با وجود تلاش ایران برای گسترش تجارت با افغانستان و تأکید بانک مرکزی بر استفاده از ریال آفشور، موانع فرهنگی و مذهبی از سوی تاجران افغان مانع از شکل‌گیری مبادلات بانکی مؤثر شده است. حسین محمدیان، عضو هیأت رئیسه اتاق بازرگانی ایران و افغانستان، می‌گوید تاجران افغانستانی همچنان پول نقد را ترجیح می‌دهند و عملیات بانکی را شرعی نمی‌دانند. این در حالی است که حجم صادرات ایران به افغانستان در سال گذشته به بیش از ۲ میلیارد دلار رسیده، اما واردات ایران از این کشور کمتر از ۱۰۰ میلیون دلار بوده است.

در سال ۱۴۰۳، تجارت خارجی غیرنفتی کشور به یک رکورد جدید دست یافت و با ۱۳۰ میلیارد و ۲۱۹ میلیون دلار مبادلات تجاری، رشد ۱۱.۳۹ درصدی را تجربه کرد. این افزایش در تجارت غیرنفتی به‌ویژه در صادرات کالاهای پتروشیمی و همچنین تنوع مقاصد صادراتی از جمله چین و عراق، بازتابی از تلاش‌های اقتصادی کشور در تقویت روابط تجاری با کشورهای مختلف است. اما در عین حال، واردات کالاهای مختلف مانند طلا، ذرت دامی و تلفن‌های همراه هوشمند نیز رشد چشمگیری داشته است.

با وجود اعمال تعرفه ۱۰ درصدی بر واردات کالاهای ایرانی به آمریکا، سخنگوی کمیسیون توسعه تجارت خانه صمت ایران می‌گوید این اقدام تأثیر قابل‌توجهی بر صادرات اندک ایران به ایالات متحده نخواهد داشت. سید روح‌الله لطیفی تأکید دارد که رقم پایین صادرات مستقیم و هزینه بالای حمل‌ونقل، مانع از تأثیرگذاری این تعرفه بر روند تجارت ایران و آمریکا می‌شود، مگر اینکه واردات کالاهای ایرانی به‌طور کامل ممنوع شود.

گمرک چین از واردات بی‌سابقه ۲۲۵۰ کیلوگرم طلا به ارزش ۲۰۱ میلیون دلار از این کشور به ایران در دو ماه اول سال ۲۰۲۵ خبر داد، در حالی که حجم مبادلات تجاری دو کشور با کاهش ۲۳ درصدی به ۲.۲۱۴ میلیارد دلار رسیده و این موضوع نشان‌دهنده تغییراتی در الگوی تجاری ایران و چین است.

در جلسه علنی امروز مجلس شورای اسلامی، نمایندگان با تصویب لایحه موافقتنامه همکاری و کمک متقابل اداری در امور گمرکی بین ایران و ژاپن، گامی مهم در تقویت روابط اقتصادی و تجاری دو کشور برداشتند.

حضور ویدئویی غیرمنتظره ایلان ماسک در نشست حزب راست‌گرای «لیگ» در فلورانس، صحنه‌ای خبرساز رقم زد؛ جایی که او با موضعی متفاوت از رئیس‌جمهور آمریکا، خواستار حذف تعرفه‌های تجاری بین اروپا و آمریکا شد. این موضع‌گیری تازه در حالی مطرح شده که ترامپ به‌ تازگی تعرفه ۲۰ درصدی بر واردات کالاهای اروپایی اعمال کرده است.

در حالی‌که دولت ترامپ با اعمال تعرفه‌های سنگین بر واردات از ۱۳۵ کشور، از جمله ایران، بار دیگر سیاست‌های تجاری سخت‌گیرانه‌تری را در پیش گرفته، آمارهای رسمی از رشد صادرات غیرنفتی ایران در سال ۱۴۰۳ خبر می‌دهند. صادرات بیش از ۹ میلیون تن محصولات کشاورزی و غذایی و همچنین افزایش تراز تجاری، نشان‌دهنده حرکت کشور به سمت خودکفایی و توسعه بازارهای جهانی است. این در حالی است که مبادلات تجاری ایران و آمریکا نیز همچنان در حجم محدودی ادامه دارد.

