درمان آرتروز لگن با سلول های بنیادی

آرتروز لگن یکی از شایع‌ترین دلایل درد و محدودیت حرکتی در بزرگسالان است. در سال‌های اخیر، درمان با سلول‌های بنیادی به‌عنوان یکی از نوین‌ترین و مؤثرترین روش‌ها برای بازسازی بافت‌های آسیب‌دیده و کاهش نیاز به جراحی مفصل لگن مورد توجه قرار گرفته است.

سلول‌درمانی، که به آن پزشکی ترمیمی نیز گفته می‌شود، استفاده از سلول‌های بنیادی در درمان یا پیشگیری از بیماری‌ها است. اثرات ترمیمی سلول‌های بنیادی می‌توانند با پیوند سلول‌های سالم به بدن و تحریک رشد بافت سالم، به درمان بافت‌های آسیب‌دیده کمک کنند.

سلول‌های بنیادی یا سلول‌های تمایز نیافته، سلول‌های اصلی بدن ما هستند. آن‌ها می‌توانند به هر سلولی تبدیل شده و به سلول‌های بنیادی بیشتر (خودتجدیدشونده) یا سلول‌های تخصصی یا تمایزیافته، مانند سلول‌های خونی، سلول‌های استخوانی، سلول‌های قلبی، سلول‌های مغزی و غیره تقسیم شوند.

سلول‌درمانی برای آرتروز لگن

آرتروز لگن، اختلالی دژنراتیو است که با گذشت زمان بدتر می‌شود. این بیماری یکی از دلایل اصلی ناتوانی در افراد مسن است و پیش‌بینی می‌شود با افزایش طول عمر متوسط، افراد بیشتری را تحت تأثیر قرار دهد. برای اطلاعات بیشتر در مورد آرتروز لگن این صفحه را مطالعه نمایید.

گزینه‌های درمانی مختلفی برای این بیماری وجود دارند. اما جراحی تعویض مفصل لگن ممکن است راه‌حل توصیه‌شده برای اثرات پیش‌رونده آن باشد.

در مقابل، سلول‌درمانی برای آرتروز لگن گزینه‌ای غیرجراحی برای کاهش درد و افزایش تحرک بیمار ارائه می‌دهد.

در این روش، پزشک از سلول‌های بنیادی بدن خود فرد (معمولاً از مغز استخوان یا چربی) استفاده می‌کند. این سلول‌ها توانایی تبدیل شدن به سلول‌های مختلف از جمله سلول‌های غضروفی را دارند. پس از استخراج، سلول‌ها در آزمایشگاه آماده و سپس به ناحیه آسیب‌دیده در مفصل لگن تزریق می‌شوند.

هدف از این درمان، تحریک بدن برای بازسازی طبیعی غضروف، کاهش التهاب و جلوگیری از پیشرفت بیماری بدون نیاز به جراحی سنگین یا تعویض مفصل است.

مزایای سلول‌درمانی

سلول‌های بنیادی برای لگن فواید زیادی دارند و در مقایسه با درمان جراحی، روشی کم‌خطرتر و کم‌دردتر است. برخی از مزایای این روش درمانی عبارتند از:

• عدم رد پیوند؛ زیرا سلول‌ها از بدن خود شما گرفته می‌شوند
• روشی سرپایی که نیازی به بی‌هوشی ندارد
• ترویج بهبود طبیعی بافت‌های آسیب‌دیده
• بهبود عملکرد و دامنه حرکتی در ناحیه آسیب‌دیده
• تسکین درد و کاهش التهاب
• درمان آسیب‌های شدید و تخریب مفصل
• زمان استراحت کمتر به‌دلیل دوره بهبودی کوتاه‌تر
• راه‌حل درمانی طولانی‌مدت‌تر

مراحل انجام سلول‌درمانی برای لگن

فرایند سلول‌درمانی برای آرتروز لگن رویکردی نوین و چند مرحله‌ای است که به بازسازی بافت‌های آسیب‌دیده کمک می‌کند. این روش عمدتاً شامل سه مرحله اصلی است: 

• استخراج سلول‌ها. از طریق سوزن مخصوص، مقدار کمی از مغز استخوان (معمولاً از استخوان لگن) یا بافت چربی بیمار برداشته می‌شود. 
• پردازش آن‌ها در آزمایشگاه. سلول‌های بنیادی استخراج‌شده در محیط آزمایشگاهی از سایر مواد جدا و غلیظ می‌شوند. 
• تزریق یا کاشت آن‌ها در محل دقیق آسیب. معمولاً تحت هدایت سونوگرافی یا تصویربرداری انجام می‌شود. 

سلول‌های بنیادی تمایز نیافته، که توانایی تبدیل به انواع مختلف سلول‌ها را دارند، از منابع گوناگونی در بدن به دست می‌آیند که هر کدام مزایای خاص خود را دارند.

