بانک مرکزی با شرط سختگیرانه وام برای پروژه‌هایی با پیشرفت بالای ۷۵ درصد، همان مسیری را پیش گرفته که سال‌ها قبل باعث نیمه‌کاره ماندن هزاران واحد مسکن مهر شد.

ساکنان مسکن مهر در بسیاری از نقاط کشور با مشکلات جدی و بعضاً مزمن دست‌وپنجه نرم می‌کنند که نه‌تنها کیفیت زندگی آن‌ها را کاهش داده، بلکه در برخی موارد باعث مهاجرت معکوس از این واحدها به مناطق حاشیه‌ای یا حتی سکونتگاه‌های غیررسمی شده است. این پروژه که با هدف خانه‌دار کردن اقشار کم‌درآمد آغاز شد، در اجرا با چالش‌هایی مواجه شد که تا امروز گریبان‌گیر بسیاری از ساکنان آن است.

با گذشت حدود ۱۵ سال از آغاز طرح مسکن مهر، همچنان بخش قابل توجهی از خریداران در انتظار تحویل واحدهای وعده‌داده‌شده هستند؛ خانه‌هایی که قرار بود در بازه‌ای کوتاه‌مدت، با قیمت مناسب، مشکل مسکن اقشار متوسط و کم‌درآمد را برطرف کند. با این حال، نه‌تنها شمار زیادی از واحدها به دلیل مشکلات اجرایی، حقوقی یا زیرساختی هنوز به مرحله بهره‌برداری نرسیده‌اند، بلکه بسیاری از واحدهای تحویلی نیز با مشکلات جدی دست‌وپنجه نرم می‌کنند.

با گذشت تقریبا دو سال از آغاز سکونت مردم در برخی پروژه‌های مسکن مهر شهر پرند، اداره گاز در اواخر ماه گذشته، گاز واحدهای این طرح را قطع کرده است.

برای به سرانجام رساندن پروژه مسکن مهر که سال‌هاست به یکی از دغدغه‌های اصلی دولت‌ها و مطالبه مهم مردم بدل شده، برآوردهای دقیق نشان می‌دهد که حدود ۱۵ هزار میلیارد تومان (۱۵ همت) اعتبار نیاز است تا این طرح ناتمام به ایستگاه پایانی خود برسد. از این رقم، بیشترین سهم یعنی حدود ۹.۵ همت به تکمیل واحدهای نیمه‌کاره اختصاص دارد. این بخش شامل ساخت و اتمام اسکلت، دیوارچینی، تأسیسات، نازک‌کاری، در و پنجره، نقاشی و تحویل نهایی هزاران واحدی است که سال‌ها در انتظار تکمیل باقی مانده‌اند.

متقاضیان واحدهای مسکن مهر پس از سال‌ها انتظار و تحمل مشکلات متعدد، به نقطه‌ای رسیده‌اند که صبرشان به پایان رسیده است. بسیاری از این متقاضیان، که عمدتاً اقشار کم‌درآمد و متوسط جامعه هستند، با وعده‌های مکرر مسئولان برای تحویل به موقع واحدها، اما تأخیرهای طولانی و کمبود زیرساخت‌های لازم مواجه شده‌اند. این تأخیرها و نواقص، از جمله نبود امکانات شهری، عدم تکمیل خدمات عمومی و مشکلات قانونی، باعث شده بسیاری از مالکان احساس کنند حقوقشان نادیده گرفته شده و فشارهای مالی و روانی ناشی از این وضعیت، به‌شدت افزایش یافته است.

مسکن مهر از همان آغاز، طرحی بزرگ و بحث‌برانگیز بود که با هدف خانه‌دار کردن اقشار کم‌درآمد شکل گرفت. اما با گذشت سال‌ها از اجرای این پروژه، بسیاری از متقاضیان آن هنوز با دغدغه‌های مهم و اساسی دست‌به‌گریبان هستند؛ دغدغه‌هایی که ریشه در بی‌برنامگی، نبود نظارت کافی، و گاه سوءمدیریت دارد و موجب شده این طرح که قرار بود نماد عدالت اجتماعی باشد، به یکی از مهم‌ترین چالش‌های حوزه مسکن در کشور تبدیل شود.

بیش از ۴۹ هزار واحد مسکن مهر در فاز ۷ شهر جدید مهستان سال‌هاست بدون بهره‌مندی از زیرساخت‌ها و خدمات اولیه رها شده‌اند؛ پروژه‌هایی نیمه‌تمام که اکنون برای تکمیل و بهره‌برداری به اعتباری بالغ بر ۱۲۰۰ میلیارد تومان نیاز دارند. در همین رابطه، مدیرعامل شهر جدید مهستان با ابراز نگرانی از وضعیت فعلی، خواستار همکاری جدی دستگاه‌های مسئول و رفع موانع حقوقی و اجرایی شد تا این واحدها از بلاتکلیفی خارج و در اختیار متقاضیان قرار گیرند.

احمد مرزبان مدیرعامل شرکت عمران شهر جدید پردیس پس از این بازدید در نشست مشترکی که در محل سالن اجتماعات فرمانداری شهر جدید پردیس برگزار شد با اعلام خبر امکان اتمام و تحویل کلیه مسکن حمایتی شهر پردیس (حدود ۱۱ هزار واحد) در صورت تامین اعتبار اظهار کرد: شهر جدید پردیس میزبان یکی از بزرگترین کارگاه‌های ساختمانی کشور است که در مقیاس ۸۴ هزار واحد مسکن برنامه‌ریزی و ثبت تعهد شده و تاکنون بیش از ۷۲ هزار مسکن به متقاضیان تحویل داده شده است.

