان دادند و خواستار برخورد با افرادی شوند که به مهاجران غیر قانونی واحد مسکونی اجاره می دهند. با این وجود، شهروندان از حضور گسترده اتباع در بسیاری از نقاط کشور سخن می‌گویند و در این خصص گلایه‌مندی خود را ابراز می‌کنند.

حالا ماه‌هاست که مساله حضور گسترده اتباع افغان‌ در ایران به یک بحران تبدیل شده. براساس تخمین و آمار برخی رسانه‌ها چیزی حدود هشت میلیون تبعه افغان در ایران حضور دارند. از سویی دیگر با توجه به مواجهه کشور با مسائلی نظیر کمبود گاز و قطعی مکرر برق، حضور غیرقانونی این جمعیت پرشمار، واکنش‌های متفاوتی را در جامعه برانگیخته. عده زیادی معتقدند که باید به هر طریق ممکن این جمعیت مهاجر غیرقانونی از کشور خارج شوند. در همین رابطه به خیابان رفتیم و با طرح پرسشی غیرمستقیم، نظر حقیقی مردم را درباره حضور افغان‌ها در ایران جویا شدیم. پاسخ‌ها شنیدنی‌ست.

حواشی ماه های اخیر در خصوص ورود مهاجران غیر قانونی به ایران تمامی ندارد و در آستانه سال جدید نیز حرف و حدیث های پیرامون این موضوع به گوش می رسد. حالا یکی از مقامات سیاسی کشور ضمن اشاره به وضعیت بازار مسکن، تکلیف اتباع غیر مجاز را به نوعی تعیین کرده است.

در ماه‌های اخیر، ورود مهاجران غیرقانونی به کشور و بهره‌مندی آن‌ها از امکانات عمومی، به یکی از موضوعات مورد انتقاد شهروندان، کارشناسان اقتصادی و حتی برخی مسئولان کشوری تبدیل شده است. منتقدان معتقدند که حضور گسترده اتباع خارجی در برخی مناطق، تأثیرات منفی بر بازارهای مالی و اقتصادی گذاشته و این روند همچنان ادامه دارد. در حالی که دولت پیشین سیاست مشخصی در قبال این مسئله اتخاذ نکرد، اکنون انتظار می‌رود که دولت وفاق با رویکردی سنجیده و کارآمد، راهکاری مناسب برای این دغدغه مهم شهروندان ایرانی بیابد و تعادلی میان الزامات انسانی و منافع اقتصادی کشور برقرار کند.

با نزدیک شدن به پایان سال ۱۴۰۳، عواملی همچون کاهش تنش‌های منطقه‌ای، افزایش قیمت دلار و جذابیت بازارهای موازی مانند رمزارزها، شرایط بازار مسکن را پیچیده‌تر از همیشه کرده است.

یکی از موارد دیگری که باعث این ناترازی‌ها شده است، افزایش جمعیت و رشد شهرنشینی و مهاجرت به شهرهای بزرگ بوده که باعث افزایش تقاضا برای ساخت مسکن شده که این افزایش تقاضا بدون افزایش همزمان عرضه منجر به افزایش قیمت‌ها و ناترازی در بازار مسکن شده است.

یک فعال کارگری، تأکید دارد حضور اتباع غیرمجاز در ایران به افزایش بیکاری، فشار بر منابع رفاهی، آموزشی و بهداشتی، و رشد جرایم منجر شده است. وی خواستار تشدید نظارت‌ ها، ساماندهی جدی اشتغال بیگانگان و اعمال مجازات سنگین برای کارفرمایان متخلف است.

طبق ماده ۱۲۰ قانون کار، اتباع خارجی نمی‌توانند در ایران مشغول به کار شوند، مگر اینکه دارای روادید ورود با حق کار مشخص باشند و طبق قوانین و آیین‌نامه‌های مربوطه، پروانه کار دریافت کرده باشند.

برای رفع کمبودها نظر عامه مردم اینست که دولت باید پول داشته باشد. با پول است که می‌توان مولدهای برق ساخت و نصب کرد. با پول است که می‌توان سطح مورد نیاز گاز، گازوئیل و بنزین را تأمین کرد. با پول است که می‌توان اقلام مورد نیاز مردم را تولید یا وارد نمود. با پول است که می‌توان مسکن ساخت. با پول است که می‌توان رضایت معلم و پرستار و کارمند و کارگر را تأمین کرد. با پول است که حقوق مکفی در اختیار قاضی قرار می‌گیرد تا او در جستجوی رشوه برای گذران زندگی خود نباشد. و با پول است که اقتصاد از بحران خارج می‌شود و زندگی مردم سر و سامان می‌یابد و آرامش روحی باعث می‌شود مردم نسبت به قوانین و احکام دین تمکین کنند. حتی فاصله طبقاتی را هم می‌توان در جامعه‌ای که ثروتمند است و کمبود پول مشکل اصلی آن نیست برطرف کرد.

