افزایش ۱۲ درصدی قیمت گوشی؛ موج بزرگ گرانی در راه بازار موبایل است؟

گسترش نیوز: بازار موبایل در آذر ۱۴۰۴، برخلاف تصور فعالان این حوزه، نه‌تنها به سمت ثبات پیش نرفت، بلکه با تصمیم سیاستگذار ارزی برای اصلاح نرخ تسعیر کالای دیجیتال وارد مرحله تازه‌ای از افزایش قیمت شد. این تصمیم که از ابتدای ماه اجرایی شد، به سرعت اکوسیستم واردات و فروش گوشی‌های هوشمند را متأثر کرد و باعث شد مدل‌های بالارده که بخش عمده قیمت آنها وابسته به ارز است، جهش ناگهانی را تجربه کنند. در همین حال، واردکنندگان نیز با احتیاط بیشتری ثبت سفارش انجام دادند تا بازار در روزهای اول با کاهش عرضه مواجه شود.

افزایش قیمت‌ها ابتدا در بخش آیفون و پرچمداران سامسونگ رخ داد؛ جایی که مدل‌های بالای ۷۰۰ دلار در کمتر از ده روز، رشد قیمتی قابل توجهی را پشت سر گذاشتند. فروشندگان می‌گویند سهم اصلی گرانی‌ها مربوط به مدل‌هایی است که سود آنها به‌صورت درصدی تعیین می‌شود، زیرا هر موج افزایش ارز، به همان نسبت در قیمت نهایی کالا نیز منعکس می‌شود. این روند حتی به گوشی‌های کارکرده نیز سرایت کرد و فاصله قیمت نسخه نو و دست‌دوم را به شکل محسوسی کاهش داد.

در حالی که دست‌کم پنج برند پرفروش کشور با افزایش میانگین ۱۲ درصدی قیمت روبه‌رو شده‌اند، تقاضا در بخش پرچمداران افت کم‌سابقه‌ای را تجربه می‌کند. آمار برخی فروشگاه‌های بزرگ در تهران نشان می‌دهد فروش گوشی‌های بالای ۳۰ میلیون تومان نسبت به ماه قبل حدود ۲۷ درصد کاهش داشته است. خریداران که انتظار ثبات پیش از شب یلدا را داشتند، حالا یا خرید را عقب انداخته‌اند یا به سمت مدل‌های اقتصادی‌تر رفته‌اند. همین مکث روانی در بازار باعث شده رکود در نیمه نخست آذر بیش از ماه‌های گذشته احساس شود.

از سوی دیگر، فعالان بازار معتقدند که افزایش قیمت دلار در سامانه‌های رسمی تنها عامل جهش قیمتی نیست. محدودیت‌های مقطعی در واردات نیز نقش مهمی در کمبود برخی مدل‌ها داشته است. واردکنندگان می‌گویند دست‌کم سه محموله بزرگ از برندهای چینی هنوز از گمرک ترخیص نشده و همین موضوع باعث شده توزیع مدل‌های میان‌رده جدید شیائومی و ریلمی با تأخیر همراه شود. این کمبود نسبی عرضه، خود زمینه‌ساز افزایش بیشتر قیمت‌ها شده است.

کوچ اجباری خریداران به میان‌رده‌ها

تغییر ناگهانی رفتار خریداران مهم‌ترین نتیجه نوسان اخیر است. فروشندگان می‌گویند بسیاری از مشتریان که تا چند هفته پیش مدل‌های ۴۰ تا ۵۰ میلیون تومانی انتخاب می‌کردند، حالا سراغ گوشی‌های ۱۵ تا ۲۵ میلیون رفته‌اند. در این بازه قیمتی، رقابت میان سامسونگ، شیائومی و آنر شدت گرفته و مدل‌های ۵G با باتری‌های حجیم و دوربین‌های ۱۰۸ مگاپیکسلی پرفروش‌ترین گزینه‌ها شده‌اند. به‌نظر می‌رسد موج تقاضا برای میان‌رده‌ها در دی و بهمن نیز ادامه داشته باشد.

