چین؛ بزرگ‌ترین آلاینده جهان، امروز به بزرگ‌ترین ناجی زمین تبدیل شده است. کشوری که سال‌ها سهم عمده‌ای از انتشار گازهای گلخانه‌ای را بر دوش داشته، حالا با تولید انبوه پنل‌های خورشیدی، باتری‌های لیتیوم-یون و خودروهای برقی، مسیر کربن‌زدایی جهانی را هموار می‌کند. ارزان‌سازی فناوری‌های سبز، سیاست صنعتی متمرکز و صادرات فناوری به کشورهای در حال توسعه، چین را از تهدید اقلیمی به کلید نجات زمین بدل کرده است.

حزب کمونیست چین با تصویب طرحی تازه قصد دارد رکود چندساله بازار مسکن را پایان دهد و در عوض، فرصت‌های شغلی جدیدی برای شرکت‌های ساختمانی فراهم کند. طبق این برنامه، «بخش ساختمان» همچنان موتور اصلی رشد اقتصادی چین خواهد بود، اما تمرکز از برج‌سازی‌های بدون مشتری به سمت ایجاد «شهرهای خوشه‌ای» منتقل شده است.

تهران به‌زودی شاهد کلنگ‌زنی یک نیروگاه خورشیدی ۳۵۰ مگاواتی در ورامین خواهد بود که با همکاری یک شرکت چینی ساخته می‌شود. آیا این پروژه عظیم می‌تواند بحران ناترازی ۱۵۰۰ مگاواتی برق پایتخت را مهار کند؟

در حالی که سایه ممنوعیت تیک‌تاک بر سر آمریکا سنگینی می‌کند، وزیر خزانه‌داری این کشور و مذاکره‌کننده ارشد چین در مادرید پای میز مذاکره می‌نشینند تا درباره تعرفه‌ها، امنیت ملی و آینده این اپلیکیشن پرطرفدار تصمیم‌گیری کنند. آیا این دیدار می‌تواند تنش‌های تجاری بین دو غول اقتصادی جهان را کاهش دهد؟

حتی پیش از آنکه مکانیسم ماشه فعال شود، نامش کافی است تا سایه‌ای از التهاب بر بازار ایران بیفکند؛ بندی حقوقی در برجام که به غرب امکان می‌دهد بدون قطعنامه‌ای تازه، تحریم‌های شورای امنیت را بازگردانند. اما کارشناسانی چون فواد ایزدی این ابزار را بیش از آنکه اقتصادی بدانند، روانی و سیاسی می‌خوانند؛ سلاحی برای ایجاد هراس در افکار عمومی و تکانه در بازار ارز و طلا. با این حال، همان‌گونه که تجربه سال ۲۰۲۰ نشان داد، ایران می‌تواند با بهره‌گیری از شکاف‌های میان آمریکا و اروپا، همراهی چین و روسیه، و استفاده از ظرفیت نهادهای غیرغربی چون شانگهای و بریکس، این تهدید را به فرصتی برای بازتعریف موقعیت خود بدل سازد.

رژیم صهیونیستی با نگرانی فزاینده‌ای به همکاری‌های نظامی رو به رشد میان چین و ایران، به‌ویژه در زمینه تولید موشک‌های زمین به زمین، چشم دوخته است.

صنعت خودروسازی اروپا در برابر طوفانی از چالش‌ها قرار گرفته است. رهبران این صنعت با هشدار به کمیسیون اروپا، ممنوعیت خودروهای احتراقی تا سال ۲۰۳۵ را غیرممکن خوانده و خواستار بازنگری در سیاست‌های اقلیمی شده‌اند. تسلط چین بر بازار باتری، ضعف زیرساخت‌ها و فشارهای اقتصادی، آینده این صنعت کلیدی را در هاله‌ای از ابهام فرو برده است.

