با تشدید محدودیت‌های مالی دولت و سایه سنگین تحریم‌ها، یک کارشناس بازار کار هشدار می‌دهد که افزایش دستمزدها در سال ۱۴۰۵ احتمالاً کمتر از سال گذشته خواهد بود. در حالی که سناریوهای مختلف اقتصادی از رشد ۸ درصدی در صورت لغو تحریم‌ها تا تورم ۳۹ درصدی در صورت تشدید آنها خبر می‌دهند، چشم‌انداز توسعه اقتصادی ایران همچنان در هاله‌ای از ابهام قرار دارد.

تورم در تیرماه ۱۴۰۴ با شتابی بی‌سابقه، کمر کارگران را خم کرده است. در حالی که قیمت کالاهای اساسی سر به فلک کشیده، دستمزدهای ناچیز کارگران از پس هزینه‌های زندگی برنمی‌آید و قدرت خرید این قشر زحمتکش بیش از ۳۰ درصد کاهش یافته است. کارشناسان هشدار می‌دهند که بی‌توجهی به این بحران، تبعات اقتصادی و اجتماعی سنگینی به دنبال خواهد داشت.

وزارت کار در هشتمین گزارش سیاستی خود با عنوان «چالش‌های پیش روی مشاغل سخت و زیان‌آور در ایران»، ضمن به رسمیت شناختن حقوق کارگران این مشاغل، نسبت به تبعات بازنشستگی‌های پیش از موعد هشدار داد. این گزارش اگرچه بر حفظ کرامت نیروی کار تأکید دارد، اما فعالان کارگری معتقدند تغییرات پیشنهادی در قوانین، به ضرر کارگرانی است که سال‌ها در شرایط طاقت‌فرسا فعالیت کرده‌اند.

مازیار گیلانی‌نژاد، فعال کارگری، با انتقاد از شرایط غیرانسانی کارگران پروژه‌ای در مناطق گرمسیری مانند عسلویه، از بی‌توجهی پیمانکاران و مسئولان به سلامت کارگران خبر داد. گرمای طاقت‌فرسا و نبود امکانات اولیه، جان و سلامت کارگران را به خطر انداخته است.

کارگران ایرانی سال‌هاست که برای امنیت شغلی و معیشت بهتر فریاد می‌زنند، اما قراردادهای موقت و بخشنامه‌های غیرعادلانه همچنان سد راه آن‌هاست. علی زند، رئیس کانون شوراهای اسلامی کار استان مرکزی، با انتقاد از وضعیت موجود، از مجلس خواست با طرحی دوفوریتی، تکلیف قراردادهای کوتاه‌مدت را روشن کند و به بی‌عدالتی‌های تأمین اجتماعی پایان دهد.

کارگران ساختمانی گرگان در حالی با مشکلات معیشتی و نبود بیمه تأمین اجتماعی دست‌وپنجه نرم می‌کنند که سازمان تأمین اجتماعی با دریافت هزینه از انبوه‌سازان، از بیمه کردن این قشر زحمتکش خودداری می‌کند. عضو هیئت مدیره انجمن صنفی کارگران ساختمانی گرگان از تبعیض و بی‌عدالتی در این حوزه انتقاد کرد و خواستار اقدام فوری مسئولان شد.

کارگران این روزها در بحرانی‌ترین وضعیت معیشتی خود گرفتار شده‌اند؛ جایی که فشار هزینه‌های سرسام‌آور زندگی و درمان، آن‌ها را بین خرید نان برای خانواده و رفتن به دکتر برای حفظ سلامت، در یک دوراهی سخت قرار داده است. افزایش بی‌وقفه قیمت دارو و خدمات پزشکی، کاهش قدرت خرید و ضعف نظام بیمه‌ای، کارگران را مجبور کرده به جای درمان تخصصی، به روش‌های خطرناک خوددرمانی پناه ببرند. این وضعیت نه تنها سلامت جسمانی آن‌ها را تهدید می‌کند، بلکه سایه سنگین مشکلات اقتصادی بر زندگی‌شان را هر روز سنگین‌تر می‌کند.

