با گذشت بیش از نیمی از خرداد ۱۴۰۴، طرح کالابرگ الکترونیک که قرار بود گامی مؤثر در حمایت از اقشار کم‌درآمد باشد، همچنان در پیچ‌وخم تأمین بودجه متوقف مانده است. در حالی که اعتبار مراحل اول و دوم این طرح تا پایان خرداد به اتمام می‌رسد، اظهارات متناقض مسئولان درباره زمان اجرای مرحله سوم، سؤالات زیادی را برای مشمولان ایجاد کرده است. آیا تیرماه زمان توزیع دور جدید کالابرگ خواهد بود؟

مستمری مددجویان بهزیستی و کمیته امداد از اسفند ۱۴۰۳ با تغییراتی در زمان و مبلغ واریز همراه شده است. از این پس، کمک‌هزینه‌های حمایتی در تاریخ ۲۰ هر ماه به حساب مددجویان بانک رفاه واریز می‌شود. همچنین در سال ۱۴۰۴، افزایش ۴۰ درصدی مستمری برای خانوارهای تحت پوشش کمیته امداد در نظر گرفته شده است؛ جزئیات این افزایش و جدول زمان‌بندی را در ادامه بخوانید.

با وجود وعده‌های مکرر برای اجرای مرحله سوم طرح کالابرگ الکترونیکی در خردادماه ۱۴۰۴، حالا مشخص شده که این مرحله نیز قربانی کمبود منابع مالی شده است. تأخیر در تأمین بودجه از سوی سازمان برنامه و بودجه، اجرای طرح را متوقف کرده و نگرانی‌های دهک‌های مشمول را افزایش داده است.

در شرایطی که فشارهای اقتصادی و افزایش قیمت کالاهای اساسی، سفره‌ی بسیاری از خانوارهای ایرانی را کوچک‌تر کرده، طرح یارانه معیشتی کالابرگ به عنوان یکی از مهم‌ترین اقدامات حمایتی دولت در مقابله با بحران معیشت، با چالش‌هایی جدی در مرحله سوم اجرا مواجه شده است. برخلاف مراحل اولیه که دهک‌های بیشتری از حمایت برخوردار بودند، حالا ابهام در تأمین منابع مالی موجب نگرانی گسترده‌ای در میان دهک‌های چهارم تا هفتم شده که در دو مرحله قبلی مشمول حمایت بودند. از سوی دیگر، دستور فوری رئیس‌جمهور برای تسریع در اجرای این مرحله، امیدها را برای ازسرگیری طرح افزایش داده، اما همچنان شفاف‌سازی درباره وضعیت پرداخت‌ها، گروه‌های هدف و زمان‌بندی اجرای فاز سوم به مطالبه‌ای عمومی تبدیل شده است. در این میان، موفقیت و استمرار این طرح در گرو همکاری نهادهای اجرایی، تخصیص به‌موقع منابع و اعتمادسازی در میان مردم است.

طرح کالابرگ الکترونیکی که در سال‌های اخیر به‌عنوان جایگزینی هوشمند برای یارانه نقدی مطرح شده، یکی از مهم‌ترین اقدامات حمایتی دولت در راستای تقویت قدرت خرید اقشار کم‌درآمد به شمار می‌آید. این طرح با هدف تأمین کالاهای اساسی خانوارها، به‌ویژه در دهک‌های پایین درآمدی، طراحی شده تا به‌جای پرداخت مستقیم پول نقد که بعضاً صرف هزینه‌های غیراولویت‌دار می‌شود، سبدی معین از اقلام ضروری با قیمت یارانه‌ای در اختیار مردم قرار گیرد.

یارانه نقدی ایرانیان از اردیبهشت ۱۴۰۱ بدون تغییر باقی مانده، اما طرح کالابرگ الکترونیکی با هدف افزایش قدرت خرید دهک‌های کم‌درآمد، می‌تواند یارانه دریافتی را در خرداد ۱۴۰۴ به‌طور چشمگیری افزایش دهد. این طرح که در اسفند ۱۴۰۳ آغاز شد، به‌زودی مرحله سوم خود را از سر خواهد گرفت.

