خبر مهم برای دهکهای پایین؛ مسکن استیجاری در این مناطق کلید میخورد
مسکن استیجاری بهعنوان یکی از ابزارهای کلیدی برای پاسخ به بحران دسترسی به سرپناه، در شرایطی که خرید خانه برای بسیاری از خانوارها دور از دسترس شده، اهمیت ویژهای یافته است. با این حال، ساخت و توسعه این نوع واحدها نیازمند توجه به ضرورتهای اقتصادی و اجتماعی و همچنین آسیبشناسی دقیق چالشهای موجود است.
ساخت مسکن استیجاری ضرورتی است که از فشار روزافزون بازار خرید ناشی میشود. افزایش قیمت زمین و واحدهای مسکونی، همراه با کاهش قدرت خرید خانوارها، موجب شده است که اجارهنشینی به تنها گزینه برای بخش بزرگی از جامعه تبدیل شود. در چنین شرایطی، تولید واحدهای استیجاری میتواند به تعادل بازار و کاهش فشار بر اقشار کمدرآمد کمک کند.
با این حال، آسیبشناسی این حوزه نشان میدهد که نبود سیاستهای حمایتی پایدار و ضعف در نظام حقوقی اجاره، از موانع اصلی توسعه مسکن استیجاری است. بسیاری از پروژهها به دلیل نبود مشوقهای مالیاتی یا تسهیلات بانکی مناسب، به مرحله اجرا نمیرسند و سرمایهگذاران نیز به دلیل نبود تضمین بازگشت سرمایه، رغبت کافی برای ورود به این بخش ندارند.
از سوی دیگر، کیفیت ساخت و مدیریت واحدهای استیجاری نیز چالش مهمی محسوب میشود. در مواردی، تمرکز صرف بر کمیت باعث شده است که استانداردهای زیستپذیری و ایمنی نادیده گرفته شوند. همچنین نبود نظام نظارت کارآمد بر قراردادهای اجاره، زمینهساز اختلافات میان موجر و مستأجر شده و اعتماد عمومی به این بازار را کاهش داده است.
در نهایت، برای موفقیت طرحهای مسکن استیجاری، نیاز به سیاستهای جامع و هماهنگ وجود دارد؛ سیاستهایی که علاوه بر تأمین زمین و سرمایه، به اصلاح قوانین اجاره، ارتقای کیفیت ساخت و ایجاد سازوکارهای نظارتی بپردازد. تنها در این صورت میتوان امیدوار بود که مسکن استیجاری بهعنوان یک راهکار پایدار، بخشی از بحران مسکن را کاهش دهد
جزئیات واگذاری واحدها به زوجهای جوان
وزیر راه و شهرسازی گفت: طرح استیجار عمومی با اولویت دهکهای پایین درآمدی و مشارکت انبوهسازان، مسکن مناسب برای زوجهای جوان و نوسازی بافت فرسوده را هدفگذاری کرده است.
فرزانه صادق، وزیر راه و شهرسازی در سیزدهمین نشست پایش طرحهای حمایتی مسکن با تشریح جزئیات طرح "استیجار عمومی" اظهار کرد: این طرح برای تأمین مسکن زوجهای جوان و متقاضیانی طراحی شده است که به لحاظ مالی توان تأمین آورده اولیه برای ورود به سایر طرحهای حمایتی مسکن را ندارند و امکان خانهدار شدن ملکی برای آنها فراهم نیست. در این طرح، اولویت تخصیص واحدها با دهکهای پایین درآمدی خواهد بود.
وی با تأکید بر اینکه زوجهای جوان فاقد مسکن در دهکهای یک تا ۶ که حداکثر پنج سال از تاریخ ازدواج آنها گذشته باشد، مشمول این طرح هستند، افزود: دهکهای یک و دو نسبت به سایر دهکها در اولویت بالاتری قرار دارند و ادارات کل راه و شهرسازی استانها باید در دهکبندی متقاضیان با دقت و حساسیت کامل عمل کنند.
