شمارش معکوس برای بهره‌برداری؛ آزادراه شمالی کرج ۷۳ درصد پیشرفت را ثبت کرد
با توجه به جهش پیشرفت آزادراه شمالی کرج به ۷۳ درصد در ۱۵ ماه گذشته و رفع بخش عمده موانع مالی و تملک، در صورت تحقق تعهدات باقی‌مانده، امکان افتتاح پروژه تا پایان سال وجود دارد.
فرزانه صادق، وزیر راه و شهرسازی امروز (شنبه، ۸ آذر) به همراه هوشنگ بازوند مدیرعامل شرکت ساخت از پروژه آزادراه شمالی کرج بازدید کرد.
پروژه آزادراه شمالی کرج که از سال ۱۳۹۵ آغاز شده بود، به دلیل مشکلات متعدد تا سال ۱۴۰۱ تنها ۳۲ درصد پیشرفت داشت. به دنبال تغییرات مدیریتی و پیگیری‌های انجام‌شده در ۱۵ ماه گذشته، میزان پیشرفت فیزیکی این طرح به ۷۳ درصد رسیده است.
این آزادراه ۲۰ کیلومتر طول دارد و شامل ۲۸ کیلومتر رمپ و لوپ ارتباطی و ۲۰ پل بزرگ و کوچک است. همچنین بزرگ‌ترین پل خاورمیانه که حاصل توان مهندسی بومی کشور است، در قالب این پروژه در حال ساخت است.
با توجه به سهم ۲۸ درصدی استان البرز در ترافیک کشور، تکمیل آزادراه شمالی کرج می‌تواند به تنهایی ۵۰ درصد از ترافیک موجود را کاهش دهد. این پروژه همچنین در حوزه مصرف سوخت، روزانه حدود ۱۰۰ میلیارد تومان صرفه‌جویی برای کشور به همراه خواهد داشت.
چالش‌های اقتصادی شبکه آزادراهی کشور
تجربه اجرای این آزادراه و پل‌های آن گام مهمی در توسعه مهندسی مگاپروژه‌ها و نقطه عطفی در ارتقای توان دانش داخلی است. مهم‌ترین چالش کنونی پروژه، عمل به تعهدات دولت در حوزه واگذاری اراضی حاشیه‌ای برای تأمین مالی و رفع چند مورد تملک ریزدانه است که براساس اطلاعات وزارت راه و شهرسازی در صورت تحقق این موارد، امکان افتتاح آزادراه تا پایان سال وجود خواهد داشت.
تأمین منابع مالی و طولانی شدن زمان اجرا یکی از بزرگ‌ترین مشکلات توسعه شبکه آزادراهی در کشور است. اجرای پروژه‌ها بر مبنای بودجه‌های سالانه موجب می‌شود تورم از برآوردها پیشی بگیرد و قیمت تمام‌شده طرح‌ها به شکل قابل توجهی افزایش یابد. ایفای تعهدات دولت در قالب واگذاری اراضی حاشیه‌ای طبق قانون مولدسازی می‌تواند این روند را تسریع و هزینه‌ها را کنترل کند.
چالش جدی آزادراه‌ها در ایران
عدم انتقال تجربه‌های مهندسی نیز از چالش‌های جدی آزادراه‌هاست. تجربه‌های ثبت‌شده در پروژه‌هایی مانند آزادراه خرم‌آباد، پل زال، آزادراه پردیس و پل بزرگ آزادراه شمالی کرج به دلیل نبود سازوکار مدون معمولاً به پروژه‌های بعدی منتقل نمی‌شود. ایجاد یک بانک جامع از متخصصان و فناوری‌های مرتبط با آزادراه‌سازی می‌تواند انتقال تجربه به نسل‌های بعد را ممکن سازد.
همچنین نبود نظام‌نامه جامع برای تعیین نرخ عوارض، بازگشت سرمایه و هزینه‌های نگهداری موجب ایجاد تناسب‌نداشتن در ساختار مالی آزادراه‌ها شده است. این وضعیت باعث کاهش هزینه‌های نگهداری در دوره مشارکت و در نتیجه استهلاک بالای پروژه‌ها پس از پایان این دوره می‌شود.
در تمام جهان هزینه‌های نگهداری آزادراه‌ها سهم قابل‌توجهی دارد و تنها با تأمین این هزینه‌ها امکان حفظ کیفیت و بهره‌برداری پایدار از مسیرها فراهم خواهد شد.