افزایش چشمگیر صادرات ایران به آمریکا و توسعه همکاری‌های تجاری با اروپا، مسیرهای جدیدی را برای تجارت بین‌المللی کشور باز کرده است. احمد فیروزی، مدیرکل دفتر اروپا و آمریکای سازمان توسعه تجارت، از رشد ۴.۵ برابری صادرات ایران به قاره آمریکا و همچنین گسترش مراکز تجاری ایران در اروپا خبر داد. در همین حال، مذاکرات برای توافقات تجاری جدید با کشورهایی مانند ونزوئلا، صربستان و کوبا در جریان است، که می‌تواند فرصت‌های تازه‌ای برای بازرگانان ایرانی فراهم کند.

افت ۳۳ درصدی عملیات کانتینری در بنادر شمالی ایران زنگ خطر جدی برای تجارت دریایی این منطقه را به صدا درآورده است. سعید رسولی، سرپرست سازمان بنادر و دریانوردی، کاهش آب دریای خزر، مشکلات زیرساختی و نرخ حمل‌ونقل بین‌المللی را از عوامل اصلی این کاهش دانسته و بر لزوم تقویت کریدور شمال-جنوب، توسعه زیرساخت‌های ریلی و بازنگری در فرآیندهای لجستیکی تأکید کرده است. آیا این اقدامات می‌تواند بنادر شمالی را از بحران خارج کند؟

بنادر ایران به‌عنوان دروازه‌های ارتباطی با اقتصاد جهانی، نقشی کلیدی در ترانزیت کالا و ارتباط با بازار‌های بین‌المللی دارند. بندر شهید رجایی، به‌عنوان بزرگ‌ترین بندر تجاری کشور، سهم عمده‌ای در صادرات و واردات کالا بر عهده دارد. در کنار آن، بندر چابهار با موقعیت استراتژیک خود، می‌تواند نقطه اتصال ایران به بازار‌های هند، چین، روسیه و آسیای مرکزی باشد.

هادی مقدم‌زاده، رئیس هیات مدیره و مدیرعامل منطقه آزاد ارس، در رأس هیأتی اقتصادی به همراه رضا مسرور، دبیر شورای عالی مناطق آزاد تجاری-صنعتی و ویژه اقتصادی، به دعوت وزارت تجارت ترکیه راهی این کشور شد تا در دیدارهایی کلیدی با تجار، سرمایه‌گذاران و مقامات ترکیه‌ای، زمینه‌های تقویت همکاری‌های دوجانبه را بررسی کند؛ سفری که نه‌تنها نویدبخش توسعه روابط اقتصادی میان ایران و ترکیه است، بلکه با هدف جذب سرمایه‌گذاری خارجی و افزایش صادرات، منطقه آزاد ارس را به‌عنوان یکی از قطب‌های صنعتی و تجاری ایران در کانون توجه قرار داده است. در حالی که آمارها از جهش تجارت دوجانبه تهران و آنکارا به ۱۷.۵ میلیارد دلار تا بهمن‌ماه ۱۴۰۳ حکایت دارد و پیش‌بینی‌ها از رسیدن این رقم به ۱۹ میلیارد دلار تا پایان سال خبر می‌دهد، مقدم‌زاده با تأکید بر نقش برجسته تجار و صنعتگران ترکیه در پروژه‌های تجاری، صنعتی و توریستی ارس، این منطقه را بستری ایده‌آل برای شراکت‌های منطقه‌ای و بین‌المللی ترکیه، یکی از ۲۰ اقتصاد بزرگ جهان، معرفی کرد.