صادق همچنین بر ضرورت جلب مشارکت انبوهسازان و سازندگان بخش خصوصی در اجرای طرح استیجار عمومی تأکید کرد و گفت: شناسایی و همکاری با انبوهسازان بهویژه فعالان بافتهای فرسوده از اولویتهای وزارت راه و شهرسازی است.
وی افزود: باید از ظرفیت انبوهسازان فعال در بافتهای فرسوده کشور بهصورت مؤثر استفاده شود و توجیه اقتصادی حضور آنان از طریق ضوابط تشویقی، خرید واحدها از سوی وزارت راه و شهرسازی و پشتیبانی منابع و اراضی سازمان ملی زمین و مسکن و منابع بازآفرینی شهری فراهم شود.
مسکن ایثارگران و کارگران در دستور کار جدی دولت است
وزیر راه و شهرسازی تصریح کرد: هزینههای گزاف آمادهسازی در خارج از شهرها با انتقال ساختوساز به هستههای درونی شهرها کاهش مییابد و این موضوع میتواند فرآیند بازآفرینی شهری را متحول کند. در این مسیر لازم است با انبوهسازان گفتوگو و تفاهم شود تا از ظرفیت آنها ابتدا در پیشبرد طرح مسکن استیجاری و سپس در سایر طرحهای حمایتی مسکن بهرهبرداری شود.
صادق افزود: این اقدام چند مزیت مهم به همراه دارد که از جمله آن میتوان به نوسازی بافت فرسوده شهرها بدون مداخله مستقیم دولت در امر ساختوساز اشاره کرد. همچنین بخشی از مسکن استیجار عمومی بر اساس دستورالعمل ابلاغشده به هدف اصلی ساختوساز در بافتهای فرسوده تبدیل خواهد شد. در نهایت نیز بخش عمدهای از هزینههای آمادهسازی در مناطق بیرونی کلانشهرها و شهرهای بزرگ به هسته درونی و داخلی شهرها معطوف میشود؛ مناطقی که از خدمات زیربنایی و روبنایی برخوردار هستند و بخشی از کمبودهای آنها نیز از این طریق تأمین میشود.
وی با تأکید بر اینکه استانها باید موضوع جلب مشارکت انبوهسازان در بافتهای فرسوده را با جدیت دنبال کنند، گفت: از این مسیر دسترسی به مسکن مناسب و برخوردار از خدمات شهری با سرعت بیشتری فراهم خواهد شد.
وی بر ضرورت جلب همکاری شهرداران در طرح مسکن استیجاری عمومی تأکید کرد و خطاب به مدیران کل راه و شهرسازی استانها گفت: در خصوص آمادهسازی زمینهای طرح جوانی جمعیت باید سرعت عمل افزایش یابد و اگر مشکلی در این مسیر وجود دارد، باید برای شناسایی راهحلها سریعاً اطلاعرسانی شود. برگزاری منظم جلسات ستادهای بازآفرینی شهری و شورای مسکن استانها ضروری است و پیگیری طرحهای تأمین مسکن باید با جدیت ادامه یابد.
صادق با اشاره به تغییر رویکرد طرحهای حمایتی مسکن در دولت چهاردهم به رویکردی عملگرا گفت: در این دولت،ابتدا با شناسایی نیازها و ظرفیتها نسبت به تأمین واحد مسکونی اقدام میکنیم و سپس فراخوان عمومی ثبتنام صادر میشود تا مردم در کوتاهترین زمان ممکن از طرحهای حمایتی بهرهمند شوند.
وزیر راه و شهرسازی همچنین از پیگیری جدی موضوع مسکن محرومان و کارگران خبر داد و گفت: جلسات کارشناسی با صنایع و معادن بهمنظور تأمین مسکن گروههای هدف برگزار میشود و نتایج آن باید گزارش شود.
وی در پایان تأکید کرد: موضوع مسکن ایثارگران نیز با جدیت بیشتری دنبال میشود و استانها موظفاند در اسرع وقت گزارش دهند چه میزان مسکن ایثارگری تأمین شده است.