همزمان با افزایش علاقه به میان‌رده‌ها، برخی برندها فرصت را برای معرفی نسخه‌های جدید مناسب بازار ایران غنیمت شمرده‌اند. گزارش‌ها نشان می‌دهد دو برند مطرح چینی قصد دارند عرضه سری‌های اقتصادی ۲۰۲۵ خود را در دی‌ماه آغاز کنند؛ محصولاتی که با تراشه‌های ۶ نانومتری و دوربین‌های پیشرفته‌تر عرضه می‌شوند و می‌توانند بخش بزرگی از تقاضای سرریز شده از پرچمداران را جذب کنند. این تغییر استراتژی به‌ویژه در شرایطی اهمیت دارد که خریداران، حساسیت بیشتری نسبت به قیمت پیدا کرده‌اند.

در کنار این تحولات، نرخ فروش اقساطی نیز در بازار افزایش یافته است. تعداد فروشگاه‌هایی که شرایط اقساط ۶ تا ۱۲ ماهه ارائه می‌دهند، نسبت به تابستان ۱۴۰۴ حدود ۳۵ درصد بیشتر شده است. افزایش قیمت‌ها باعث شده مشتریان زیادی به خرید اعتباری روی بیاورند و شرکت‌های لیزینگ کوچک نیز وارد بازی شوند. کارشناسان معتقدند اگر روند افزایش قیمت ادامه یابد، خرید اقساطی به اصلی‌ترین روش تأمین گوشی تبدیل خواهد شد.

نکته مهم دیگر جهش قیمت گوشی‌های ریفربیش و دست‌دوم است. مدل‌هایی که پیش‌تر اختلاف قابل توجهی با نسخه نو داشتند، حالا تنها ۱۰ تا ۱۵ درصد ارزان‌تر فروخته می‌شوند. این موضوع نشان از فشار تقاضا در لایه‌های پایین‌تر بازار دارد؛ جایی که خریداران برای جبران کاهش قدرت خرید به سراغ گزینه‌های ارزان‌تر اما باکیفیت‌تر می‌روند. افزایش ۲۰ درصدی معاملات گوشی‌های کارکرده در نیمه آذر نشان می‌دهد این بخش نیز دوباره به چرخه اصلی بازار بازگشته است.

چشم‌انداز بازار تا دی و بهمن؛ ثبات یا موج دوم گرانی؟

با وجود آنکه برخی تحلیلگران از احتمال ثبات قیمت‌ها در دی‌ماه سخن می‌گویند، بسیاری از واردکنندگان معتقدند بازار هنوز از شوک سیاست ارزی عبور نکرده است. آنها می‌گویند اگر نرخ ارز نیمایی دوباره افزایش پیدا کند، موج دوم گرانی در راه خواهد بود و ممکن است قیمت برخی مدل‌های پرچمدار تا پایان سال به رکوردهای تازه‌ای برسد. این در حالی است که خرید گوشی در ماه‌های منتهی به عید معمولاً افزایش می‌یابد.

از طرف دیگر، مجموعه‌ای از عوامل خارجی نیز بر بازار ایران اثر می‌گذارد. بحران جهانی در تأمین پنل‌های OLED که از آبان ۱۴۰۴ آغاز شده، عرضه برخی گوشی‌های سال ۲۰۲۵ را با تأخیر مواجه کرده است. اگر این بحران ادامه یابد، ممکن است برخی مدل‌ها — به‌خصوص در بخش تاشوها، دیرتر وارد بازار ایران شوند و همین تأخیر، قیمت آنها را در ماه‌های آینده افزایش دهد. فعالان بازار می‌گویند احتمال دارد گوشی‌های تاشوی ۲۰۲۴ دوباره گران شوند.

