فاجعه خاموش در خیابان‌های تهران؛ فوتیهای تصادفات ۲ برابر شد
در سال‌های اخیر، نقش دولت در کنترل تصادفات شهری و بین شهری بیش از هر زمان دیگری اهمیت یافته است، زیرا افزایش حجم ترافیک، گسترش ناوگان حمل‌ونقل و چالش‌های زیرساختی، نیاز به مداخله و سیاست‌گذاری هوشمندانه را پررنگ‌تر کرده است. وظیفه دولت تنها صدور هشدار یا اعلام آمار نیست؛ بلکه ایجاد یک نظام جامع، پیشگیرانه و پایدار برای کاهش تلفات جاده‌ای و ارتقای ایمنی شهری است.
یکی از مهم‌ترین مسئولیت‌های دولت، ارتقای زیرساخت‌های جاده‌ای است. اصلاح نقاط حادثهخیز، بهسازی آسفالت، ایجاد روشنایی کافی، نصب گاردریل استاندارد و توسعه تابلوهای راهنمایی هوشمند، اقداماتی است که مستقیماً از بروز حوادث جلوگیری می‌کند. در کلان‌شهرها نیز طراحی هندسی مناسب معابر، ایجاد خطوط ویژه حمل‌ونقل عمومی و تفکیک مسیرهای خودرو، موتورسیکلت و دوچرخه نقش مهمی در کاهش سوانح دارد.
گسترش سامانه‌های هوشمند ترافیک (ITS)، نصب دوربینهای کنترل سرعت و پلاک‌خوان، اعلام لحظه‌ای وضعیت راه‌ها و ثبت تخلفات از طریق سیستم‌های دیجیتال، از حوزه‌هایی است که دولت می‌تواند به‌طور مستقیم در کنترل تصادفات نقش‌آفرینی کند. تجربه کشورهای موفق نشان داده است که افزایش نظارت غیرحضوری، عامل بازدارنده قدرتمندی در کاهش رفتارهای پرخطر رانندگان است.
دولت موظف است از طریق رسانه‌های ملی، آموزش و پرورش، پلیس راهور و شهرداری‌ها، سطح آگاهی عمومی را نسبت به رفتارهای پرخطر رانندگی افزایش دهد. آموزش‌های مستمر درباره سرعت مطمئنه، رانندگی در شرایط جوی نامناسب، استفاده از کمربند ایمنی و خستگی‌زدایی، نقش قابل توجهی در کاهش سوانح دارد. به‌ویژه در جاده‌های بین شهری، خستگی و سرعت بالا دو عامل اصلی تصادفات هستند که با فعالیت‌های آموزشی هدفمند قابل کنترل‌اند.
نوسازی ناوگان و تقویت استاندارد خودروها
بخشی از آمار بالای تلفات، ناشی از کیفیت پایین خودروها و نبود تجهیزات ایمنی کافی است. دولت با نوسازی ناوگان حمل‌ونقل عمومی، ارتقای استانداردهای تولید خودرو و اعمال نظارت سختگیرانه بر خودروسازان، می‌تواند امکان وقوع تصادفات مرگبار را کاهش دهد. در بسیاری کشورها، افزودن امکاناتی مانند ESP، ایربگ‌های جانبی و هشدار خروج از خط اجباری شده و نقش مهمی در حفظ جان سرنشینان داشته است.
دولت باید با همکاری پلیس، قانون‌گذاری سختگیرانه در حوزه سرعت، سبقت غیرمجاز، رانندگی در حالت خستگی یا مصرف مواد و الکل را اجرا و زیرساخت حقوقی لازم را فراهم کند. تجربه نشان داده است که جریمه‌های بازدارنده، توقیف خودرو و ثبت نمره منفی در گواهینامه رانندگان متخلف، به‌ویژه در جاده‌های پرتردد، در کاهش رفتارهای پرخطر بسیار موثر است.
در جاده‌های بین شهری، کاهش زمان رسیدن نیروهای امدادی به محل حادثه، نقش تعیین‌کننده‌ای در کاهش مرگ‌ومیر دارد. توسعه پایگاه‌های اورژانس جاده‌ای، تجهیز بالگردهای امدادی و آموزش نیروهای پلیس و راهداری برای اقدامات اولیه، می‌تواند خسارات را به میزان قابل توجهی کاهش دهد.
در مجموع، نقش دولت در کنترل تصادفات تنها محدود به صدور دستورالعمل نیست؛ بلکه ترکیبی از برنامه‌ریزی، سرمایه‌گذاری، نظارت، قانون‌گذاری و فرهنگ‌سازی است. هرچه این حلقه‌ها هماهنگ‌تر و علمی‌تر پیش بروند، چشم‌انداز ایمنی معابر شهری و جاده‌های کشور روشن‌تر خواهد بود.
