گسترش نیوز: طرح «کارت امید مادر» که از فروردین ۱۴۰۵ آغاز میشود، یکی از تازهترین ابتکارات اجتماعی و اقتصادی کشور به شمار میرود. بر اساس این طرح، تمامی مادرانی که فرزندشان از این تاریخ به دنیا میآید، به مدت ۲۴ ماه، ماهیانه دو میلیون تومان اعتبار دریافت خواهند کرد. این اعتبار به صورت کارت الکترونیکی در اختیار مادر قرار میگیرد و هدف اصلی آن کاهش فشارهای اقتصادی خانوادهها در دو سال نخست زندگی کودک است؛ دورهای که بیشترین هزینههای ضروری برای رشد و سلامت کودک مطرح میشود.
در ساختار این طرح، دولت از همان ابتدا تلاش کرده است پرداختها به شکل هدفمند اما بدون پیچیدگیهای نظام سنتی حمایتهای اجتماعی انجام شود. به همین دلیل، برخلاف بسیاری از برنامههای قبلی، هیچگونه آزمون وسع، تفکیک دهک یا محدودیت مکانی در نظر گرفته نشده است. مادر، صرفنظر از سطح درآمد، محل زندگی، وضعیت شغلی یا طبقه اقتصادی، مشمول این حمایت خواهد شد. همین ویژگی، «کارت امید مادر» را از فضایی بروکراتیک دور میکند و تبدیل به طرحی فراگیر و ساده میسازد؛ طرحی که بهجای تمرکز بر تشخیص محرومیت، اصل را بر حمایت از نقش مادری و نیازهای اساسی کودک قرار داده است.
اعتبار کارت تنها برای تهیه موارد ضروری مانند خوراک، پوشاک و کالاهای مرتبط با سلامت و رشد کودک قابل استفاده است. طراحان برنامه معتقدند این محدودسازی در نوع مصرف، نه از جنس محدودسازی رفاه، بلکه روشی برای تضمین مصرف درست منابع است؛ به بیان سادهتر، منابع این کارت باید مستقیماً صرف بهبود کیفیت زندگی کودک شود. این نکته نشان میدهد دولت قصد دارد از تبدیل کمکها به هزینههای غیرمرتبط جلوگیری کند و مسیر آن را به سوی نیازهای واقعی خانواده هدایت نماید.
اما نقطه مرکزی این طرح، نگاه ویژهای است که به مادر به عنوان محور مراقبت از کودک دارد. در توضیح فلسفه این کارت، تأکید شده که مادر بیش از ۹۰ درصد بار مراقبت روزانه از نوزاد را در دو سال اول زندگی بر دوش میکشد و حتی پیش از تولد نیز ماهها فشار جسمی، روحی و مسئولیت رشد جنین را متحمل میشود. از این زاویه، حمایت مستقیم از مادر نوعی تقدیر رسمی از نقش حیاتی او در شکلگیری آینده کودک محسوب میشود. پرداخت مستقیم کارت به مادر، در حقیقت پیام روشن دولت درباره اهمیت مادری در زیستجهان خانواده ایرانی است.
در کنار نگاه انسانی، طرح «کارت امید مادر» یک پیام دیگر نیز در دل خود دارد؛ آیندهنگری. تجربههای جهانی نشان میدهد که سرمایهگذاری در سالهای اولیه زندگی کودک، به ویژه در حوزه تغذیه، بهداشت، مراقبت اولیه و محیط امن روانی، اثرات بلندمدت بر سلامت جسمی، رشد شناختی، مهارتآموزی و حتی بهرهوری اقتصادی در بزرگسالی دارد.
اجرای این طرح، علاوه بر کاهش دغدغههای خانوادهها، پیامدهای گستردهای در سطح اقتصاد خرد و کلان خواهد داشت. از یک سو، تقاضا برای کالاهای مرتبط با کودک افزایش مییابد و این امر میتواند به رونق صنایع داخلی در حوزه پوشاک، مواد غذایی و محصولات بهداشتی منجر شود. از سوی دیگر، کاهش فشار مالی بر خانوادهها، امکان سرمایهگذاری بیشتر در آموزش و تربیت کودک را فراهم میسازد. در سطح اجتماعی نیز، این سیاست میتواند به تقویت اعتماد عمومی نسبت به دولت و نهادهای حمایتی کمک کند.
کارت امید مادر اگرچه ظاهراً یک پرداخت ماهانه ساده به نظر میرسد، اما در واقع بر اساس فلسفهای چندلایه طراحی شده است. با گذر زمان، اثرگذاری این طرح در تقویت بنیان خانواده و حمایت از نسل آینده آشکار خواهد شد. نکته مهمتر آن است که رویکرد انتخاب شده، نشانهای روشن از تغییر مسیر در نظام حمایت اجتماعی ایران میباشد.