بخش قابل توجهی از پرونده‌های گروگانگیری که در کشور تشکیل می‌شود، به اتباع و مهاجران غیرمجاز اختصاص دارد. در این موارد، مهاجران غیرقانونی اقدام به گروگانگیری هموطنان خود می‌کنند و برای آزادی آنها از خانواده‌هایشان درخواست مبالغ هنگفتی پول می‌نمایند. این روند نه تنها به یکی از معضلات امنیتی و اجتماعی تبدیل شده است، بلکه از پیچیدگی‌های خاصی نیز برخوردار است.

با آغاز آبگیری سد پاشدان در افغانستان، جریان رودخانه هریرود، که منبع اصلی تأمین آب شرب استان خراسان رضوی در ایران محسوب می‌شود، با اختلال جدی روبه‌رو خواهد شد.

فرماندار تهران با اشاره به اولویت فرمانداری برای ساماندهی اتباع غیرمجاز در شهرستان تهران گفت: اگر اتباع به صورت غیرقانونی و غیرمجاز وارد شوند، حتما بر اساس قانون با آن‌ها برخورد قاطع می‌کنیم.

نماینده ولی فقیه و امام جمعه کاشان در حمایت از اتباع افغانی گفت: "روشنفکران قلم به دست می‌خواهند بین افغان‌ های عزیز و مردم ایران جدایی بیندازند، اما شما این آرزو را به گور می‌برید. ما منتظر ظهور حضرت مهدی هستیم و ظهور مرز نمی‌شناسد."

دولت ایران پروژه‌ای بزرگ و پرهزینه را آغاز کرده که هدف آن ایجاد یک دیوار مرزی چندصد کیلومتری در امتداد مرزهای مشترک با افغانستان است. این طرح به عنوان بخشی از سیاست‌های امنیتی و مهاجرتی ایران تعریف شده و با صرف میلیاردها دلار در حال اجراست و هدف اصلی آن، کنترل دقیق‌تر مرزها و جلوگیری از ورود دوباره مهاجران افغان به خاک ایران محسوب می شود.

بر اساس اعلام اداره کار استان تهران، کارفرمایانی که در محیط کار خود از اتباع غیرمجاز استفاده کنند، به ازای هر کارگر جریمه‌ای معادل ۵ برابر دستمزد روزانه خواهند شد.

تعداد اتباع خارجی ساکن ایران بین پنج تا ۱۲ میلیون نفر برآورد می‌شود، که بیانگر نبود آمار دقیق در این زمینه است. بخش قابل‌توجهی از این افراد، به‌ویژه شهروندان افغانستانی، ضمن نقش‌آفرینی در تولید و ساخت‌وساز، هزینه‌هایی نیز برای کشور به همراه دارند. مجلس شورای اسلامی در قالب طرح «قانون اقامت اتباع خارجی» به دنبال سامان‌دهی حضور این افراد است. اجرای این طرح نیازمند اقداماتی مانند احراز هویت اتباع، تعیین محل سکونت آنان، و ایجاد یک بانک اطلاعاتی جامع و دقیق است.

معاون فرهنگی و اجتماعی فراجا بر استفاده از تکنولوژی‌های نوین در وظایف پلیس تأکید نمود و اعلام کرد که سامانه‌های ثبت اثر انگشت اتباع بیگانه در ۱۱ ایستگاه تهران و ۱۰ مرکز استان به بهره‌برداری رسیده است.

یافته‌های شاخص پریندکس حاکی از آن است که احساس ناامنی نسبت به مالکیت زمین و مسکن در ایران ۴۸ درصد، در ترکیه ۳۷ درصد و در سطح جهانی ۲۳ درصد است.

سخنگوی دولت خبر داد: ۷۵۱ هزار نفر از اتباع از ابتدای سال به کشورشان بارگردانده شده اند.

موضوع مهاجرت اتباع افغان به ایران و چگونگی برخورد حاکمیت با این اشخاص، طی هفته های گذشته به یکی از داغ ترین بحث های کشور بدل شده است. کارشناسان و جامعه شناسان به دو گروه تقسیم شده و هرکدام نقطه نظر خود را به دیگری تحمیل می کنند. در این میان، مسئولان کشوری نیز بنا به دلایل خود، اظهارنظرهایی در این رابطه ارائه کردند و خواستار تصمیم گیری فوری در رابطه با اخراج و یا ساماندهی اتباع شدند. در این گزارش ضمن بررسی یکی از حربه های جدید اتباع برای تهیه ملک، گفت و گویی نیز با یکی از نمایندگان مجلس شورای اسلامی انجام دادیم که در ادامه می خوانید.