در حالی که فهرست کالاهای مجاز وارداتی از کشورهای اوراسیا خبرساز شده و نام «سگ و گربه» در آن به چشم می‌خورد، موجی از بحث‌ها در فضای مجازی به راه افتاده است. اما آیا واقعاً کشتی‌های پر از سگ و گربه در راه ایران هستند؟ یا ماجرا به ورود چند توله همراه مسافران هواپیما خلاصه می‌شود؟ در این گزارش، نگاهی به جزئیات این موضوع و توافقات تجاری پشت پرده آن می‌اندازیم.

۱۳ کیلو طلای منتسب به بابک زنجانی به دلیل نداشتن استانداردهای قانونی وزن و عیار شمش‌ها، با دستور بانک مرکزی مرجوع شد. مدیرکل روابط عمومی سازمان تعزیرات حکومتی تأکید کرد که تمام محموله‌ها، فارغ از مالکیت، باید مطابق آئین‌نامه‌های واردات شمش طلا باشند و این پرونده صرفاً مربوط به رعایت قوانین بوده است، نه اقدام تعزیراتی علیه مالک محموله. خبر واردات یک تن طلا نیز صحت ندارد و حجم واقعی محموله تنها ۱۳ کیلوگرم بوده است.

رئیس کل گمرک ایران اعلام کرد در سال نخست دولت چهاردهم، تجارت خارجی کشور به ۱۲۹ میلیارد دلار رسید و صادرات غیرنفتی با ۱۴ درصد رشد به ۵۹ میلیارد دلار افزایش یافت. وی از ترخیص ۹۳۰ هزار تن روغن، ۹۴۹ هزار تن گندم و رشد ۵۰ درصدی درآمد مالیات بر ارزش افزوده خبر داد. عسگری همچنین گفت در پنج ماه نخست امسال، ۱۹ هزار خودرو، ۱۴ تن طلا و بیش از ۳.۵ میلیون دستگاه گوشی آیفون وارد کشور شده است. او تأکید کرد در جریان جنگ ۱۲ روزه، گمرکات با افزایش ساعات کاری و تغییر رویه‌ها، توانستند سرعت ترخیص کالاهای اساسی را ۸۷ درصد بالا ببرند.

گمرک ایران در سال ۱۴۰۴ با امضای تفاهم‌نامه‌های بین‌المللی، راه‌اندازی فناوری‌های پیشرفته ایکس‌ری، و ارائه تسهیلات ویژه برای ترخیص کالاهای اساسی و دارو، نه‌تنها تجارت منطقه‌ای را متحول کرد، بلکه با حمایت از تولید داخلی، گامی بزرگ در مسیر رونق اقتصادی کشور برداشت.

معاون سازمان توسعه تجارت ایران از رشد ۸۵ درصدی صادرات به قاره آفریقا در سه ماهه نخست سال ۱۴۰۴ خبر داد و اعلام کرد که حجم صادرات به این قاره به ۲۶۰ میلیون دلار رسیده است. این مقام مسئول که در اجلاس کمیسیون مشترک ایران و کنیا در نایروبی حضور دارد، از تلاش برای تقویت روابط اقتصادی و رفع چالش‌های لجستیکی با آفریقا سخن گفت.

رئیس کل گمرک ایران از اسکن کامل تمام کانتینرهای وارداتی با استفاده از مدیریت ریسک خبر داد و اعلام کرد که در چهار ماهه نخست سال جاری، تجارت خارجی کشور به ۳۴ میلیارد دلار رسیده است. همچنین در جنگ ۱۲ روزه اخیر، ترخیص کالا از بندر امام خمینی(ره) با رشد ۹۰ درصدی به ۱.۳ میلیون تن رسید.

