سازمان امور مالیاتی با هدف کاهش فشار بر اقشار کم‌درآمد و تحقق عدالت مالیاتی، تمرکز خود را بر شناسایی مؤدیان بزرگ و فراریان مالیاتی قرار داده و با تمدید مهلت خوداظهاری و تسهیل فرآیند مالیات‌ستانی، به دنبال تقویت ارتباط میان حاکمیت و شهروندان است.

مهریه در ایران در آستانه تحولی تازه است؛ مجلس در حال بررسی طرحی است که با عنوان «قانون مالیات مهریه» شناخته می‌شود. این قانون قرار است با وضع مالیات بر مهریه‌های سنگین، ضمن کاهش بار پرونده‌های قضایی و جلوگیری از زندانی شدن مردان به‌دلیل ناتوانی در پرداخت، روند مطالبه مهریه را برای زنان نیز تسهیل کند. اما پرسش اساسی اینجاست که آیا چنین تغییری می‌تواند میان سنت‌های ریشه‌دار و ضرورت‌های اقتصادی و اجتماعی امروز تعادلی پایدار ایجاد کند؟

هوشمندسازی نظام مالیاتی ایران با صدور صورت‌حساب‌های الکترونیک و ساماندهی مالیات بر ارزش افزوده، نه‌تنها به کاهش فرار مالیاتی و فاکتورهای جعلی کمک کرده، بلکه مشکلات مودیان را کاهش داده و عدالت مالیاتی را تقویت می‌کند. نادرقلی ابراهیمی، نماینده اراک در مجلس، این اقدامات را گامی موثر برای انضباط مالی و رونق فضای کسب‌وکار می‌داند.

اعلام معافیت مالیاتی بیش از ۷۰ درصد اصناف و بازاریان از سوی سازمان امور مالیاتی، موجی از نارضایتی در میان کارگران و کارمندان ایجاد کرده است که معتقدند بار مالیاتی کشور به‌طور ناعادلانه بر دوش حقوق‌بگیران است. کارشناسان با بررسی دلایل پایین بودن مالیات اصناف، به مشکلات آماری و ناکارآمدی سامانه‌های مالیاتی اشاره کرده‌اند که منجر به ثبت غیرواقعی تعداد مؤدیان و معافیت‌های گسترده شده است.

پلیس امنیت اقتصادی از کشف و انهدام یک شبکه گسترده پولشویی و فرار مالیاتی در صنف موبایل خبر داد. این شبکه با استفاده از حساب‌های بانکی و دسته‌چک‌های اجاره‌ای، مبالغ کلانی را جابه‌جا کرده و از پرداخت مالیات فرار می‌کرد. نه‌تنها گردانندگان این شبکه، بلکه کسبه‌ای که از خدمات غیرقانونی آن بهره برده‌اند نیز با عواقب قانونی سنگین مواجه خواهند شد.

در بازاری که طلا برای ایرانی‌ها فقط یک زیورآلات درخشان نیست، بلکه پناهگاهی امن در برابر تورم و نوسانات ارزی محسوب می‌شود، قوانین مالیاتی نقشی تعیین‌کننده در سود یا زیان معامله‌ها دارند. حالا با اجرای قانون جدید مالیات بر ارزش افزوده در سال ۱۴۰۴، معافیت اصل طلا از مالیات تثبیت شده اما نرخ مالیات بر اجرت و سود فروشنده از ۹ به ۱۰ درصد افزایش یافته است؛ تغییری که به گفته کارشناسان، هم خریداران خرد را به ادامه حضور در بازار ترغیب می‌کند و هم دولت را به منبع درآمدی مطمئن‌تر می‌رساند. پرسش کلیدی اینجاست: در این شرایط، خرید طلا همچنان بهترین سرمایه‌گذاری است یا باید منتظر اثرات سنگین‌تر مالیات‌های جدید بود؟

سیدمحمدهادی سبحانیان، رئیس کل سازمان امور مالیاتی، از اجرای هفت گام مهم این سازمان در راستای عدالت مالیاتی و حمایت از اقشار ضعیف خبر داد. بر اساس این اقدامات، مالیات بخش عمده‌ای از اصناف، مشاغل و بازاریان به شکل خودکار و بدون نیاز به مراجعه حضوری تعیین می‌شود و بیش از ۹ میلیون نفر از مودیان، مالیات صفر دارند. همچنین تمرکز مالیات بر پردرآمدترین‌هاست و اصناف می‌توانند محل مصرف مالیات خود را تعیین کنند.

سازمان امور مالیاتی کشور با اعلام رشد ۲۶ درصدی درآمدهای مالیاتی و افزایش بیش از ۵۰ درصدی استردادها در پنج‌ماهه نخست سال ۱۴۰۴، از تحولی بزرگ در هوشمندسازی نظام مالیاتی خبر داد. هادی سبحانیان، رئیس‌کل این سازمان، با تأکید بر رویکرد عادلانه و هوشمند در مالیات‌ستانی، این اقدامات را گامی در راستای حمایت از کسب‌وکارها و تحقق سیاست‌های دولت دانست.

۹.۵ میلیون نفر از مودیان مالیاتی اصناف و مشاغل امسال از پرداخت مالیات معاف شدند؛ رییس سازمان امور مالیاتی اعلام کرد که اصلاحات سیستمی و خودکارسازی فرآیندها باعث کاهش دخالت نیروی انسانی و بهبود فضای کسب‌وکار شده است.

