گسترش نیوز: در سالهای گذشته، یارانه نقدی بهعنوان یک حمایت معیشتی دولت به تمامی اقشار جامعه ایران پرداخت میشد. این روند، هرچند به منظور کمک به بهبود معیشت عمومی طراحی شده بود، اما به مرور زمان و با تغییر شرایط اقتصادی و هدفمند شدن سیاستهای حمایتی، دولت تصمیم گرفت یارانه را به شکل هدفمندتری پرداخت کند تا منابع محدود کشور به اقشار واقعی نیازمند اختصاص یابد. بر این اساس، طرح هدفمندی یارانهها به اجرا درآمد و به تدریج، پرداخت یارانه به دهکهای پردرآمد و خانوارهای ثروتمند قطع شد.
در سال جاری، روند حذف یارانه برخی از افراد با جدیت بیشتری دنبال شده است. در ماههای فروردین و اردیبهشت، یارانه حدود یک میلیون نفر بهمنظور بازبینی و صحتسنجی اطلاعات حذف شد. این روند بهتدریج ادامه یافت و تا به امروز، نزدیک به ۶ میلیون و ۸۰۰ هزار نفر از دریافت یارانه محروم شدهاند. به این ترتیب، تعداد افرادی که اکنون یارانه نقدی دریافت نمیکنند، به حدود ۱۴ تا ۱۵ میلیون نفر رسیده است.
یکی از مهمترین مصوبات اخیر هیئت دولت، قطع یارانه دهکهای هشتم، نهم و دهم درآمدی است که درآمدشان از حد معینی فراتر رفته باشد. این حد درآمدی بر اساس مجموع درآمد شش ماهه اعضای خانوار تعیین شده است که در جدول زیر به تفکیک اندازه خانوار، مشخص شده است:
| ردیف | بعد خانوار | میزان مجموع درآمد اعضای خانوار (ریال) |
|---|---|---|
| ۱ | خانوار یک نفره | ۳۰,۰۰۰,۰۰۰ (۱.۲۵ برابر حداقل معافیت) |
| ۲ | خانوار دو نفره | ۳۶,۰۰۰,۰۰۰ (۱.۵ برابر حداقل معافیت) |
| ۳ | خانوار سه نفره | ۴۲,۰۰۰,۰۰۰ (۱.۷۵ برابر حداقل معافیت) |
| ۴ | خانوار چهار نفره | ۴۸,۰۰۰,۰۰۰ (۲ برابر حداقل معافیت) |
| ۵ | خانوار پنج نفره | ۵۴,۰۰۰,۰۰۰ (۲.۲۵ برابر حداقل معافیت) |
به این ترتیب، خانوارهایی که مجموع درآمدشان بیش از این مبالغ باشد، مشمول قطع یارانه خواهند شد. این اقدام در راستای هدفمندی یارانهها و جلوگیری از پرداخت کمکهای نقدی به اقشار پردرآمد است.
یکی از پرسشهای پرتکرار یارانهبگیران، دلایل و معیارهای حذف یارانه نقدی است. گرچه آییننامه رسمی حذف یارانه هنوز به صورت کامل ابلاغ نشده، اما برخی شاخصهای مهم و موثر در این زمینه به شرح زیر است:
بالا بودن درآمد یکی از اعضای خانوار: اگر یکی از اعضای خانوار درآمد قابل توجهی داشته باشد، احتمال حذف یارانه بیشتر خواهد بود.
گردش مالی بالای خانوار: مبالغ تراکنشها و گردش مالی خانوار در بانکها میتواند ملاک بررسی باشد.
تعداد، کیفیت و قیمت خودرو و مسکن: مالکیت خودروهای گرانقیمت یا مسکنهای لوکس از عوامل مؤثر در حذف یارانه است.
علاوه بر این موارد، مشکلات ساختاری اقتصادی و مالی نیز بر روند حذف یارانهها تاثیرگذار است. به عنوان مثال، کمبود بودجه در سازمان هدفمندسازی یارانهها، عدم تعهد برخی شرکتهای تامینکننده منابع برای تامین اعتبار، و عدم اصلاح ساختار بودجه برخی نهادها، فشار مالی زیادی بر دولت وارد کرده و اجرای دقیق طرح هدفمندی را دشوار ساخته است. این مسائل موجب شدهاند که دولت ناچار به محدودسازی پرداخت یارانهها شود.
یکی از نگرانیهای اصلی افرادی است که یارانهشان قطع شده و به دنبال راهی برای بازگرداندن آن هستند. در حال حاضر، زمان دقیقی برای ثبت نام مجدد یارانه از سوی دولت اعلام نشده است؛ اما پیشبینی میشود که در صورت باز شدن مجدد سامانه ثبت نام، افراد بتوانند به سایت رسمی hemayat.mcls.gov.ir مراجعه کرده و برای دریافت مجدد یارانه اقدام کنند.
در عین حال، سامانه مذکور امکان ثبت اعتراض به دهکبندی خانوار را فراهم کرده است. سرپرستان خانوارهایی که معتقدند در طبقهبندی درآمدی اشتباهی صورت گرفته یا شرایط اقتصادیشان تغییر کرده، میتوانند با مراجعه به این سامانه، درخواست بررسی مجدد و فعالسازی دوباره یارانه نقدی را ثبت کنند. این فرصت به خانوارها اجازه میدهد تا در صورت تایید اعتراض، یارانهشان دوباره برقرار شود.