هفتمین کمیسیون مشترک همکاری‌های اقتصادی ایران و کنیا در نایروبی با حضور مقامات بلندپایه دو کشور برگزار شد. هدف‌گذاری دو کشور برای رسیدن به تجارت یک میلیارد دلاری و تقویت همکاری‌های کشاورزی، تجاری و فرهنگی، نویدبخش فصل جدیدی در روابط تهران و نایروبی است. آیا این اجلاس می‌تواند دروازه‌ای برای گسترش نفوذ ایران در شرق آفریقا باشد؟

مسعود پزشکیان، رئیس‌جمهور ایران، در نشست با وزارت اقتصاد بر لزوم اجرای طرح الکترونیکی شناسنامه‌دار کردن کالاها تأکید کرد و آن را راهکاری برای پیشگیری از قاچاق، احتکار و کاهش هزینه‌های کلان کشور دانست. او همچنین از واگذاری اختیارات به مقامات محلی، اصلاح یارانه‌ها و مدیریت بحران فرونشست زمین در تهران سخن گفت.

در حالی که کشور با محدودیت‌های ارزی دست‌وپنجه نرم می‌کند، اسنادی به دست این رسانه رسیده که نشان می‌دهد وزارت صمت نه‌تنها برای واردات کالاهای اساسی مانند گندم و ذرت سقف تعیین کرده، بلکه با چراغ سبز به واردات بی‌حد و حصر سگ، گربه و حیوانات خاص، اولویت‌های اقتصادی کشور را زیر سؤال برده است.

با وجود مواضع سیاسی سرد و گاه خصمانه، اتحادیه اروپا در سال گذشته توانسته جایگاهی فراتر از برخی شرکای سنتی ایران در تجارت خارجی به‌دست آورد. داده‌های رسمی نشان می‌دهند که اروپا با سرانه وارداتی ۲ دلار به ازای هر شهروند، بالاتر از کشورهایی نظیر هند، انگلیس و حتی آمریکا قرار گرفته است. در حالی که بسیاری از کشورهای همسایه یا دارای روابط تاریخی با ایران در حجم و سرانه واردات عملکرد ضعیف‌تری داشته‌اند، کشورهایی مانند سوئیس و ترکیه با سرانه‌های چشمگیر، نقش مهمی در اقتصاد صادراتی ایران ایفا کرده‌اند. این آمار نه‌تنها تصویر دقیق‌تری از بازارهای هدف ایران ارائه می‌دهد، بلکه ظرفیت‌های مغفول در تجارت بین‌المللی ایران را نیز آشکار می‌سازد.

بررسی قیمت کالاهای وارداتی در گمرک و مقایسه آن با بازار مصرفی، پرده از اختلافات قیمتی شوکه‌کننده‌ای برمی‌دارد که نشان‌دهنده سودهای کلان و غیرمتعارف واردکنندگان است. این شکاف عظیم، نه‌تنها جیب مردم را نشانه گرفته، بلکه امنیت غذایی کشور را نیز تهدید می‌کند.

سازمان توسعه تجارت ایران با رد شایعات درباره مجوز واردات حیوانات خانگی، تأکید کرد که موافقتنامه‌های تجاری کشور صرفاً برای تسهیل تجارت کالاهای اساسی و بی‌اثر کردن تحریم‌ها طراحی شده‌اند. این اطلاعیه، نقش کلیدی این توافقات در رشد ۲۲ درصدی صادرات ایران به اتحادیه اقتصادی اوراسیا را برجسته می‌کند.

اتحادیه اروپا با وجود مواضع سیاسی خصمانه علیه ایران، با سرانه وارداتی ۲ دلاری از این کشور، از بسیاری از شرکای تجاری سنتی ایران پیشی گرفته است. آمار تجارت خارجی ایران نشان می‌دهد که این اتحادیه با جمعیتی ۴۵۰ میلیونی، ۹۰۰ میلیون دلار کالا از ایران وارد کرده و در مقایسه با کشورهایی نظیر هند، انگلیس و آمریکا، جایگاه قابل‌توجهی در تجارت با ایران دارد.

گزارش جدید دفتر آمار ایالات متحده نشان می‌دهد که تجارت ایران و آمریکا در ماه می ۲۰۲۵ به تنها ۲.۵ میلیون دلار رسیده، کاهشی ۵۲.۸ درصدی نسبت به سال گذشته. این افت چشمگیر، تحت تأثیر سیاست‌های فشار حداکثری دونالد ترامپ و تشدید تحریم‌ها، تجارت دو کشور را به پایین‌ترین سطح در سال‌های اخیر رسانده است.