با وجود نگرانی‌ها، برخی فروشندگان معتقدند بازار یک فرصت کوتاه‌مدت برای ریزش خفیف قیمت‌ها خواهد داشت. به گفته آن‌ها، اگر عرضه محموله‌های معطل‌مانده از گمرک آزاد شود، نرخ برخی میان‌رده‌ها و اقتصادی‌ها بین ۵ تا ۸ درصد کاهش خواهد یافت. البته این کاهش کوتاه‌مدت خواهد بود و در صورت تداوم سیاست ارزی فعلی، دوباره روند افزایشی از سر گرفته می‌شود.

این شرایط باعث شده خریداران در تصمیم‌گیری مردد باشند. بخش زیادی از مشتریان قشر متوسط ترجیح می‌دهند خرید را تا اواخر دی‌ماه به تعویق بیندازند؛ زمانی که تصور می‌کنند بازار تکلیف خود را مشخص کرده و نوسان‌ها کمتر شده است. اما گروهی دیگر، به‌ویژه خریداران میان‌رده، معتقدند هر تاخیری ممکن است به معنای مواجهه با قیمت‌های بالاتر باشد. نتیجه این رفتارها ایجاد سایه‌ای از بی‌اطمینانی بر بازار است.

سناریوهای پیش‌روی بازار موبایل ایران در زمستان

بر اساس تحلیل کارشناسان، بازار موبایل ایران در زمستان ۱۴۰۴ به سمت دو سناریوی اصلی حرکت می‌کند. در سناریوی اول، اگر نرخ ارز تثبیت شود و واردات روان‌تر ادامه یابد، قیمت‌ها در بخش میان‌رده‌ها تعدیل می‌شود و بازار به سمت خریدهای شب عید حرکت می‌کند. در این حالت، سهم میان‌رده‌ها به بیش از ۶۰ درصد از کل فروش خواهد رسید و پرچمداران تنها بخش کوچکی از بازار را در اختیار خواهند داشت.

در سناریوی دوم، اگر نرخ ارز مجدداً افزایش یابد یا بحران جهانی قطعات ادامه پیدا کند، موج دوم گرانی رخ خواهد داد. در این وضعیت، قیمت گوشی‌های بالای ۳۰ میلیون تومان ممکن است ۱۰ تا ۱۵ درصد دیگر افزایش یابد و بازار دوباره وارد رکود شود. تحلیلگران می‌گویند این سناریو برای مصرف‌کننده نهایی دشوار خواهد بود، زیرا شکاف میان قدرت خرید و قیمت‌ها بیش از گذشته گسترش پیدا می‌کند.

با توجه به روندهای گذشته، به‌نظر می‌رسد بازار در یک مقطع تحول قرار دارد؛ تغییری که ساختار خرید، ترجیحات کاربران و حتی ترکیب برندهای پرفروش را دستخوش تغییر کرده است. رشد تقاضا برای میان‌رده‌ها و اقتصادی‌ها، کاهش سهم پرچمداران، افزایش خرید اقساطی و رونق بازار دست‌دوم مهم‌ترین نشانه‌های این دگرگونی هستند.

در نهایت، آذر ۱۴۰۴ را می‌توان نقطه‌ای دانست که شکاف میان قیمت رسمی و قدرت خرید جامعه بیش از هر زمان دیگری خود را نشان داده است. آینده بازار موبایل ایران، بیش از هر چیز، به تصمیمات سیاستگذار ارزی و سرعت ترخیص کالا از گمرک وابسته است؛ عواملی که می‌توانند مسیر بازار در دی و بهمن را به‌طور کامل تغییر دهند و تعیین کنند که آیا زمستان پیش‌ رو، فصل ثبات خواهد بود یا آغاز دوره‌ای تازه از گرانی.

در صورت تمایل به پیگیری اخبار روز حوزه فناوری اطلاعات و آخرین تحولات قیمتی در بازار موبایل کشور، سرویس فناوری پایگاه خبری گسترش نیوز را دنبال کنید.