ابوالفضل ظهره‌وند، عضو کمیسیون امنیت ملی مجلس، با ستایش پیشرفت‌های چشمگیر چین در اقتصاد و برنامه‌ریزی، از رویکرد منفعلانه برخی مسئولان در تعامل با این قدرت جهانی انتقاد کرد. او با تأکید بر نقش کلیدی ایران در آینده انرژی و ترانزیت چین، خواستار استراتژی فعال‌تر و برنامه‌ریزی دقیق‌تر برای بهره‌برداری از این فرصت طلایی شد.

در حالی که رهبر انقلاب بر لزوم غلبه فضای کار و امید بر شرایط «نه جنگ، نه صلح» تأکید دارند، ایران با گسترش روابط تجاری با چین، در مسیر کسب سهمی بزرگ‌تر از بازار جهانی گام برمی‌دارد. از تکمیل کریدورهای اقتصادی تا تقویت معیشت مردم، این همکاری می‌تواند آینده اقتصادی منطقه را دگرگون کند.

در میانه فشارهای بی‌سابقه غرب و محدودیت‌های تحریمی که از سال ۲۰۱۸ با خروج آمریکا از برجام شدت گرفت، ایران استراتژی تازه‌ای را برای رشد اقتصادی خود برگزیده است؛ استراتژی‌ای که بر پایه «چرخش به شرق» استوار است. تهران با بازتعریف جایگاه خود در معادلات ژئوپلیتیک، به جای تکیه بر کانال‌های سنتی تجارت با اروپا و آمریکا، به سمت همکاری‌های گسترده با قدرت‌های نوظهور آسیایی حرکت کرده است. پیوستن به سازمان همکاری شانگهای، انعقاد قراردادهای راهبردی با چین و روسیه، و توسعه بنادر و مسیرهای ترانزیتی مشترک با هند، بخشی از این تغییر بنیادین محسوب می‌شود. هم‌زمان، استفاده از ارزهای محلی، قراردادهای بلندمدت انرژی، و حتی بهره‌گیری از کریپتوکارنسی‌ها به ایران کمک کرده تا سدهای تحریمی غرب را دور بزند و سهم بیشتری از تجارت اوراسیا را به خود اختصاص دهد. این چرخش استراتژیک نه تنها ابزاری برای مقابله با فشارهای اقتصادی است، بلکه در حال تبدیل شدن به یک ستون ژئوپلیتیکی جدید است که می‌تواند موقعیت ایران را به عنوان هاب ترانزیتی و انرژی منطقه تثبیت کند.

مصطفی رجبی‌مشهدی، مدیرعامل شرکت توانیر، در نشستی با نمایندگان شرکت‌های چینی بر ضرورت بهره‌گیری از فناوری‌های پیشرفته در انرژی‌های تجدیدپذیر، ذخیره‌سازهای الکتریکی و نیروگاه‌های تلمبه‌ذخیره‌ای تأکید کرد. وی خواستار گسترش همکاری‌های فنی و انتقال دانش روز به ایران شد تا تاب‌آوری شبکه برق کشور تقویت شود.

معاهده ۲۵ ساله همکاری ایران و چین که در سال ۱۳۹۹ تصویب شد، اکنون با سفر اخیر رئیس‌جمهور و تیم اقتصادی‌اش به پکن وارد مرحله‌ای تازه شده است؛ سندی که نه تنها بر تقویت روابط دوجانبه در حوزه‌های انرژی، تجارت، صنعت و زیرساخت تمرکز دارد، بلکه می‌تواند در شرایط تحریم و فشارهای خارجی، پشتوانه‌ای برای توسعه پایدار اقتصاد ایران باشد. کارشناسان معتقدند اجرای موفق این همکاری در گرو ایجاد سازوکارهای دقیق داخلی، از جمله ستاد هماهنگی در وزارت اقتصاد، شفافیت در سرمایه‌گذاری و استفاده از ظرفیت‌های ترانزیتی ایران در طرح «کمربند و جاده» است؛ ظرفیتی که در صورت مدیریت درست، کشور را به حلقه‌ای راهبردی در زنجیره تأمین جهانی و نقطه توازن تازه‌ای در اقتصاد بین‌الملل تبدیل خواهد کرد.

دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور آمریکا، با امضای فرمانی اجرایی، راه را برای تحریم کشورهایی مانند ایران، چین و افغانستان به اتهام «بازداشت غیرقانونی» آمریکایی‌ها هموار کرد. این اقدام که با هدف مقابله با «دیپلماسی گروگان‌گیری» انجام شده، می‌تواند با اعمال تحریم‌ها، محدودیت‌های صادراتی و ممنوعیت ورود، فشار جدیدی بر کشورهای هدف ایجاد کند.

چین با معرفی پهپاد هایپرسونیک «MD-۱۹» که قادر به پرواز با سرعت بیش از ماخ ۵ در نزدیکی مرز فضا است، موجی از نگرانی را در محافل دفاعی آمریکا به راه انداخته است. این سلاح پیشرفته با قابلیت پرتاب از سکوهای متنوع و دشواری رهگیری، می‌تواند تعادل قدرت نظامی جهانی را به نفع پکن تغییر دهد.

روسیه در پاسخ به تحریم‌های فزاینده غرب و کاهش شدید بازار انرژی اروپا، با تقویت خط لوله «قدرت سیبری» و امضای تفاهم‌نامه ساخت «نیروی سیبری ۲»، همکاری گازی خود با چین را گسترش می‌دهد. این پروژه عظیم، که بزرگ‌ترین خط لوله گازی جهان خواهد بود، تلاشی برای تثبیت جایگاه روسیه در بازار انرژی آسیا در برابر فشارهای ژئوپلیتیکی است.

شرکت ریلمی تایید کرد که گوشی مجهز به باتری ۱۰ هزار میلی‌آمپر اوایل سال ۲۰۲۶ به صورت تجاری روانه بازار می‌شود.

چین با حفظ توازن در روابط خود با تهران، تل‌آویو و پایتخت‌های عربی، به دنبال ایفای نقش میانجی معتبر در خاورمیانه است، نه هم‌پیمانی جنگی. در این میان، ایران می‌تواند با هم‌راستا کردن منافع پکن با ثبات منطقه‌ای، از اهرم‌های اقتصادی و دیپلماتیک چین برای کاهش تنش‌ها و تقویت جایگاه خود بهره ببرد، بدون انتظار حمایت نظامی مستقیم از پکن.

حضور هیات اقتصادی ایران به ریاست وزیر اقتصاد در اجلاس شهریور ماه پیمان شانگهای، فرصتی بی‌نظیر برای معرفی ظرفیت‌های اقتصادی کشور و تقویت دیپلماسی اقتصادی در برابر فشارهای تحریمی غرب محسوب می‌شود. این حضور می‌تواند روابط اقتصادی ایران با کشورهای عضو را توسعه دهد و با استفاده از همکاری‌های منطقه‌ای و بین‌المللی، نقش جمهوری اسلامی را در مقابله با تحریم‌ها پررنگ‌تر کند.

روابط تجاری ایران و چین در اوج خود قرار دارد و آمارها نشان می‌دهد هم صادرات نفت و هم تجارت غیرنفتی ایران با چین رکورد زده‌اند. طی سه دهه گذشته، حجم تجارت غیرنفتی دو کشور بیش از ۱۱۳ برابر شده و ایران در فروش نفت به چین، تراز تجاری مثبت خود را حفظ کرده است.

رئیس اتاق بازرگانی ایران و چین با اشاره به روند رو به رشد مبادلات تجاری این دو کشور، گفت: مبادلات تجاری ایران و چین با احتساب نفت به ۶۵ میلیارد دلار در سال گذشته رسیده و بلوکه کردن پول ایران در چین صحت ندارد.