تجارت غیرنفتی ایران در چهار ماه نخست سال ۱۴۰۴ با وجود افزایش اندک در وزن، با کاهش ۱۰ درصدی ارزش روبه‌رو شد. درحالی‌که صادرات و واردات کشور در رقابتی تنگاتنگ، ارقام متفاوتی را ثبت کردند، این گزارش نگاهی به جزئیات این مبادلات و مقاصد اصلی تجارت ایران می‌اندازد.

انجمن واردکنندگان خودرو در نامه‌ای به وزارت صنعت، معدن و تجارت، نسبت به توقف عملیات واردات و عرضه خودروهای وارداتی اعتراض کرد و خواستار رفع موانع موجود شد. این نامه که عصر سه‌شنبه در اختیار رسانه‌ها قرار گرفت، از بلاتکلیفی بازار و حبس سرمایه‌های بخش خصوصی به دلیل تصمیمات اخیر انتقاد کرده است.

معاون سازمان برنامه و بودجه از عزم دولت برای اصلاح ساختارهای پیچیده تجارت خارجی خبر داد. جنگ ۱۲ روزه با رژیم صهیونیستی، علی‌رغم خسارات سنگین، نشان داد که ساده‌سازی فرآیندهای بروکراتیک مانند تأمین ارز، ثبت سفارش و ترخیص کالا از گمرکات امکان‌پذیر است و این موضوع اکنون در اولویت سیاست‌های دولت قرار دارد.

زمزمه‌های افزایش نرخ ارز کالاهای اساسی، از جمله نان، برنج و روغن، نگرانی‌هایی درباره موج جدید تورم و فشار بر معیشت مردم ایجاد کرده است؛ تغییری که می‌تواند هزینه‌های واردات این اقلام حیاتی را به‌طور قابل‌توجهی افزایش دهد.

در حالی که ایران در میانه طوفانی از تورم افسارگسیخته، تحریم‌های فلج‌کننده، کسری بودجه سنگین و تبعات جنگ ۱۲روزه اخیر نفس می‌کشد، زمزمه‌هایی درباره بازگشت به «کوپن» برای تأمین مایحتاج مردم شنیده می‌شود؛ راهکاری که در دهه ۶۰، هرچند در ابتدا کورسویی از امید برای اقشار کم‌درآمد بود، اما خیلی زود به باتلاق فساد، تبعیض، بازار سیاه و بی‌اعتمادی عمومی فرو رفت. امروز، در شرایطی که دلار سقف‌های تاریخی را می‌شکند، سفره‌های مردم کوچک‌تر از همیشه شده و خانواده‌های کم‌درآمد برای اجاره خانه و تهیه غذا به زحمت افتاده‌اند، بازگشت به کوپن نه‌تنها درمان زخم معیشتی مردم نخواهد بود، بلکه می‌تواند اقتصاد بحران‌زده را با مشکلاتی عمیق‌تر روبه‌رو کند. تجربه‌های شکست‌خورده‌ای مثل ونزوئلا و حتی گذشته خود ما نشان می‌دهد که کوپن، بیشتر از آنکه نجات‌بخش باشد، زخمی تازه بر پیکر جامعه خواهد بود. اما آیا می‌توان با سیاست‌های هوشمندانه‌تر، از جمله یارانه نقدی هدفمند، حمایت از تولید داخلی، شفافیت و کنترل بازار ارز، آینده‌ای بدون کوپن اما با امنیت غذایی و ثبات اقتصادی ساخت؟

آمارهای تازه گمرک نشان می‌دهد واردات غیرنفتی ایران در بهار امسال کاهش یافته و در صدر این فهرست، طلا، ذرت دامی و برنج دیده می‌شوند؛ کالاهایی که نقش کلیدی در تامین ذخایر ارزی و امنیت غذایی کشور ایفا می‌کنند. واردات ۹ میلیون تن کالا به ارزش ۱۳ میلیارد دلار، نسبت به پارسال کاهش ۱۱.۷ درصدی داشته؛ اما طلای خام و نهاده‌های دامی همچنان پرچمدار هستند.