روزنامه اورشلیم پست در گزارشی به بررسی و تحلیل مواضع ایالات متحده آمریکا و اسرائیل در قبال ایران پرداخته و نوشته است که دولت دونالد ترامپ تصمیم گرفته برای مهار تهران، بیش از هر چیز بر ابزارهای دیپلماتیک و اقتصادی تکیه کند و در مقطع فعلی تمایلی به ورود به یک رویارویی نظامی مستقیم با ایران ندارد.
این در حالی است که بنیامین نتانیاهو، نخستوزیر اسرائیل، نیز در جریان یک نشست سهجانبه در اورشلیم، بر ضرورت حفظ تمرکز مذاکرات بر پروندههای منطقهای مانند غزه و لبنان تأکید کرده و همزمان به ایران هشدار داده است که هرگونه اقدام علیه اسرائیل با پاسخی سخت و قاطع مواجه خواهد شد.
اورشلیم پست به نقل از یک مقام ارشد وزارت امور خارجه آمریکا نوشته است ابزارهایی که دونالد ترامپ، رئیسجمهور ایالات متحده، در حال حاضر برای مواجهه با ایران به کار میگیرد، ماهیتی دیپلماتیک و اقتصادی دارند و نه نظامی.
این مقام آمریکایی مدعی شده است که رفتار بهزعم او «بیثباتکننده» ایران، منافع ملی ایالات متحده را تهدید میکند و به همین دلیل، ترامپ سیاست «فشار حداکثری» را بار دیگر در دستور کار قرار داده است؛ سیاستی که هدف آن پایان دادن به تهدید هستهای ایران، مهار برنامه موشکهای بالستیک این کشور و جلوگیری از حمایت تهران از سازمانهایی است که واشنگتن آنها را «تروریستی» میخواند.
به بیان دیگر، دولت آمریکا تلاش دارد با تکیه بر تحریمها، انزوای بینالمللی و فشار دیپلماتیک، حلقه فشار را بر تهران تنگتر کند، نه با گشودن یک جبهه نظامی جدید که میتواند منطقه را وارد چرخهای از تنش و بیثباتی گسترده کند.
اورشلیم پست معتقد است این رویکرد آمریکا با «لحن محتاطانه» بنیامین نتانیاهو در نشست سهجانبه اورشلیم درباره ایران همخوانی دارد. نتانیاهو در این نشست به موفقیتهای اسرائیل در عملیات موسوم به «شیر برخاسته» و همچنین جنگ ۱۲ روزه علیه ایران اشاره کرد و گفت که محور گفتوگوهای اسرائیل با واشنگتن الزاماً بر رویارویی فوری با تهران متمرکز نیست.
به گفته نخستوزیر اسرائیل، خواستههای این رژیم از ایران تغییری نکرده است. این خواستهها شامل محدود کردن غنیسازی، مهار فعالیتهای منطقهای ایران و رفع تهدید ناشی از نیروهای نیابتی تهران در آنچه نتانیاهو از آن با عنوان «محور شرارت» یاد میکند، میشود.
او همچنین مدعی شد که موضع ایالات متحده نیز همچنان در همین چارچوب باقی مانده است. نتانیاهو بدون نام بردن مستقیم از ایران گفت که در دیدار پیشروی خود با ترامپ، انتظار میرود تمرکز اصلی گفتوگوها بر نوار غزه و سایر عرصههای منطقهای باشد.
با این حال، نخستوزیر اسرائیل هشدار مستقیمی نیز به ایران داد و تأکید کرد: «ما میدانیم که ایران اخیراً آزمایشهای نظامی انجام داده است. ما این تحرکات را بهدقت رصد میکنیم و آمادگیهای لازم را اتخاذ کردهایم. میخواهم این پیام را روشن منتقل کنم؛ هر اقدامی علیه اسرائیل با پاسخی بسیار سخت مواجه خواهد شد.»
اورشلیم پست در ادامه نوشته است ارزیابی ناظران خارجی و برخی چهرههای جامعه بینالمللی نیز مشابه همین تحلیل است؛ اینکه ترامپ با هدف جلوگیری از آغاز جنگهای جدید به کاخ سفید بازگشته و ترجیح میدهد فشار تدریجی و کنترلشده بر ایران را ادامه دهد، بدون آنکه اجازه دهد اقدام مستقل اسرائیل، یک درگیری منطقهای گسترده را شعلهور کند؛ بهویژه در شرایطی که دولت آمریکا تمرکز خود را بر تثبیت وضعیت غزه، لبنان و دریای سرخ گذاشته است.
