کارگران در آتش گرما می‌ سوزند؛ مرگ خاموش زیر آفتاب

هر سال گزارش‌هایی از مرگ کارگران بر اثر گرمازدگی منتشر می‌شود، اما فقدان آمار دقیق، عمق این فاجعه را پنهان نگه داشته است. کارشناسان هشدار می‌دهند که عدم رعایت نکات ایمنی نه‌تنها سلامت کارگران را به خطر می‌اندازد، بلکه احتمال وقوع حوادث کاری را نیز افزایش می‌دهد. تنش گرمایی، یکی از عوامل زیان‌آور محیط کار، می‌تواند به‌صورت ناگهانی یا در بلندمدت آسیب‌های جدی به بدن وارد کند.

خطرات تنش گرمایی از نگاه کارشناسان

مهدی خالویی، کارشناس بهداشت حرفه‌ای و ایمنی شغلی، توضیح می‌دهد: «عوامل زیان‌آور محیط کار، از جمله مواد شیمیایی مثل سرب و آزبست یا عوامل فیزیکی مانند تنش گرمایی، صدا و نور نامناسب، می‌توانند سلامت کارگران را تهدید کنند. این عوامل یا به‌صورت ناگهانی حادثه ایجاد می‌کنند یا در بلندمدت باعث بیماری می‌شوند.»

وی می‌افزاید: «کنترل دمای بدن یکی از مهم‌ترین وظایف بدن برای حفظ سلامت است. قلب، ریه، پوست و غدد عرقی تحت فرمان مغز، دمای مرکزی بدن را تنظیم می‌کنند. اما در مواجهه با گرمای شدید، این مکانیزم‌ها تحت فشار قرار می‌گیرند.»

عوارض مرگبار گرمازدگی

خالویی هشدار می‌دهد: «تعریق، اصلی‌ترین راه کاهش دمای بدن، باعث از دست رفتن آب و الکترولیت‌هایی مانند سدیم، کلر و پتاسیم می‌شود. این امر می‌تواند منجر به گرفتگی عضلات، ضعف شدید، افت فشار خون، آریتمی قلبی، تشنج و سرگیجه شود.»

بر اساس گزارش ACGIH، نیمی از افرادی که دچار حمله گرمایی می‌شوند، به احتمال زیاد جان خود را از دست می‌دهند. این آمار، تنش گرمایی را به یکی از خطرناک‌ترین عوامل زیان‌آور محیط کار تبدیل کرده است.

چالش‌های کنترل تنش گرمایی

به گفته خالویی، کنترل تنش گرمایی در محیط‌های کاری، به‌ویژه در مناطق گرم و مرطوب مانند جنوب ایران، چالشی بزرگ است. «رعایت دستورالعمل‌های ایمنی در برخی مناطق عملاً غیرممکن است. برای مثال، در محیط‌های باز، تأمین آسایش دمایی با کولر یا جریان هوا دشوار است. در چنین شرایطی، کارگران ناگزیر در معرض گرمای شدید قرار می‌گیرند.»

راهکارهای ساختاری؛ کلید کاهش خطرات

خالویی معتقد است که بسیاری از مشکلات بهداشت حرفه‌ای به طراحی اولیه محیط‌های کاری بازمی‌گردد. «اگر از مرحله طراحی، شرایط محیطی و نیازهای کاری به‌درستی بررسی شود، می‌توان با استفاده از فناوری‌های مدرن مانند سیستم‌های نظارتی از راه دور، حضور کارگران در محیط‌های پرخطر را کاهش داد.»

وی تأکید می‌کند: «تا زمانی که زیرساخت‌های مناسب فراهم نشود، کارگران به شرایط محیطی نامناسب وابسته خواهند بود.»

توصیه‌های عملی برای کارگران

برای کاهش اثرات تنش گرمایی، خالویی چند راهکار عملی پیشنهاد می‌دهد:

• آموزش و آگاهی: افزایش آگاهی عمومی و تخصصی درباره خطرات تنش گرمایی، اولین گام برای کاهش آسیب‌هاست. بسیاری از افراد، حتی در حوزه‌های تخصصی، این خطر را جدی نمی‌گیرند.

• تأمین آب و الکترولیت: مصرف روزانه دو لیتر آب همراه با محلول‌های او آر اس یا اورالیت برای جبران املاح از دست رفته بدن ضروری است.

• کاهش مواجهه با گرما: استفاده از لباس‌های نخی و روشن، دوری از تابش مستقیم خورشید، و بهره‌گیری از کولر یا جریان هوا می‌تواند مؤثر باشد.

• مراقبت ویژه: افراد تازه‌وارد به محیط‌های گرم یا سالمندان و بیماران باید در هفته اول مواجهه با گرما تحت مراقبت ویژه قرار گیرند.

وظیفه کارفرمایان؛ ایمن‌سازی محیط کار

کارفرمایان موظف‌اند شرایط ایمن را برای کارگران فراهم کنند. این شامل طراحی مناسب محیط کار، استفاده از فناوری‌های مدرن برای کاهش حضور فیزیکی در محیط‌های پرخطر، و تأمین تجهیزات خنک‌کننده است. خالویی تأکید می‌کند: «تا زمانی که زیرساخت‌های مناسب ایجاد نشود، کارگران در برابر گرما آسیب‌پذیر خواهند بود.»

هشدار نهایی؛ گرما را جدی بگیرید

خالویی در پایان هشدار می‌دهد: «تنش گرمایی قاتلی خاموش است که می‌تواند به قیمت جان کارگران تمام شود. افزایش آگاهی و رعایت نکات ایمنی، تنها راه نجات از این خطر مرگبار است.» کارگران باید با توجه به شرایط محیط کار خود، بهترین راهکارها را برای محافظت از سلامتشان پیدا کنند.