صادرات نفت خام و میعانات گازی بهعنوان موتور محرکه اقتصاد ایران، نقش حیاتی در تأمین درآمدهای ارزی و تنظیم بودجه کشور ایفا میکند. این بخش که سهمی بالغ بر ۳۰ تا ۴۰ درصد از درآمدهای دولت را تشکیل میدهد، نهتنها منابع مالی لازم برای اجرای پروژههای زیربنایی، توسعه صنعتی و برنامههای اجتماعی را فراهم میآورد، بلکه بهعنوان ابزاری راهبردی در روابط بینالمللی و دیپلماسی انرژی ایران نیز عمل میکند.
صنعت نفت ایران در یک سال اخیر با وجود تشدید تحریمهای بینالمللی، موفق به حفظ و حتی افزایش صادرات نفت خام و میعانات گازی شده است. با برنامهریزیهای راهبردی و مدیریت منابع، نهتنها روند صادرات با اختلال مواجه نشد، بلکه در برخی مقاطع شاهد ثبت رکوردهای جدید نیز بودهایم. این عملکرد، نشاندهنده مقاومت و انعطافپذیری صنعت نفت ایران در شرایط تحریمی است.
این در حالی است که در طول یک سال گذشته، دولت آمریکا ۱۴ بسته تحریمی شامل ۴۶۵ تحریم جدید علیه ایران اعمال کرده است که بسته چهاردهم این تحریمها در تاریخ هشتم مرداد امسال اعمال شد. این بزرگترین تحریم نفت از سوی دولت آمریکا علیه صنعت نفت ایران از سال ۲۰۱۸ تاکنون محسوب میشود. این بسته شامل ۱۴۷ تحریم بوده و بهطور عمده بخش حملونقل را هدف قرار داده است.
با تمام این تفاسیر، در چهار ماه نخست سال ۱۴۰۴، میانگین صادرات نفت خام و میعانات گازی ۲۱ هزار بشکه در روز بالاتر از مدت مشابه پارسال بوده است.
هرچند روند صادرات نفت خام برای مؤسسات بینالمللی بهواسطه اعمال تحریمهای ظالمانه و اتخاذ تدابیر پوششی، بهصورت کامل قابلردیابی نیست، اما رکوردشکنی صادرات نفت ایران در برخی ماهها طی یک سال گذشته در آمارهای اعلامشده از سوی این مؤسسات نیز منعکس شده است.
طبق دادههای اولیه شرکت اطلاعات انرژی کپلر، صادرات نفت ایران به چین در ماه مارس (اسفند۱۴۰۳ – فروردین ۱۴۰۴) به یک میلیون و ۸۱۰ هزار بشکه در روز رسیده است که نسبت به میانگین صادرات ایران در سال ۲۰۲۴، بیش از ۲۲ درصد افزایش را نشان میدهد.
بر اساس گزارش آژانس بینالمللی انرژی، میانگین صادرات نفت ایران در نیمه نخست سال ۲۰۲۵ نزدیک به ۱.۷ میلیون بشکه در روز بوده است.
همچنین بر اساس اعلام شرکت بینالمللی ردیابی نفتکشها «ورتکسا»، میانگین صادرات نفت خام ایران در ۲۰ روز ابتدایی ژوئن ۲۰۲۵ (۱۱ تا ۳۰ خرداد) به یک میلیون و ۸۰۰ هزار بشکه در روز رسیده که بالاترین سطح ثبتشده تاکنون است. نکته جالب اینجاست که این تاریخ دقیقاً مصادف با جنگ ۱۲ روزه تحمیلی علیه ایران بوده است.
محسن پاکنژاد، وزیر نفت ایران در بهمن سال گذشته در واکنش به فرمان «فشار حداکثری» دونالد ترامپ، رئیسجمهوری آمریکا، با بیان اینکه متناسب با شرایطی که پیش روی ماست، کارکنان متخصص صنعت نفت، تدابیر ویژه و مناسبی را اتخاذ میکنند، گفت: هرچه محدودیت ما بیشتر شود، تدابیر اتخاذشده نیز پیچیدهتر خواهد بود.