سیاست جریمه اتباع غیرمجاز در ایران، که قرار بود با جریمه‌ای پنج برابر حداقل دستمزد روزانه، نظم را به بازار کار و زیرساخت‌ها بازگرداند، در عمل به یک وعده توخالی بدل شده است. نه کارفرمایان جریمه می‌پردازند، نه نهادهای نظارتی بازرسی می‌کنند، و نه درآمدها صرف بهبود زیرساخت‌ها می‌شود. حمید حاج‌اسماعیلی، کارشناس بازار کار، هشدار می‌دهد که این سیاست شکست‌خورده، اقتصاد پنهان و رانت را تقویت کرده و معیشت ایرانیان را به خطر انداخته است.

نقش اتباع افغان در صنعت ساخت‌وساز ایران، به‌ویژه در بخش مسکن، طی سال‌های گذشته نقشی محوری و انکارناپذیر بوده است. حضور پررنگ نیروی کار افغان در کارگاه‌های ساختمانی شهرهای بزرگ و کوچک کشور، به عاملی تعیین‌کننده در پیشبرد پروژه‌های عمرانی بدل شده است. این حضور نه‌تنها در پروژه‌های دولتی بلکه در ساخت‌وسازهای شخصی نیز به‌شدت محسوس بوده و بسیاری از سازندگان و کارفرمایان، نیروی کار افغان را به دلیل مهارت، تجربه و دستمزد پایین‌تر نسبت به نیروی کار داخلی ترجیح داده‌اند.

خروج برنامه‌ریزی‌شده اتباع غیرمجاز از تهران، دریچه‌ای به سوی فرصت‌های شغلی برای جوانان ایرانی باز کرده است. مدیرکل امور اجتماعی استانداری تهران معتقد است این اقدام نه‌تنها امنیت اجتماعی را تقویت می‌کند، بلکه فضایی برای درخشش نیروهای متخصص داخلی در خدمات شهری و پیمانکاری فراهم می‌آورد.

افزایش ناگهانی قیمت نان در گلستان، ضربه تازه‌ای به سفره‌های خالی کارگران زد؛ دبیر اجرایی خانه کارگر گلستان هشدار داد که با سقوط دوباره قدرت خرید، کارگران و بازنشستگان حتی توان خرید نان را هم از دست داده‌اند و خواستار ترمیم فوری دستمزدها در نیمه دوم سال شد.

وقتی گوشت قرمز کیلویی یک میلیون تومان و حقوق کارگر زیر ۲۰ میلیون است، چگونه می‌توان از نان شب تا اجاره خانه را تأمین کرد؟ رئیس انجمن صنفی گچکاران قم هشدار می‌دهد: فقر کارگران به فاجعه‌ای اجتماعی تبدیل شده و سفره‌هایشان از کالاهای ضروری خالی است!

جهان در حال پوست‌اندازی در مدیریت مهاجرت است و ایران با شتاب در این مسیر گام برمی‌دارد. از بازسازی اردوگاه‌های مهاجرتی با بودجه‌های کلان تا استفاده از فناوری‌های بلاک‌چین و هوش مصنوعی، استان مرکزی به‌عنوان پیشگام این تحولات، الگویی برای مدیریت هوشمند مهاجرت در کشور ارائه می‌دهد.