به همین دلیل، پیام آمریکا به اورشلیم از نگاه این روزنامه روشن است: «آزادی عمل دیپلماتیک مورد حمایت قرار دارد، اما چراغ سبز برای اقدام نظامی علیه برنامه موشکی ایران، حداقل در شرایط کنونی، تضمین نشده است.»
این گزارش در حالی منتشر شده که طی روزهای گذشته، نشانههایی از افزایش خطر جنگ دوباره میان ایران و اسرائیل به چشم میخورد. خبرگزاری آمریکایی «انبیسی نیوز» روز شنبه به نقل از مقامات اسرائیلی گزارش داد که بنیامین نتانیاهو قصد دارد در سفر ماه جاری خود به آمریکا، طرحهایی برای حمله مجدد به ایران را به دونالد ترامپ ارائه کند.
به گفته این مقامات، انتظار میرود نتانیاهو روز ۲۹ دسامبر با ترامپ در اقامتگاه «مارالاگو» در فلوریدا دیدار کند و در این دیدار تلاش کند رئیسجمهور آمریکا را متقاعد سازد که برنامه موشکهای بالستیک ایران تهدیدی فوری است که نیاز به اقدام سریع دارد.
همزمان با این تحولات، گفتوگوی عباس عراقچی، وزیر امور خارجه ایران، با شبکه راشاتودی نیز بازتاب گستردهای داشت؛ گفتوگویی که در آن عراقچی احتمال وقوع جنگ دوباره را رد نکرد. او در برنامه Worlds Apart گفت: «ما این احتمال را رد نمیکنیم، اما برای آن کاملاً آماده هستیم؛ حتی آمادهتر از دفعه قبل. این به معنای استقبال از جنگ نیست، بلکه دقیقاً برای جلوگیری از آن است. بهترین راه جلوگیری از جنگ، آمادگی برای آن است و ما کاملاً آمادهایم.»
در هفتههای اخیر، رسانههای اسرائیلی و آمریکایی گزارشهای متعددی درباره بازسازی برنامه موشکی ایران منتشر کردهاند. این گزارشها که عمدتاً بر اساس تصاویر ماهوارهای تهیه شدهاند، نشان میدهد ایران عجلهای برای بازسازی برنامه هستهای خود ندارد، اما سرعت فعالیتها در حوزه موشکی افزایش یافته است. همزمان، رسانههای حاکمیتی ایران روایتهایی متناقض درباره انجام آزمایشهای موشکی منتشر کردهاند.
روز گذشته صداوسیما به نقل از «برخی منابع آگاه» اعلام کرد که اخبار مربوط به آزمایشهای موشکی در برخی شهرهای ایران در نخستین روز زمستان ۱۴۰۴ صحت ندارد. طبق این اعلام، تصاویر منتشرشده ارتباطی با آزمایش موشکی نداشته و رد سفید مشاهدهشده در آسمان، صرفاً خط عبور هواپیما در ارتفاع بالا بوده است.
این تکذیبیه در عمل پاسخی به گزارش خبرگزاری فارس، وابسته به سپاه پاسداران، تلقی شد؛ رسانهای که پیشتر به نقل از مشاهدات میدانی و گزارشهای مردمی از آزمایش موشکی در شهرهایی چون خرمآباد، مهاباد، اصفهان، تهران و مشهد خبر داده بود. این تناقض رسانهای را میتوان یا ناشی از بیدقتی خبری دانست یا تلاشی آگاهانه برای ایجاد نوعی «ابهام استراتژیک».
نباید فراموش کرد که ایران در جریان جنگ ۱۲ روزه و حتی پیش از آن، در چندین مورد از جمله ترورهای اسرائیل در خاک خود، غافلگیر شده بود. در جنگ اخیر نیز، وزارت امور خارجه ایران در حالی که درگیر یک کارزار دیپلماتیک مشترک میان آمریکا و اسرائیل و مذاکرات غیرمستقیم با واشنگتن بود، با حمله نظامی مواجه شد. از این رو، تغییر لحن نتانیاهو، گزارشهای رسانههای اسرائیلی به نقل از مقامات آمریکایی و حتی بیانیههای رسمی درباره کاهش خطر حمله مجدد، موضوعاتی هستند که بهگفته ناظران باید با وسواس و احتیاط بیشتری دنبال شوند.