عضو شورای‌شهر درباره فوتیهای تصادفات در پایتخت هشدار داد
افزایش ۴۷ درصدی تعداد فوتیهای ناشی از تصادفات رانندگی در هفت ماه ابتدایی امسال نسبت به دوره مشابه در سال‌قبل مورد انتقاد عضو شورای‌شهر قرارگرفت.
وی تاکید کرد در برنامه ۴ساله چهارم شهر تهران، مدیریت شهری موظف شده‌بود تلاش کند تا سالانه ۵درصد از میزان تصادفات کاهش یابد. از رده خارج‌شدن ابزارهای کنترل سرعت و از رده خارج‌شدن دوربینهای ثبت تخلف در افزایش تخلفات و افزایش آمار کشته‌‌‌‌‌‌‌شدگان دخیل بوده‌است.
سیدجعفر تشکری‌هاشمی به حادثه اخیر در خط ویژه بزرگراه چمران اشاره کرد و اظهار کرد: در این حادثه به دلیل ورود موتورسیکلت‌‌‌‌‌‌‌ها به خط ویژه، تصادفی رخ‌داد و یک نفر فوت کرد و چند نفر مجروح شدند. این اولین حادثه تصادف شهر تهران نیست؛ هفته گذشته نیز حادثه مرگبار فوت چند کارگر خدمات شهری در بزرگراه تهران را داشتیم و در ماه‌های اخیر نیز در بزرگراه‌های یاسینی، امام علی، خاوران و حکیم موارد دیگری از فوت کارگران شهرداری یا تصادف‌‌‌‌‌‌‌های مرگبار داشتیم.
در هفت‌‌‌‌‌‌‌ماهه اول امسال، تعداد فوت‌‌‌‌‌‌‌شدگان ما نسبت به سال‌گذشته ۴۷درصد افزایش پیدا‌کرده و ۳۵۳کشته سال‌گذشته به ۵۱۷ نفر رسیده‌است. عضو شورای‌شهر تهران با اشاره به آمار قربانیان نیم‌سال نخست گفت: در طول شش‌‌‌‌‌‌‌ماه، ۱۶۲عابر، ۲۰۵ موتورسوار و ۶۰ راننده و سرنشین خودرو کشته شده‌اند.
شب‌‌‌‌‌‌‌های پرحادثه تهران
وی با اشاره به برنامه چهارم شهرداری تهران توضیح داد: در برنامه ۴ساله چهارم گفته بودیم شهرداری تهران باید تلاش کند تا سالانه ۵درصد از میزان تصادفات کاهش یابد. اگر بخواهیم این عدد را با سال‌پایه درنظر بگیریم باید ۲۰درصد تصادف‌‌‌‌‌‌‌های ما کاهش می‌‌‌‌‌‌‌یافت، اما اکنون نسبت به سال‌پایه حدود ۷۰درصد افزایش‌یافته و تقریبا به دو‌برابر تلفات رسیده‌‌‌‌‌‌‌ایم. اولین نکته این است که در یک مقطعی از شورای پنجم اقداماتی شروع شد و در این دوره ادامه پیدا کرد، اما ابزارهای کنترل سرعت در شهر تهران به‌تدریج از رده خارج شدند.
براساس گزارش سازمان بازرسی کل کشور، تنها ۲درصد از دوربینهای کنترل سرعت تهران روشن بوده و ۹۸درصد خاموش بودند. البته اصلاحاتی انجام‌شده و طبق اطلاع، تعداد دوربینهای فعال به ۹۵ عدد رسیده‌است، اما همچنان با رسیدن به وضعیت مطلوب فاصله بسیاری داریم.
تشکری‌هاشمی با اشاره به نقاط حادثهخیز شهر اظهار کرد: نقاط حادثهخیز بسیاری در تهران وجود دارد ولی عملکرد اصلاحات هندسی امسال خوب بوده‌است. از ابتدای امسال تاکنون ۷۰۰نقطه اصلاح‌شده، اما همچنان مشکلات وجود دارد. در بزرگراه چمران قریب به یک سال‌است که مشکلات وجود دارد و همین موضوع باعث وقوع تصادفات بسیار شده‌است. وی با بیان اینکه متاسفانه آمار کشته‌‌‌‌‌‌‌های شب تقریبا برابر با آمار کشته‌‌‌‌‌‌‌های روز است، ادامه‌داد: در نیمه‌‌‌‌‌‌‌های شب که باید تردد اندکی در شهر صورت گیرد، ۵۰درصد کشته‌‌‌‌‌‌‌ها در آن زمان اتفاق می‌‌‌‌‌‌‌افتند و متاسفانه این‌‌‌‌‌‌‌ها توسط رانندگانی هستند که عمدتا جوان هستند و در وضعیت غیرعادی به‌سر می‌برند و قوه‌قضائیه باید در این رابطه اقدام کند.