در بزنگاهی تاریخی که سرنوشت نیروی کار و اقتصاد ایران در دستان تصمیم‌سازان مجلس و دولت رقم می‌خورد، طرح اخراج اتباع غیرمجاز از کشور نه‌تنها مرزهای قانونی را ترسیم می‌کند، بلکه دریچه‌ای تازه به روی کارگران ایرانی می‌گشاید؛ دریچه‌ای به سمت فرصت‌های شغلی بیشتر، دستمزدهای عادلانه‌تر و بازتعریف نقش کارگر ایرانی در اقتصاد ملی. سخنان قاطع احمد فاطمی، نماینده بابل در مجلس دوازدهم، تأکیدی دوباره است بر عزم جدی قانون‌گذاران برای اجرای این طرح بدون استثنا؛ طرحی که اگرچه در ظاهر پاسخی به دغدغه‌های امنیتی و اقتصادی کشور است، اما در عمق خود، می‌تواند مقدمه‌ای باشد برای شکل‌گیری نظم تازه‌ای در بازار کار ایران؛ نظمی که در آن کارگران ایرانی، با ارتقای مهارت‌ها و جسارت در مذاکره، به جایگاه واقعی خود نزدیک‌تر شوند و اقتصاد کشور نیز از نیروی کار داخلی توانمند بهره‌مند شود.

خروج اتباع خارجی از بازار کار ایران، فرصتی بی‌سابقه برای کارگران ایرانی به ارمغان آورده است. مهرداد لاهوتی، نایب رییس کمیسیون برنامه و بودجه مجلس، با تأکید بر آموزش و صنعتی‌سازی، راهکاری نوین برای جایگزینی نیروی کار خارجی با کارگران داخلی ارائه کرده است. در حالی که برخی از کمبود نیروی کار در بخش‌هایی مانند ساخت‌وساز و پاکبانی ابراز نگرانی می‌کنند، این تحول می‌تواند با حمایت دولت و اراده کارگران، به نقطه عطفی برای توانمندسازی نیروی کار ایرانی و ارتقای استانداردهای شغلی تبدیل شود. آیا ایران آماده است تا با مهارت‌آموزی و فناوری، این چالش را به فرصتی طلایی برای اقتصاد و جامعه بدل کند؟

خیابان‌های منطقه صنعتی سیاه‌سنگ، که روزگاری از شلوغی و رونق پر بود، حالا در سکوتی غریب فرو رفته است. اخراج گسترده مهاجران افغان، کارگاه‌های این منطقه را با کمبود نیروی کار مواجه کرده و کرکره‌های بسیاری از مغازه‌ها و کارگاه‌ها پایین کشیده شده است. آگهی‌های استخدام روی دیوارها حکایت از بحرانی عمیق در بازار کار دارد. آیا این منطقه می‌تواند از این شوک اقتصادی جان سالم به در ببرد؟

مدیریت منابع انسانی مجتمع گاز پارس جنوبی با صدور نامه‌ای خطاب به مدیران و روسای ستادی، پرداخت فوق‌العاده مشاغل آلاینده، خیلی آلاینده و کار در ارتفاع برای کارکنان پیمانکاری را در اولویت قرار داد. با این حال، برخی کارگران نسبت به ابهام و نبود ضمانت اجرایی در جزئیات این تصمیم انتقاد کرده و خواستار شفاف‌سازی شدند.

نقض ماده ۷ قانون کار به چالشی فراگیر در بازار کار ایران تبدیل شده و بیش از ۶۰ درصد کارگران در مشاغل غیررسمی بدون قرارداد بیمه‌ای فعالیت می‌کنند. این وضعیت نه‌تنها امنیت شغلی کارگران را به خطر انداخته، بلکه با محروم کردن آنها از حقوق اولیه مانند بیمه درمانی و بازنشستگی، بحران‌های اقتصادی و اجتماعی را تشدید کرده است.

در حالی که تورم افسارگسیخته و شوک‌های اقتصادی ناشی از جنگ، معیشت کارگران را بیش از پیش تحت فشار قرار داده، یک کارشناس بازار کار معتقد است بازنگری فصلی دستمزدها با وجود حقانیت، به دلیل پیچیدگی‌های اجرایی بعید به نظر می‌رسد.

در سال‌های اخیر، کمبود نیروی کار به یکی از موانع اصلی رشد اقتصادی ایران تبدیل شده است. دستمزدهای پایین و عدم تطابق مهارت‌های نیروی کار با نیازهای بازار، صنایع را با چالش‌های جدی مواجه کرده و روند توسعه کشور را کند کرده است. اما چگونه می‌توان این بحران را مدیریت کرد؟