در هفته‌های اخیر، بحث حذف یارانه نقدی برخی خانوارها و شروط جدید آن به یکی از موضوعات داغ خبری تبدیل شده است. اظهارات وزیر تعاون، کار و رفاه اجتماعی درباره حذف ۱۷ میلیون نفر از لیست یارانه‌بگیران و گمانه‌زنی‌های رسانه‌ای درباره معیارهای جدید، موجی از نگرانی و پرس‌وجو در میان مردم ایجاد کرده است.

درحالی‌که گرانی کالاهای اساسی، سفره اقشار ضعیف جامعه را کوچک‌تر کرده، یک عضو کمیسیون اقتصادی مجلس از طرح کالابرگ به عنوان نسخه‌ای موثر برای حمایت هدفمند از دهک‌های کم‌درآمد یاد کرد و خواستار اصلاح سریع اشکالات این طرح و تسریع در اجرای مرحله سوم آن شد.

با وجود توقف موقت طرح کالابرگ الکترونیکی در اردیبهشت‌ماه، حالا دولت بار دیگر از اجرای مرحله سوم این طرح سخن می‌گوید. اگر وعده‌ها محقق شود، یارانه دریافتی خانوارهای دهک‌های پایین در خردادماه با جهش قابل‌توجهی همراه خواهد بود؛ تا جایی که میزان یارانه برخی دهک‌ها به ۹۰۰ هزار تومان در ماه می‌رسد.

طرح کالابرگ الکترونیکی به‌عنوان یکی از اقدامات حمایتی مهم دولت، با هدف بهبود وضعیت معیشتی خانوارهای کم‌درآمد و ارتقای امنیت غذایی دهک‌های متوسط و پایین، در حال اجراست. این طرح که دهک‌های اول تا هفتم درآمدی را تحت پوشش قرار می‌دهد، با اختصاص اعتبار مشخص به هر فرد، امکان خرید کالاهای اساسی را فراهم کرده و در نهایت منجر به افزایش قدرت خرید خانوارها می‌شود.

در حالی که تورم و کاهش قدرت خرید دهک‌های متوسط و پایین جامعه را تحت فشار قرار داده، کارشناسان هشدار می‌دهند که حذف دهک‌های ۴ تا ۷ از این طرح می‌تواند فقر پنهان و نارضایتی اجتماعی را تشدید کند.

وزیر تعاون، کار و رفاه اجتماعی اعلام کرد که مرحله سوم طرح کالابرگ الکترونیکی به دلیل کمبود منابع مالی هنوز آغاز نشده است. با صرف ۵۱ همت از ۵۷ همت بودجه تخصیص‌یافته، اجرای این مرحله به تأمین منابع جدید، از جمله حذف یارانه سه دهک ثروتمند در بودجه ۱۴۰۴، وابسته است.

طرح کالابرگ الکترونیکی به‌عنوان یکی از اقدامات حمایتی دولت با هدف ارتقای معیشت خانوارهای کم‌درآمد و تقویت امنیت غذایی دهک‌های متوسط، در حال اجراست. این طرح که دهک‌های اول تا هفتم درآمدی را تحت پوشش قرار می‌دهد، با اختصاص اعتباری مشخص به هر فرد، امکان خرید اقلام اساسی را فراهم کرده و عملاً قدرت خرید خانوارها را بهبود می‌بخشد.یکی از ویژگی‌های شاخص این طرح، انعطاف در انتخاب کالاهاست. برخلاف روش‌های گذشته که یارانه به صورت یکسان و محدود صرف خرید کالاهای خاص می‌شد، در این طرح خانوارها می‌توانند از میان گروه‌هایی چون لبنیات، مواد پروتئینی و سایر اقلام خوراکی ضروری، بر اساس نیاز خود خرید کنند. این رویکرد نه‌تنها موجب آزادی عمل بیشتر در مدیریت هزینه‌ها می‌شود، بلکه مانع تحمیل یک الگوی مصرف واحد بر همه خانوارهاست.

با وجود باقی‌ماندن ۱۲ هزار میلیارد تومان از منابع دو مرحله یارانه‌ای و بلاتکلیفی پرداخت خردادماه، دولت با دستور مستقیم رئیس‌جمهور بررسی امکان اجرای مرحله جدید کالابرگ برای سه دهک پایین را در دستور کار قرار داده است؛ تصمیمی که می‌تواند سرنوشت سیاست حمایتی دولت در ماه‌های پیش‌رو را رقم بزند.