دو روش اصلی برای انجام این درمان وجود دارند که بر اساس منشأ سلول‌ها تقسیم‌بندی می‌شوند:

• سلول‌درمانی اتولوگ: این روش شامل برداشت سلول‌های بنیادی از بدن خود بیمار است. معمولاً این سلول‌ها از مغز استخوان واقع در استخوان لگن (تاج خاصره) یا از بافت چربی شکم استخراج می‌شوند. مزیت بزرگ این روش، کاهش چشمگیر خطر پس ‌زدن یا واکنش ایمنی بدن است؛ زیرا سلول‌ها متعلق به خود بیمار هستند.
• سلول‌درمانی آلوژنیک: در این روش، سلول‌های بنیادی از اهداکننده‌ای سالم به دست می‌آیند. یکی از منابع رایج برای این سلول‌ها، مایع آمنیوتیک است که پس از تولد نوزاد جمع‌آوری می‌شود. این روش می‌تواند گزینه‌ای مناسب برای بیمارانی باشد که سلول‌های خودشان به‌دلیل سن یا بیماری‌های زمینه‌ای، از کیفیت مطلوبی برخوردار نیستند.

پس از استخراج، این سلول‌ها پردازش شده و با دقت به ناحیه آسیب‌دیده در مفصل لگن تزریق می‌شوند. هدف از این تزریق، تحریک فرایندهای ترمیمی طبیعی بدن، کاهش التهاب و تشویق رشد بافت‌های جدید مانند غضروف است تا عملکرد مفصل بهبود یابد و درد بیمار تسکین پیدا کند.

نتایج اولیه سلول‌درمانی برای آرتروز لگن

به‌طور کلی، اثرات اولیه تزریق سلول‌های بنیادی به لگن، مانند تسکین درد، تقریباً دو تا سه ماه پس از اتمام کل پروتکل درمانی قابل مشاهده هستند. انتظار می‌رود این بهبود برای حدود یک سال ادامه یابد.

جدول مقایسه‌ای: درمان آرتروز لگن با سلول‌های بنیادی در مقابل جراحی تعویض مفصل

آیا همه بیماران می‌توانند از این روش استفاده کنند؟

هرچند درمان آرتروز لگن با سلول‌های بنیادی نتایج بسیار امیدوارکننده‌ای داشته است، اما باید واقع‌بین بود: این روش همیشه جایگزین قطعی جراحی تعویض مفصل نیست.

در مواردی که مفصل به‌طور کامل تخریب شده یا استخوان‌ها تغییر شکل یافته‌اند، سلول‌های بنیادی دیگر قادر به بازسازی مؤثر غضروف نیستند. در چنین شرایطی، پزشک معمولاً پیشنهاد می‌دهد بیمار از روش جراحی تعویض مفصل لگن (Hip Replacement) استفاده کند تا بتوان عملکرد طبیعی مفصل را بازگرداند.

مواردی که سلول‌های بنیادی توصیه نمی‌شود:

مراقبت‌های پس از تزریق سلول‌های بنیادی

• استراحت نسبی به‌مدت چند روز
• پرهیز از فعالیت‌های سنگین یا ورزش‌های پرفشار
• استفاده از کمپرس سرد برای کاهش التهاب
• انجام فیزیوتراپی و تمرین‌های ملایم پس از تأیید پزشک

میزان موفقیت

تحقیقات نشان داده‌اند که حدود ۷۰ تا ۸۰ درصد بیماران پس از تزریق سلول‌های بنیادی کاهش چشمگیر درد و بهبود در دامنه حرکتی لگن را تجربه می‌کنند.

با این حال، میزان موفقیت به سن، شدت آرتروز، سبک زندگی و همکاری بیمار در رعایت توصیه‌های بعد از درمان بستگی دارد.

هزینه درمان آرتروز لگن با سلول‌های بنیادی در ایران

هزینه درمان به عوامل مختلفی بستگی دارد و معمولاً برای هر بیمار متفاوت است. برخی از این عوامل شامل نوع سلول‌های بنیادی، تعداد تزریق‌ها، مرکز درمانی، تجربه پزشک و شدت آرتروز است.

به‌طور میانگین، در سال‌های اخیر هزینه این روش در کلینیک‌های معتبر بین ۳۰ تا ۷۰ میلیون تومان برای هر مفصل متغیر بوده است. در مقایسه با جراحی تعویض مفصل لگن، که معمولاً بالای ۱۰۰ میلیون تومان هزینه دارد و نیاز به بستری شدن دارد، از نظر اقتصادی نیز مقرون‌به‌صرفه‌تر است. برخی بیمه‌های تکمیلی در حال حاضر بخشی از هزینه‌ها را بازپرداخت می‌کنند. پیش از شروع درمان، بهتر است با شرکت بیمه خود مشورت کنید.

توصیه نهایی پزشکان

متخصصان و جراحان ارتوپدی تأکید می‌کنند که انتخاب روش درمان باید کاملاً شخصی‌سازی‌شده باشد. سلول‌های بنیادی برای بسیاری از بیماران گزینه‌ای مؤثر و کم‌تهاجمی هستند، اما در برخی موارد، تنها راه بازگشت به زندگی بدون درد، جراحی تعویض مفصل لگن است.