با گذشت بیش از بیست سال از آغاز اجرای طرح مسکن مهر، همچنان بخش قابل توجهی از اهداف این پروژه ملی محقق نشده است. طرحی که روزی با وعده تأمین سرپناه برای اقشار کم‌درآمد جامعه کلید خورد، امروز در مواردی به نماد بلاتکلیفی و سردرگمی تبدیل شده است.

ناتوازن شدید بین منابع و مصارف بانک دولتی مسئول پرداخت وام مسکن، تحت فشار تسهیلات دستوری طرح نهضت ملی مسکن، سرانجام این بانک را ناگزیر به استقراض از بانک مرکزی کرد.

در ابتدای سال جدید، متقاضیان مسکن مهر با دغدغه‌هایی مانند تأخیر در تکمیل پروژه‌ها، مشکلات مالی و اقتصادی، کیفیت پایین ساخت و کمبود امکانات اولیه روبه‌رو هستند. همچنین، مسائل حقوقی و اداری، عدم تطابق واحدها با نیازهای واقعی و محدودیت‌های دسترسی به خدمات، هزینه‌های نگهداری و زندگی، و پاسخگویی ناکافی مسئولان، نگرانی‌های بیشتری برای آن‌ها ایجاد کرده است. این مشکلات انتظارات بالاتری از دولت و مسئولان برای حل مسائل مسکن مهر به همراه داشته است.

مدیرعامل شرکت عمران شهرهای جدید ایران گفت: در دولت چهاردهم ۳ هزار و ۷۷۳ واحد مسکن مهر شهرهای جدید در سراسر کشور تحویل شده است.

مدیرعامل شرکت عمران شهر‌های جدید از تسریع در آماده سازی واحد‌های تحویل نشده پردیس بعد از سفر وزیر راه و شهرسازی به آن شهر جدید، خبر داد.

۶۱۲ واحد مسکونی از پروژه مسکن مهر کهریزک سرانجام مراحل قانونی خود را پشت سر گذاشته و اسناد مالکیت آن‌ها به همراه گواهی پایان کار قطعی ساختمان صادر شد. این اقدام گام مهمی در راستای تثبیت حقوق مالکیت ساکنان و تسهیل فرآیند نقل‌وانتقال رسمی این واحدها به شمار می‌رود.

مسکن مهر در مازندران، با تمام مشکلات و چالش‌هایی که در سال‌های اخیر تجربه کرده، همچنان درد و رنج خود را برای بسیاری از متقاضیان به همراه دارد. این طرح که هدف آن فراهم کردن خانه برای اقشار مختلف مردم به ویژه در مناطق کم‌درآمد بود، با نواقص متعدد و تاخیرهای فراوان در اجرا، نه تنها نتوانست مشکلات مسکن را در این استان حل کند، بلکه به معضلی جدید تبدیل شده است. حالا، در حالی که هنوز مشکلات مسکن مهر در مازندران به پایان نرسیده، طرح جدیدتر و پرهیاهویی به نام مسکن ملی نیز وارد میدان شده و وضعیت را برای بسیاری از مردم پیچیده‌تر کرده است.

یکی از موارد دیگری که باعث این ناترازی‌ها شده است، افزایش جمعیت و رشد شهرنشینی و مهاجرت به شهرهای بزرگ بوده که باعث افزایش تقاضا برای ساخت مسکن شده که این افزایش تقاضا بدون افزایش همزمان عرضه منجر به افزایش قیمت‌ها و ناترازی در بازار مسکن شده است.

اگر مبلغ تسهیلات مسکن ملی که در حال حاضر ۵۵۰ میلیون تومان است، به ۶۵۰ یا ۸۰۰ میلیون تومان افزایش یابد، بازپرداخت اقساط آن برای متقاضیان به شدت دشوار خواهد بود. رهبر، رئیس انجمن انبوه‌سازان مسکن و ساختمان استان تهران، با تاکید بر اینکه طرح مسکن ملی متوقف نخواهد شد، گفت: با توجه به وضعیت کنونی تورم، قیمت تمام شده مسکن ملی به ۲۰ میلیون تومان رسیده است.

تحقیقات میدانی از بازار مسکن شهر جدید پرند حاکی از آن است که واحدهای آماده مسکن مهر، از نظر قیمت به‌طور قابل‌توجهی ارزان‌تر از واحدهای در حال ساخت طرح نهضت ملی مسکن هستند. این اختلاف قیمت، خرید واحدهای مسکن مهر را به گزینه‌ای اقتصادی‌تر و مقرون‌به‌صرفه‌تر برای متقاضیان تبدیل کرده است.

کارشناس حوزه مسکن عنوان کرد: "سازندگان مسکن همواره از افزایش بی‌وقفه هزینه‌های ساخت گلایه‌مند هستند و این مسئله به یکی از چالش‌های عمده در صنعت ساختمان تبدیل شده است. در این راستا، ما به‌عنوان کارشناسان حوزه مسکن، این مشکل را به‌طور جدی در مجلس مطرح کرده‌ایم. خوشبختانه مسئولان مجلس قول داده‌اند که به‌طور کامل پیگیر اجرایی شدن مصوبه افزایش تسهیلات ساخت مسکن به مبلغ ۸۰۰ میلیون تومان باشند. این افزایش تسهیلات می‌تواند کمک بزرگی برای سازندگان و همچنین متقاضیان مسکن باشد که با توجه به شرایط اقتصادی موجود، قدرت خرید مسکن برای آنها سخت شده است."