ایران و دوست جدیدش با میلیاردها دلار وارد میدان شدند
روابط تجاری ایران و پاکستان، با وجود اشتراکات فرهنگی، جغرافیایی و اقتصادی، از ظرفیت‌های بالقوه خود فاصله زیادی دارد. بر اساس آخرین گزارش‌های تجاری، سهم ایران از بازار صادراتی پاکستان تنها حدود ۴ درصد است که نشان‌دهنده فرصت‌های ازدست‌رفته در این حوزه است. این گزارش به بررسی وضعیت کنونی تجارت دوجانبه، پتانسیل‌های موجود، موانع و راهکارهای پیشنهادی برای ارتقای مبادلات تجاری می‌پردازد.
با وجود اشتراکات عمیق فرهنگی، تاریخی، جغرافیایی و اقتصادی میان ایران و پاکستان، سهم ایران از بازار صادراتی این کشور همسایه تنها حدود ۴ درصد برآورد می‌شود؛ سهمی پایین‌تر از حد انتظار که نشان‌دهنده استفاده‌نشدن از ظرفیت‌های بالقوه روابط اقتصادی دوجانبه است. در این میان، سفر اخیر محمد شهباز شریف، نخست‌وزیر پاکستان به تهران، بار دیگر فرصت و انگیزه‌ای برای بازنگری در راهبردهای تجاری ایران با جنوب آسیا فراهم آورد.
پروژه‌های زیرساختی پاکستان؛ فرصتی برای حضور فعال ایران
پاکستان طی سال‌های اخیر، پروژه‌های بزرگی در حوزه زیرساخت شامل حمل‌ونقل، انرژی و ارتباطات را آغاز کرده است که نیاز مبرمی به واردات مصالح ساختمانی، تجهیزات صنعتی و خدمات فنی مهندسی دارند. ایران، با برخورداری از ظرفیت داخلی در این حوزه‌ها، می‌تواند به یکی از تأمین‌کنندگان اصلی این پروژه‌ها تبدیل شود؛ مشروط بر آنکه موانع بانکی، لجستیکی و سیاسی برطرف شوند و هماهنگی با نهادهای مرتبط پاکستانی در دستور کار قرار گیرد.
توافق‌نامه‌های تجاری؛ کلید تسهیل مبادلات
احیای توافق‌نامه تجارت ترجیحی و تلاش برای نهایی‌سازی توافق‌نامه تجارت آزاد، از دیگر محورهای مهم در مسیر تقویت مبادلات تجاری میان تهران و اسلام‌آباد است. این توافقات در صورت اجرای صحیح، می‌توانند به کاهش تعرفه‌ها، ساده‌سازی فرآیندهای گمرکی و افزایش رقابت‌پذیری کالاهای ایرانی در بازار پاکستان کمک کنند.
همکاری‌های بانکی؛ زیرساخت ضروری برای رشد تجاری
یکی از موضوعات برجسته در دیدار هیأت‌های عالی‌رتبه ایران و پاکستان، لزوم تقویت زیرساخت‌های پولی و بانکی بود. مسعود پزشکیان، رئیس‌جمهور ایران، با اشاره به اهمیت این موضوع تصریح کرد که بدون ایجاد بسترهای مالی مطمئن، امکان جهش تجاری میان دو کشور فراهم نخواهد شد. این در حالی است که کشورهای اسلامی می‌توانند از طریق ایجاد شبکه‌های مالی منطقه‌ای، وابستگی خود به نظام‌های مالی غربی را کاهش داده و مبادلات دوجانبه را تسهیل کنند.
مرزهای امن؛ پیش‌نیاز توسعه تجاری
امنیت مرزهای مشترک ایران و پاکستان همواره از دغدغه‌های دو کشور بوده است. در جریان دیدار اخیر، هر دو طرف بر مبارزه با تروریسم، قاچاق و عوامل مخل امنیت مرزی تأکید کردند. امنیت پایدار در مناطق مرزی، یکی از پیش‌شرط‌های اصلی برای توسعه بازارچه‌های مرزی و ارتقای سطح تجارت غیررسمی و رسمی میان دو کشور است.
هدف‌گذاری ۱۰ میلیارد دلاری؛ واقع‌بینی یا خوش‌بینی؟
در جریان سفر نخست‌وزیر پاکستان به تهران، هر دو طرف بر هدف‌گذاری ۱۰ میلیارد دلاری برای مبادلات تجاری سالانه تأکید کردند. این در حالی است که طبق آمار فعلی، سطح مبادلات دو کشور حدود سه میلیارد دلار برآورد می‌شود. دستیابی به این هدف بلندپروازانه، مستلزم مجموعه‌ای از اقدامات هماهنگ شامل رفع موانع بانکی، توسعه لجستیک، تسهیل مقررات تجاری، احیای توافق‌نامه‌های پیشین و همکاری در حوزه انرژی است.
نتیجه‌گیری
با توجه به فضای ژئوپلیتیکی فعلی و عزم سیاسی دو کشور برای توسعه روابط، اکنون زمان مناسبی برای طراحی یک نقشه‌راه جامع تجاری میان ایران و پاکستان است. فرصت‌هایی نظیر مشارکت در پروژه‌های زیرساختی پاکستان، افزایش صادرات خدمات فنی و مهندسی، فعال‌سازی بازارچه‌های مرزی و به‌کارگیری ارزهای محلی در تجارت دوجانبه، در صورت پیگیری مؤثر، می‌توانند سهم ایران از بازار پاکستان را به‌طور چشمگیری افزایش دهند. به شرط آنکه سیاست‌گذاری‌ها از شعار فراتر رود و در مسیر اجرا، به موانع واقعی توجه شود.
ارسال نظر