طبق بررسی‌های اخیر، قیمت متوسط پیشنهادی برای خرید هر مترمربع آپارتمان در شهر اراک هم‌اکنون حدود ۴۱ میلیون تومان برآورد می‌شود. تحلیل‌ها از قیمت‌های آگهی‌های مسکن در محله‌های مختلف این شهر نشان می‌دهند که نرخ متوسط هر مترمربع آپارتمان در حال حاضر در همین حدود قرار دارد.

محله نواب یکی از محله‌های جنوبی غربی تهران است که در مناطق ۱۰، ۱۱ و بخش‌هایی از مناطق ۱۶ و ۱۷ شهرداری تهران قرار دارد. این منطقه به دلیل موقعیت جغرافیایی خاص خود، به عنوان یکی از مناطق با قیمت مسکن نسبتاً مناسب در مقایسه با دیگر محله‌های تهران شناخته می‌شود. اگرچه قیمت مسکن در نواب نسبت به سایر نقاط پایتخت مقرون به صرفه‌تر است، اما سوال این است که با چه میزان بودجه‌ای می‌توان در این محله خانه خرید؟ برای پاسخ به این سوال، لازم است که عواملی مانند نوع ملک (آپارتمان یا خانه ویلایی)، متراژ، شرایط ساختمان و موقعیت دقیق ملک در محله نواب را مد نظر قرار داد.

فرزانه صادق، وزیر راه و شهرسازی، در برنامه تلویزیونی خود اظهار داشت: «در پنج سال آینده باید یک‌ونیم میلیون مسکن حمایتی ساخته شود. ثبت‌نام نهضت ملی مسکن متوقف نشده و همچنان ادامه دارد.» این اظهارات وزیر راه و شهرسازی و وعده ساخت یک و نیم میلیون واحد مسکونی در پنج سال آینده در حالی مطرح می‌شود که در دولت سیزدهم نیز وعده ساخت یک میلیون مسکن در سال داده شده بود، اما بررسی‌ها نشان می‌دهد این وعده تاکنون محقق نشده است.

در منطقه خیابان قزوین تهران، قیمت‌گذاری املاک نوساز و مسکونی بسته به امکانات و ویژگی‌های واحدها، به طور قابل توجهی متغیر است. برای نمونه، قیمت هر مترمربع از یک واحد آپارتمانی نوساز که دارای امکاناتی همچون پارکینگ و آسانسور باشد، به‌طور میانگین حدود ۷۰ میلیون تومان اعلام شده است. این در حالی است که واحدهای قدیمی‌تر و معمولی‌تر، به‌ویژه آپارتمان‌های دوخوابه با متراژ حدود ۱۰۰ مترمربع، در بازه قیمتی ۶۰ تا ۶۵ میلیون تومان به ازای هر مترمربع قیمت‌گذاری می‌شوند.

قیمت مسکن در ایران به شکلی افسارگسیخته هر سال افزایش می‌یابد، در حالی که رشد درآمدها نه تنها با این شتاب همراه نیست، بلکه بسیار ناچیز است. این شکاف عمیق باعث شده است که خرید خانه برای بسیاری از ایرانیان به رؤیایی دست‌نیافتنی تبدیل شود. نکته قابل توجه این است که مقایسه بازار مسکن ایران با کشورهای همسایه نشان می‌دهد شرایط خرید مسکن در برخی از این کشورها به‌مراتب بهتر است.

سیاست‌گذاری‌ها عمدتاً بر افزایش تولید مسکن متمرکز بوده‌اند، در حالی که به جنبه‌های کیفی مانند توسعه زیرساخت‌ها، ارائه خدمات شهری مناسب، و بهبود محیط زندگی کمتر توجه شده است.

«فرامرز توفیقی» فعال کارگری می‌گوید: متوسط سهم مسکن از درآمد خانوارها، ۵۸ تا ۶۲ درصد است و متاسفانه کارگران برای پوشش این سهم سنگین، مجبور شده‌اند از خیلی موارد بزنند؛ تفریحات مدت‌هاست که کامل حذف شده؛ هزینه برای آموزش و تحصیل به حداقل ممکن رسیده که اثرات آن را به چشم می‌بینیم؛ مدتی‌ست که کارگران جایی در میان منتخبین برجسته کنکور ندارند؛ دیگر آن روزگار گذشت که فرزندان کارگران در کنکور رتبه‌های خوب داشتند و دانشگاه‌های رده اول کشور قبول می‌شدند.