زهرا کمانی، رییس مرکز ملی فرش ایران از هند، چین و مصر به عنوان کشورهایی یاد کرد که در بازار جهانی با فرش ایرانی رقابت دارند و اظهار کرد:‌ این کشورها رتبه‌های برتر را در بازار بین‌الملل فرش دستباف به خود اختصاص داده‌اند زیرا صنعت را مبتنی بر فناوری‌های روز پیش می‌برند، همچنین اگر افغانستانی‌ها و پاکستانی‌ها توانسته‌اند در تکمیل و مرمت فرش از ایرانی‌ها سبقت بگیرند به دلیل تحریم‌هایی است که ما در ایران با آنها مواجه هستیم و البته به تحریم‌های خارجی باید خودتحریمی‌های داخلی را هم بیفزایید.

کانادا در واکنش به تعرفه‌های جدید دونالد ترامپ، قرارداد با استارلینک ایلان ماسک را لغو کرد و با وضع تعرفه ۲۵ درصدی بر کالاهای آمریکایی، وارد نبرد تجاری تمام‌ عیار با همسایه جنوبی خود شد.

معاون وزیر صمت گفت: اکنون با بیش از ۱۰ کشور دنیا در حال مذاکره هستیم برای اینکه موافقت‌نامه‌های تجارت ترجیحی یا تجارت آزاد با آنها امضا کنیم، برخی از این مذاکرات در مرحله نهایی قرار دارد.

فقدان هماهنگی میان نهادهای اقتصادی، بوروکراسی پیچیده و بی‌توجهی به زیرساخت‌ها، همچون سدهایی مستحکم، مانع از شکوفایی تجارت ایران و روسیه شده‌اند؛ این در حالی است که پتانسیل‌های مغفول مناطق شمالی کشور و فرصت‌های همکاری با اوراسیا همچنان در انتظار گشایشی جدی باقی مانده‌اند.

فرود عسگری، معاون وزیر و رئیس کل گمرک ایران گفت: عراق دومین مقصد صادراتی کشور با ۱۰ میلیارد دلار در ۱۰ ماهه سال جاری است.

"بیزینس استاندارد" با اشاره به تاثیر تحریم‌های آمریکا بر ملاحظات تجاری هندوستان می‌نویسد:"رویکرد آمریکا در قبال ایران در سال ۲۰۱۸ با خروج واشنگتن از برجام تغییر کرد. از آن زمان به این سو، تحریم‌های جدیدی اعمال شده‌اند که بر تجارت جهانی با ایران، از جمله واردات نفت هند تأثیر گذاشته‌اند. پیش از تحریم‌های اعمال شده از سوی آمریکا، هند سالانه حدود ۱۳ میلیارد دلار کالا از ایران وارد می‌کرد که عمدتاً نفت بود. با این وجود، از سال ۲۰۱۹ میلادی به این سو، تجارت دو کشور به طور قابل توجهی کاهش یافته و حجم واردات به زیر یک میلیارد دلار کاهش یافته است. در فاصله آوریل تا اکتبر ۲۰۲۴ میلادی، هند تنها ۲۱۶ میلیون دلار کالا از ایران وارد کرد که نشان دهنده تبعیت این کشور از سیاست‌های ایالات متحده بوده است".

کارشناسان در پکن می‌گویند تاکتیک‌های شوک ترامپ، با هدف وادار کردن رئیس جمهور چین به دستیابی سریع به توافق، ممکن است نتیجه معکوس داشته باشد. رئیس‌جمهور آمریکا فقط دو روز بین اعلام و اجرای تعرفه‌ها فاصله گذاشت؛ این مهلت اندک احتمالا برای رئیس جمهور چین غیرقابل قبول بود.

سفیر جمهوری عراق در تهران اعلام کرد که دولت عراق با ایجاد شهرک‌ های صنعتی مشترک در نقطه صفر مرزی شلمچه و مهران موافقت کرده است.

در تاریخ چهارم فوریه ۲۰۲۵، پس از مذاکرات بین دونالد ترامپ و جاستین ترودو، تعرفه ۲۵ درصدی دولت ترامپ بر واردات از مکزیک و کانادا و همچنین تعرفه ۱۰ درصدی بر واردات از چین به مدت ۳۰ روز به حالت تعلیق درآمدند.