گسترش نیوز: در ماههای اخیر، بازار دیجیتال ایران ظاهراً آرام به نظر میرسد، اما این آرامش بیشتر به سکوت پیش از طوفان شباهت دارد. کاهش نسبی حجم معاملات، افت قدرت خرید و افزایش فاصله میان عرضه و تقاضا، نشانههایی هستند که فعالان بازار را نسبت به آینده نزدیک نگران کردهاند.
کالاهای دیجیتال بهطور سنتی وابستگی بالایی به نرخ ارز دارند و کوچکترین تغییر در سیاستهای ارزی میتواند بهسرعت به افزایش قیمتها منجر شود. زمستان ۱۴۰۴ در حالی نزدیک میشود که بازار هنوز تکلیف خود را با نرخ ارز، نحوه تخصیص ارز وارداتی و هزینههای جانبی ترخیص کالا مشخص نکرده است.
در این میان، مصرفکنندگان نیز رفتاری دوگانه از خود نشان میدهند. بخشی از خریداران، خریدهای خود را به تعویق انداختهاند به امید ثبات یا حتی کاهش قیمت، و بخشی دیگر با ترس از گرانی، به خرید زودهنگام روی آوردهاند؛ رفتاری که خود میتواند به نوسان بیشتر قیمتها دامن بزند.
فروشندگان بازار هم در وضعیت بلاتکلیفی به سر میبرند. بسیاری از آنها از پر کردن کامل انبارها خودداری میکنند و ترجیح میدهند با حداقل موجودی کار کنند تا در صورت جهش قیمتی یا تغییر ناگهانی مقررات، متحمل زیان سنگین نشوند.
یکی از مهمترین عوامل تهدیدکننده ثبات بازار دیجیتال، افزایش هزینههای واردات است. از حقوق گمرکی گرفته تا هزینه حملونقل و بیمه، همگی در ماههای اخیر روندی صعودی داشتهاند و این افزایشها معمولاً با یک فاصله زمانی کوتاه، خود را در قیمت نهایی کالا نشان میدهند.
از سوی دیگر، سیاستهای مقطعی و غیرقابلپیشبینی در حوزه واردات کالاهای دیجیتال، فضای تصمیمگیری را برای فعالان بازار دشوار کرده است. هرگونه تغییر ناگهانی در رویهها، میتواند زنجیره تأمین را مختل کرده و شوک قیمتی ایجاد کند.
نکته قابلتوجه این است که بازار دیجیتال ایران بهشدت به کالاهای میانرده وابسته شده است. هرگونه افزایش قیمت در این بخش، مستقیماً بر بخش بزرگی از مصرفکنندگان اثر میگذارد و میتواند تقاضای واقعی را بهطور محسوسی کاهش دهد.
همزمان، رشد بازار غیررسمی و کالاهای بدون گارانتی نیز نشانهای از فشار قیمتی است. زمانی که قیمتها از توان خرید بخش بزرگی از جامعه فراتر میرود، مسیرهای غیررسمی جان میگیرند؛ مسیری که در نهایت به بیثباتی بیشتر بازار منجر میشود.
در بازار دیجیتال، انتظارات روانی نقشی پررنگتر از بسیاری از بازارهای دیگر دارد. شایعه گرانی، حتی پیش از وقوع واقعی آن، میتواند باعث افزایش قیمتها شود. زمستان ۱۴۰۴ از این منظر، دورهای حساس برای شکلگیری یا فروکش کردن این انتظارات است.
رسانهها و شبکههای اجتماعی نیز در تشدید یا تعدیل این فضا بیتأثیر نیستند. انتشار اخبار ضدونقیض درباره نرخ ارز، واردات یا ممنوعیتهای احتمالی، میتواند بهسرعت رفتار بازار را تغییر دهد و موجی از خرید یا توقف خرید ایجاد کند.
در چنین فضایی، برندهای اقتصادی و چینی ممکن است بیش از سایرین تحت تأثیر قرار بگیرند. افزایش قیمت این محصولات، که ستون اصلی بازار دیجیتال ایران را تشکیل میدهند، میتواند زنجیرهای از واکنشها را در کل بازار به راه بیندازد. در مقابل، برخی کارشناسان معتقدند رکود نسبی تقاضا میتواند تا حدی مانع از جهش شدید قیمتها شود. به باور آنها، بازار دیگر کشش شوکهای بزرگ را ندارد و هر افزایش قیمتی با افت سریع فروش مواجه خواهد شد.
در مجموع، زمستان ۱۴۰۴ را میتوان دورهای سرنوشتساز برای بازار دیجیتال ایران دانست. اگر عوامل فشارزا همزمان فعال شوند، احتمال انفجار قیمتی دور از ذهن نیست؛ اما در صورت مدیریت انتظارات، ثبات نسبی ارز و سیاستگذاری قابلپیشبینی، شاید این زمستان بیش از آنکه فصل شوک باشد، آزمونی برای تابآوری بازار دیجیتال کشور باشد.
در صورت تمایل به پیگیری اخبار روز حوزه فناوری اطلاعات و آخرین تحولات قیمتی در بازار موبایل کشور، سرویس فناوری پایگاه خبری گسترش نیوز را دنبال کنید.