بازار مسکن ایران در سال‌های اخیر با چالش‌های فراوانی مواجه بوده و تغییرات اقتصادی و نوسانات شدید قیمت دلار تاثیرات قابل توجهی بر این بازار گذاشته است. هر بار که نرخ دلار دچار جهش‌های ناگهانی شده، قیمت مسکن نیز در بازه‌های زمانی مختلف به تبع آن افزایش یافته و روندی پرنوسان را تجربه کرده است. حالا که قیمت دلار به آستانه کریدور هشتم نزدیک می‌شود، سوالات زیادی در مورد آینده بازار مسکن مطرح است. در این راستا، فرشید پورحاجت، دبیر کانون سراسری انبوه‌سازان، به تحلیل تاثیرات مستقیم افزایش نرخ دلار بر وضعیت بازار مسکن پرداخته است و تلاش دارد به این سوالات پاسخ دهد که آیا این روند ادامه خواهد یافت و چه چشم‌اندازی پیش روی این بازار قرار دارد.

واحدهای مسکن مهر به طور معمول دارای متراژی بین ۷۵ تا ۹۳ متر مربع هستند. با این حال، واحدهای لوکس‌تر در بخش‌های ویژه‌ای مانند فاز صفر، که به صورت شخصی‌ساز احداث شده‌اند، از قیمت‌های بالاتری برخوردارند. به عنوان نمونه، قیمت این واحدهای لوکس اغلب از ۵ میلیارد تومان به بالا شروع می‌شود.

بازار مسکن این روزها با چالش های متعددی دست و پنجه نرم می کند و دولت جدید برای ساماندهی این وضع اسفناک، کار سختی و پیچیده‌ای در راه دارد. گفته می شود که رکود فعلی بازار تا پایان سال ادامه خواهد داشت و حجم معاملات در همین سطح پایین باقی می ماند. فرشید ایلاتی، کارشناس مسکن اخیرا دیدگاه خود در خصوص وضعیت بازار مسکن کشور را این طور بیان کرده است: ۹ سال است قانون مبارزه با سوداگری مسکن، معطل مانده است. ۸۰ درصد معاملات مسکن، مصرفی نیست بلکه سرمایه‌ای است.

نایب رئیس اتحادیه مشاوران املاک تهران با اشاره به وضعیت فعلی بازار مسکن اظهار داشت: «هم‌اکنون در بیشتر مناطق تهران، بازار مسکن با رکودی عمیق مواجه است. اگرچه در روزهای اخیر برخی تحرکات در بازار مشاهده شده است، اما به نظر می‌رسد این تحرکات صرفاً ناشی از جستجوی متقاضیان بوده و رفتار آن‌ها تفاوت‌هایی با گذشته دارد.»

رئیس اتحادیه مشاوران املاک بیرجند با اشاره به تحولات اخیر در بازار مسکن این شهر اعلام کرد: قیمت مسکن در بیرجند طی سال جاری در مقایسه با مدت مشابه سال گذشته حدود ۲۰ درصد کاهش یافته است. این کاهش قیمت در حالی رخ داده که هم‌اکنون بازار مسکن در بیرجند در وضعیت رکود به سر می‌برد و معاملات در این بخش به شدت کاهش یافته است.

یکی از اعضای کمیسیون اقتصادی مجلس با اشاره به اهمیت سامانه خودنویس در بهبود شفافیت و کاهش تخلفات در بازار مسکن اظهار داشت: «سامانه خودنویس یکی از مهم‌ترین ابزارهای هوشمند در حوزه معاملات ملکی است که بزرگ‌ترین مزیت آن، فراهم کردن امکان دسترسی آنلاین به اطلاعات مربوط به املاک است. این سامانه به شکل مؤثری از فروش چندباره یک ملک جلوگیری می‌کند و بدین ترتیب، مشکلاتی همچون کلاهبرداری‌های رایج در این زمینه را به حداقل می‌رساند.»