با وجود تأکید صریح قانون بودجه ۱۴۰۴ بر حذف یارانه نقدی ثروتمندان، دولت هنوز در اجرای کامل این تکلیف عقب مانده است؛ منابعی که باید صرف حمایت از اقشار ضعیف و تأمین کالابرگ شوند، همچنان به حساب ثروتمندان و حتی مقیمان خارج از کشور واریز می‌شود. با فشار فزاینده بودجه‌ای و هشدار صریح رئیس‌جمهور، حالا چشم‌ها به ماه‌های آینده دوخته شده؛ آیا حذف ۱۷ میلیون نفر از فهرست یارانه‌بگیران بالاخره کلید می‌خورد؟

یارانه نقدی اردیبهشت ۱۴۰۴ در دو مرحله برای دهک‌های مختلف واریز شد، اما تغییر دهک‌بندی برخی خانوارها باعث کاهش یا افزایش یارانه آن‌ها شده است. همزمان، دولت چهاردهم با اجرای مصوبه حذف یارانه پردرآمدها، گام جدیدی برای حمایت هدفمند از اقشار کم‌درآمد برداشته است.

با نزدیک شدن به روزهای گرم تابستان و پایان مهلت استفاده از اعتبار مرحله دوم طرح کالابرگ الکترونیکی، بلاتکلیفی درخصوص زمان و نحوه اجرای مرحله سوم این طرح حمایتی، به دغدغه‌ای جدی برای بسیاری از خانوارهای مشمول تبدیل شده است. دولت پیش‌تر وعده داده بود که این سیاست با هدف حفظ قدرت خرید دهک‌های پایین درآمدی به‌صورت مستمر ادامه خواهد داشت، اما گذر اردیبهشت‌ماه بدون هیچ‌گونه واریزی، تردیدها را نسبت به تداوم این طرح افزایش داده است.در حالی که برخی منابع غیررسمی در فضای مجازی زمان‌هایی را برای واریز مرحله سوم اعلام کرده‌اند، مقامات وزارت رفاه تأکید دارند که آغاز فاز سوم منوط به تصویب در هیأت دولت و تأمین منابع مالی مورد نیاز است. هنوز هیچ اطلاعیه رسمی درباره زمان اجرای مرحله جدید منتشر نشده و این موضوع باعث سردرگمی میلیون‌ها خانوار واجد شرایط شده که چشم‌انتظار آغاز مرحله سوم هستند.

دستور صریح رئیس‌جمهور برای حذف یارانه نقدی سه دهک بالای درآمدی، بار دیگر موضوع یارانه‌ها را به صدر اخبار آورد. در شرایطی که دولت با کسری منابع مواجه است، تخصیص هزار همت (هزار هزار میلیارد تومان) برای یارانه‌های نقدی در بودجه ۱۴۰۴، چالشی بزرگ پیش روی سیاست‌گذاران قرار داده است. این تصمیم در حالی گرفته شده که بسیاری از خانوارهای پردرآمد همچنان یارانه دریافت می‌کنند، درحالی‌که این مبلغ تأثیری در زندگی آن‌ها ندارد.

دولت در بزنگاه‌های سیاسی، یارانه را به ابزار تبلیغاتی بدل می‌کند؛ کالابرگ را شارژ می‌کند، پولی به بازنشسته‌ها می‌دهد و سبد کالا توزیع می‌کند، اما همین که تب و تاب انتخاباتی یا مناسبت خاص فروکش کرد، حمایت‌ها ناگهان قطع می‌شوند و بهانه‌های همیشگی—«کسری بودجه» و «منتظر تصویب هیأت دولت»—جایگزین وعده‌ها می‌شود. توقف ناگهانی مرحله سوم کالابرگ الکترونیکی، تنها یکی از مصداق‌ های تکراری این رفتار نمایشی است؛ در حالی که معیشت مردم هر روز در حال فروپاشی‌ست، حتی همان یارانه اندک هم به سرنوشت نامعلوم دچار شده است.

یارانه نقدی دهک‌های چهارم تا نهم در اردیبهشت ۱۴۰۴ روز چهارشنبه ۳۱ اردیبهشت واریز می‌شود، اما برداشت آن تنها از ساعت ۲۴ همان روز آغاز می‌شود. در عین حال، حذف یارانه بیش از ۷۵۰ هزار نفر از ثروتمندان همچنان ادامه دارد.