در سال ۱۴۰۴، ایثارگران و خانواده‌هایشان همچنان از معافیت‌های ویژه مالیاتی و بیمه‌ای برخوردارند؛ مزایایی که نه‌تنها شامل حقوق و مزایای شغلی می‌شود، بلکه با اصلاحات جدید، به سمت حمایت از مشاغل آزاد و کسب‌وکارهای خصوصی آنان نیز گسترش یافته است. این امتیازات ویژه، گامی مهم در جهت تأمین معیشت و عدالت مالیاتی برای قشر فداکار جامعه محسوب می‌شود.

مهدی موحدی، سخنگوی سازمان امور مالیاتی، با تشریح قانون مالیات بر سوداگری و سفته‌بازی اعلام کرد این قانون بار مالیاتی بر دوش مردم عادی نمی‌گذارد و یک خانواده ۴ نفره می‌تواند تا ۵ واحد مسکونی بدون پرداخت مالیات داشته باشد. این قانون که در بیش از ۱۲۰ کشور اجرا می‌شود، برای هدایت نقدینگی به سمت فعالیت‌های مولد و مقابله با سوداگران بازار طراحی شده است.

قانون مالیات بر سوداگری و سفته‌بازی، پس از تأیید مجلس و شورای نگهبان، توسط رئیس‌جمهور مسعود پزشکیان برای اجرا ابلاغ شد. این قانون که با هدف مهار دلالی و هدایت سرمایه به سمت تولید طراحی شده، بازار خودرو، املاک، طلا، ارز و رمزارزها را هدف قرار داده است. اما آیا این قانون می‌تواند بازار راکد خودرو را تکان دهد یا برعکس، رکود را عمیق‌تر خواهد کرد؟

قانون «مالیات بر سوداگری و سفته‌بازی» پس از تصویب در مجلس و تأیید شورای نگهبان، رسماً توسط رئیس‌جمهور برای اجرا ابلاغ شد. این قانون که در جلسه علنی روز ۸ تیر ۱۴۰۴ مجلس شورای اسلامی به تصویب رسید، طی نامه شماره ۸۰۵۱۹ در تاریخ ۲۵ مرداد ۱۴۰۴ توسط رئیس‌جمهور ابلاغ شد و از این پس لازم‌الاجرا خواهد بود.

هوشمندسازی نظام مالیاتی ایران با اجرای سازوکارهایی مانند پرداخت اقساطی مالیات و تبصره ماده ۱۰۰، نه تنها فشار مالی بر مودیان را کاهش داده، بلکه فرآیند پرداخت مالیات را ساده‌تر و انگیزه برای پرداخت به‌موقع را افزایش داده است. این تحولات، ضمن حمایت از اصناف و مشاغل، به دولت کمک می‌کند تا درآمدهای مالیاتی را با نظم و دقت بیشتری وصول کند.

محمد رستمی، سخنگوی کمیسیون صنایع و معادن مجلس، از رونمایی بسته حمایتی پساجنگ برای کسب‌وکارهای کوچک و متوسط خبر داد که شامل تخفیف‌ها و تسهیلات مالی، ارزی و مالیاتی است. با این حال، وی تأکید کرد که بدون نظارت مؤثر، این بسته‌ها ممکن است مانند وعده‌های گذشته در حد حرف باقی بمانند.

محمد معتمدی‌زاده، نماینده سیرجان و عضو کمیسیون اصل نود مجلس، طرح «نشان‌دار کردن مالیات‌ها» را گامی مؤثر در افزایش شفافیت مالی و جلب مشارکت مردمی در توسعه کشور دانست. این طرح، که به مؤدیان اجازه می‌دهد محل هزینه‌کرد مالیات خود را انتخاب کنند، انگیزه پرداخت مالیات را به‌ویژه در میان مؤدیان خرد و متوسط تقویت کرده است.

سخنگوی سازمان امور مالیاتی از نهایی شدن قانون مالیات بر عایدی سرمایه با اصلاحات جزئی خبر داد. این قانون با تعیین سازوکار تعدیل تورمی، نرخ‌های مالیاتی املاک و مشمولیت سودهای غیرعملیاتی اشخاص حقوقی، گامی مهم برای ساماندهی مالیات بر سود سرمایه‌گذاری‌ها برمی‌دارد و اجرای آن به زیرساخت‌های پیشرفته فناوری وابسته است.

سازمان امور مالیاتی کشور با صدور بخشنامه‌ای، فهرست انواع گوشت و فرآورده‌های گوشتی معاف از مالیات بر ارزش افزوده در سال ۱۴۰۴ را اعلام کرد. این تصمیم که با هدف کاهش هزینه‌های معیشتی مردم اتخاذ شده، تولیدکنندگان را ملزم به درج برچسب معافیت مالیاتی روی محصولات کرده و تخلف از آن با جریمه‌های سنگین همراه خواهد بود.

سازمان امور مالیاتی کشور با تصمیمی ویژه، مهلت استرداد اظهارنامه مالیات بر ارزش افزوده بهار ۱۴۰۴ را تا ۲۸ مرداد تمدید کرد و خبر خوبی برای مؤدیان دارد: جرایم تأخیر در پرداخت مالیات به‌طور کامل بخشیده می‌شود! این فرصت طلایی به مؤدیان اجازه می‌دهد تا با خیال راحت اظهارنامه‌های خود را اصلاح و تکمیل کنند.

نظام مالیاتی ایران سال‌هاست با فرارهای نجومی و روندهای پر پیچ‌و‌خم روبه‌روست؛ اما کلید حل این بحران، در یک کلمه خلاصه می‌شود: «هوشمندسازی». راهکاری که می‌تواند عدالت مالیاتی را محقق، درآمد دولت را افزایش و در نهایت تولید ملی را تقویت کند.