یک پژوهشگر حوزه مسکن و شهرسازی با بررسی شاخص‌های اقتصادی و روند تحولات اخیر، به تحلیل و پیش‌بینی وضعیت آینده بازار مسکن پرداخت. او با اشاره به عوامل موثر بر این بازار، از جمله تغییرات نرخ بهره بانکی، تورم، سیاست‌های حمایتی دولت و روند عرضه و تقاضا، تأکید کرد که بازار مسکن در ماه‌های آینده ممکن است با تحولات قابل‌توجهی روبه‌رو شود. این پژوهشگر همچنین بر اهمیت برنامه‌ریزی دقیق و سیاست‌گذاری‌های هوشمندانه برای کنترل نوسانات و ایجاد ثبات در این بخش کلیدی اقتصاد تأکید کرد.

افزایش قیمت مسکن در سال‌های اخیر به دلایلی چندوجهی بازمی‌گردد که به‌صورت مستقیم و غیرمستقیم بازار مسکن را تحت تأثیر قرار داده‌اند. یکی از مهم‌ترین عوامل این افزایش، محدودیت در عرضه مسکن است. کمبود زمین مناسب برای ساخت‌وساز، پیچیدگی‌های اخذ مجوز، و موانع قانونی در فرآیند توسعه پروژه‌های ساختمانی از دلایلی هستند که تولید مسکن را کاهش داده و باعث ایجاد عدم توازن میان عرضه و تقاضا شده‌اند.

فرنام پژوهشگر حوزه مسکن و شهرسازی اظهار کرد: با توجه به تحولات اخیر در بازار مسکن و کاهش تقاضای سرمایه‌ای، پیش‌بینی می‌شود که در کوتاه‌مدت شاهد افزایش چشمگیر قیمت مسکن نباشیم. این تغییرات به‌ویژه به دلیل کاهش فعالیت‌های سرمایه‌گذاری و خریدهای عمده‌ای است که پیش‌تر باعث افزایش قیمت‌ها می‌شد. در حال حاضر، بسیاری از سرمایه‌گذاران و خریداران به دلیل بی‌ثباتی اقتصادی و پیش‌بینی‌های منفی در مورد آینده بازار، تمایل کمتری به خرید و نگهداری مسکن دارند.

در اواخر سپتامبر، چین نرخ‌های وام مسکن را کاهش داد تا بازار مسکن را تقویت کند و این اتفاق باعث شد بخش قابل توجهی از بازار وام مسکن این کشور به ارزش تخمینی ۵.۳ تریلیون دلار تحت تأثیر قرار بگیرد. پان گونگشنگ، رئیس بانک مرکزی چین، در آن زمان اعلام کرد این اقدامات منجر به کاهش متوسط نیم درصدی نرخ وام مسکن برای وام‌گیرندگان می‌شود و هزینه‌های بهره سالانه آن‌ها را تا حدود ۱۵۰ میلیارد یوآن (۲۰.۶ میلیارد دلار) کاهش می‌دهد.

مدیرکل راه و شهرسازی استان تهران اعلام کرد که تنظیم هرگونه قرارداد خرید و فروش مسکن ملی توسط مشاوران املاک ممنوع است. او افزود که در صورت مشاهده چنین قراردادهایی، دفاتر مشاوران املاک پلمب خواهند شد.

قیمت مسکن در منطقه یک تهران، به‌عنوان لوکس‌ترین و گران‌ترین محدوده بازار مسکن، به مرز حیرت‌آور متری ۱۸۰ میلیون تومان رسیده است. این رشد قیمتی، منطقه یک را همچنان به کانون معاملات مسکن لوکس و طبقه مرفه جامعه تبدیل کرده است. با این حال، بررسی‌های دقیق‌تر نشان می‌دهد که درصد افزایش قیمت‌ها در مناطق جنوبی تهران، که اغلب به عنوان مناطقی با مسکن مقرون‌به‌صرفه شناخته می‌شوند، از مناطق شمالی بیشتر بوده است.

اگرچه تحلیل بازار مسکن اطلاعات فراوان و ارزشمندی را در اختیار ما قرار می‌دهد، اما یکی از واضح‌ترین و ابتدایی‌ترین نکاتی که از همان ابتدا به چشم می‌آید و نیازی به تحلیل عمیق نیز ندارد، کاهش چشمگیر قدرت خرید متقاضیان و تغییر الگوی رفتاری آن‌ها در انتخاب نوع مسکن است. این تغییر رفتار، بیش از هر چیز به‌صورت افزایش تمایل خریداران به انتخاب واحدهای قدیمی‌ساز نمایان می‌شود.