پس از بازگشت طالبان به قدرت، افغانستان دیگر تنها صحنه‌ای برای جنگ و ناآرامی نیست؛ این کشور با منابع معدنی عظیم، موقعیت استراتژیک در آسیای مرکزی و فرصت‌های اقتصادی، به میدان اصلی رقابت ابرقدرت‌ها بدل شده است.

همکاری‌های منطقه‌ای افغانستان برای رهایی از وابستگی به مسیرهای سنتی صادرات وارد مرحله جدیدی شد. در نشست مشترک تجاری میان مقام‌های افغانستان، ایران، ازبکستان و هند، قراردادی ۹۰ میلیون دلاری میان طرف افغان و یک شرکت کشتیرانی ایرانی امضا شد که راه صادرات کالاهای افغانستان به بازارهای جهانی را از طریق بنادر ایران هموار می‌کند.

واردات هوشمندانه، انتخاب بین وابستگی و توسعه نیست؛ انتخاب میان مدیریت آگاهانه منابع و عقب‌ماندگی است. کشوری که بداند از هر شریک تجاری چه کالایی باید دریافت کند، در واقع بازیگر فعال زنجیره تأمین جهانی است. این نوع واردات، نه‌تنها باعث افزایش بهره‌وری و کاهش هزینه‌ها می‌شود، بلکه رفاه اجتماعی، امنیت غذایی و انرژی، توسعه فناوری و ارتقای استانداردهای زندگی را نیز تضمین می‌کند.

رئیس انجمن چینی‌های مقیم ایران با اشاره به ظرفیت‌های گسترده اقتصادی و ژئوپولیتیکی ایران تأکید می‌کند که حجم تجارت دو کشور می‌تواند تا چند برابر افزایش یابد؛ اما موانعی مانند نبود شناخت متقابل، دشواری‌های مالی و بروکراسی اداری هنوز بزرگ‌ترین گلوگاه‌های همکاری اقتصادی تهران–پکن هستند.

با تشدید تحریم‌ها و تلاش کشورهای آسیایی برای کاهش وابستگی به مسیرهای سنتی دریایی، بندر چابهار ایران به کانون تازه تجارت بین هند، ایران و آسیای مرکزی تبدیل شده است. این بندر نه‌تنها کوتاه‌ترین مسیر زمینی بین هند و آسیای مرکزی را فراهم می‌کند، بلکه فرصت‌های گسترده‌ای برای کاهش هزینه و زمان حمل‌ونقل کالا ایجاد می‌کند. با این حال، ازبکستان به دلیل سهم پایین در ترافیک بار و خطرات تحریمی، هنوز در سرمایه‌گذاری گسترده مردد است. در کنار آن، پروژه‌های جایگزین ازبکستان از مسیر افغانستان و پاکستان نیز مطرح شده تا مسیر زمینی جنوب و شمال آسیا یکپارچه و اقتصادی‌تر شود.

همکاری‌های اقتصادی و تجاری روسیه و چین با وجود تحریم‌های غربی همچنان در حال گسترش است. در همین چارچوب، میخائیل میشوستین، نخست‌وزیر روسیه، هفته جاری برای شرکت در سی‌امین نشست سران دولت‌های دو کشور به هانگژو سفر می‌کند؛ نشستی که قرار است با امضای بیانیه مشترک و اسناد تازه همکاری به تعمیق روابط استراتژیک مسکو و پکن منجر شود.

در شرایط کنونی منطقه قفقاز جنوبی، ایران با استفاده از ظرفیت‌های ترانزیتی خود فرصت منحصربه‌فردی برای تثبیت جایگاهش در شبکه تجارت بین‌المللی دارد. دیپلماسی ترانزیتی میان تهران و باکو نه تنها می‌تواند مانع از نفوذ رقبای منطقه‌ای شود، بلکه زمینه‌ای برای افزایش نفوذ اقتصادی ایران در مسیرهای حیاتی ترانزیت فراهم می‌کند. این همکاری‌ها، اگر به‌طور راهبردی مدیریت شوند، می‌توانند ایران را به هاب اصلی حمل و نقل کالا میان آسیا و اروپا تبدیل کنند و اهمیت ژئوپلیتیکی کشور را تقویت نمایند.

سفیر چین در ایران با تأکید بر نقش تهران در تحقق برنامه توسعه پنج‌ساله پکن گفت: چین مصمم است توافقات سران دو کشور را به اجرا درآورد و در مسیر چندجانبه‌گرایی و نظم جهانی عادلانه‌تر با ایران همکاری کند. او تصریح کرد که «برنامه پنج‌ساله جدید چین»، بستری برای گسترش روابط راهبردی با ایران و مقابله مشترک با سیاست‌های یکجانبه‌گرایانه آمریکا خواهد بود.

رئیس‌جمهور ایران، مسعود پزشکیان، در حاشیه مجمع عمومی سازمان ملل با تأکید بر دیپلماسی فعال علیه مکانیسم ماشه، در گفت‌وگو با فاکس نیوز اعلام کرد که فعال شدن اسنپ‌بک تنها وضعیت را پیچیده‌تر خواهد کرد. او ضمن رد اتهامات درباره برنامه هسته‌ای ایران، از آمادگی کشور برای شفاف‌سازی کامل و همکاری با بازرسان بین‌المللی خبر داد و اسرائیل را عامل اصلی ناآرامی‌های منطقه دانست.

چین در پاسخ به تصمیم مکزیک برای اعمال تعرفه‌های تا ۵۰ درصد بر بیش از ۱۴۰۰ محصول آسیایی، تحقیقات گسترده‌ای را در زمینه موانع تجاری این کشور آمریکای لاتین آغاز کرد. وزارت بازرگانی چین این اقدام را تهدیدی برای منافع کشورها و اعتماد سرمایه‌گذاران دانست و هشدار داد که با هرگونه سیاست حمایت‌گرایانه و یکجانبه‌گرایانه مقابله خواهد کرد.

عراق در آستانه روز استقلال کشور بر سر دو راهی سرنوشت‌ساز ایستاده است؛ از یک‌سو ثروت نفتی که همچنان شریان اصلی اقتصاد به شمار می‌رود، و از سوی دیگر تلاش برای ساختن آینده‌ای متنوع‌تر با جذب سرمایه‌گذاری، توسعه زیرساخت‌ها و کاهش وابستگی به انرژی ایران. کشوری که میان فرصت‌های بزرگ و چالش‌های عمیق گرفتار شده، امروز بیش از هر زمان دیگری نیازمند تصمیم‌های جسورانه برای تبدیل نماد استقلال به واقعیت اقتصادی است.

اسد مجیدخان، دبیرکل سازمان همکاری‌های اقتصادی (اکو)، در همایش ایران و اکو با تأکید بر نقش محوری ایران به‌عنوان هاب تجاری و ترانزیتی منطقه، از تلاش‌های این سازمان برای تقویت شفافیت، اتحاد منطقه‌ای و تدوین استراتژی‌های پایدار برای دهه آینده خبر داد. او ایران را بازیگری کلیدی در پیشبرد اهداف اکو دانست که با میزبانی نشست‌های مهم و حمایت از نهادهای منطقه‌ای، به یکپارچگی اقتصادی و اجتماعی کمک می‌کند.

در حالی که سایه ممنوعیت تیک‌تاک بر سر آمریکا سنگینی می‌کند، وزیر خزانه‌داری این کشور و مذاکره‌کننده ارشد چین در مادرید پای میز مذاکره می‌نشینند تا درباره تعرفه‌ها، امنیت ملی و آینده این اپلیکیشن پرطرفدار تصمیم‌گیری کنند. آیا این دیدار می‌تواند تنش‌های تجاری بین دو غول اقتصادی جهان را کاهش دهد؟

دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور آمریکا، با اعمال تعرفه‌های سنگین علیه هند، برزیل و آفریقای جنوبی، اعضای کلیدی بریکس، تنش‌های تجاری و سیاسی را تشدید کرده است. این تعرفه‌ها، که به بهانه‌هایی مانند خرید نفت روسیه توسط هند و محاکمه بولسونارو در برزیل اعمال شده‌اند، بحث‌هایی درباره واکنش جمعی بریکس به این فشارها ایجاد کرده، اما موانع ساختاری و رقابت‌های داخلی، به‌ویژه بین چین و هند، مانع از انسجام واقعی این بلوک شده است.

در دل معاهده‌ای ۲۵ ساله ایران و چین ، ظرفیت‌های عظیم اقتصادی نهفته است که می‌تواند مسیر تجارت جهانی را برای ایران تغییر دهد.

در حالی‌ که نگاه اقتصاد جهان آرام‌آرام از غرب به شرق می‌چرخد، ایران با پیوستن به پیمان شانگهای در برابر بازاری میلیارد دلاری ایستاده است؛ بازاری که چین، روسیه، هند و کشورهای آسیای مرکزی در آن منتظرند تا «سود در سفر» را برای صادرکنندگان ایرانی واقعی کنند.

وزیر حمل‌ونقل ترکیه اعلام کرد که کریدور «مسیر ترامپ»، که با میانجی‌گری آمریکا در توافق صلح ارمنستان و آذربایجان شکل گرفته، با اتصال آذربایجان به نخجوان از طریق ارمنستان، تجارت شرق به غرب از پکن تا لندن را متحول خواهد کرد. اما کنترل انحصاری آمریکا بر این مسیر، پرسش‌هایی درباره نقش چین و تأثیرات منطقه‌ای آن ایجاد کرده است.

نخست‌وزیر کانادا، مارک کارنی، در اقدامی غافلگیرکننده اعلام کرد که از اول سپتامبر (۷ شهریور)، بسیاری از تعرفه‌های ۲۵ درصدی بر کالاهای آمریکایی لغو خواهد شد. این تصمیم در حالی گرفته شده که مذاکرات تجاری با دونالد ترامپ به بن‌بست رسیده و تنش‌ها بر سر تعرفه‌ها همچنان ادامه دارد. آیا این حرکت، راه را برای توافقی جدید هموار خواهد کرد؟

نایب‌رئیس اتاق بازرگانی مشترک ایران و روسیه معتقد است موانع تعرفه‌ای و مشکلات بانکی، مانع اصلی شکوفایی تجارت ایران با کشورهای منطقه اوراسیا شده‌اند.

وزارت بازرگانی آمریکا از گسترش تعرفه‌های ۵۰ درصدی بر واردات فولاد و آلومینیوم خبر داد و اعلام کرد ۴۰۷ دسته کالای جدید، از جمله کپسول‌های آتش‌نشانی و ماشین‌آلات، از روز دوشنبه مشمول این تعرفه‌ها شده‌اند. این اقدام در راستای سیاست‌های دونالد ترامپ برای تقویت صنایع داخلی و جلوگیری از دور زدن تعرفه‌ها صورت گرفته است.