روس‌ها برای گرم کردن ایران بازی بزرگشان را شروع کردند
ایران و روسیه با برخورداری از منابع غنی گازی و موقعیت استراتژیک، می‌توانند با توسعه همکاری‌های مشترک در حوزه انتقال گاز، هم امنیت انرژی داخلی ایران را تقویت کنند و هم الگویی برای سایر کشورهای دارای منابع انرژی ایجاد کنند. با این حال، این مسیر پر از موانع فنی و سیاسی است؛ از هزینه‌های بالای توسعه زیرساخت‌ها و چالش‌های خطوط لوله دریای خزر گرفته تا رقابت‌های ژئوپلیتیکی و تحریم‌های بین‌المللی. تجربه‌های گذشته، از جمله توقف پروژه صادرات گاز ایران به پاکستان و هند، نشان می‌دهد حتی سرمایه‌گذاری‌های میلیارد دلاری نیز نمی‌تواند در غیاب اراده سیاسی و هماهنگی منطقه‌ای، تضمینی برای موفقیت باشد. کارشناسان انرژی هشدار می‌دهند که تنها با برنامه‌ریزی بلندمدت و دیپلماسی متنوع، ایران می‌تواند از فرصت‌های همکاری‌های گازی بهره‌برداری کند و در برابر نوسانات بازار جهانی و محدودیت‌های منطقه‌ای مقاوم بماند.
خاقانی با اشاره به موقعیت استراتژیک ایران و روسیه و منابع گازی غنی هر دو کشور، تأکید کرد که همکاری مشترک در حوزه انتقال گاز می‌تواند به تأمین نیازهای داخلی ایران در زمان کاهش تولید کمک کند. او همچنین گفت این نوع همکاری می‌تواند الگویی برای دیگر کشورهای دارای منابع گازی باشد تا از طریق پروژه‌های مشترک، منافع اقتصادی و استراتژیک خود را به حداکثر برسانند.
با این حال، خاقانی هشدار داد که روسیه ایران را رقیب خود در بازار جهانی گاز می‌بیند. وی افزود تجربه‌های گذشته، از جمله فشارهای سیاسی که مانع تکمیل خط لوله صادرات گاز ایران به پاکستان و هند شد، نشان می‌دهد حتی پروژه‌ای با سرمایه‌گذاری بیش از یک میلیارد دلار می‌تواند متوقف بماند.
چالش‌های زیرساختی و سیاسی
یکی از موانع اصلی اجرای این طرح، هزینه‌های بالای توسعه زیرساختهای لازم مانند خطوط لوله و ترمینال‌های گازی است. خاقانی توضیح داد که احداث خط لوله از بستر دریای خزر به دلیل عمق متغیر و یخ‌زدگی در مناطق شمالی، از نظر فنی و اقتصادی چالش‌برانگیز است. این مسیر، با وجود امکان‌پذیری، به دلیل ناهمواری‌های جغرافیایی و هزینه‌های بالا، چندان مقرون‌به‌صرفه نیست.
علاوه بر این، مسائل سیاسی و تحریم‌های بین‌المللی می‌توانند بر روند اجرای پروژه تأثیر بگذارند. خاقانی تأکید کرد که پیچیدگی‌های ژئوپلیتیکی، از جمله رقابت‌های منطقه‌ای و نفوذ قدرت‌های دیگر مانند چین در ترکمنستان، اجرای این طرح را دشوارتر می‌کند.
مسیرهای جایگزین و محدودیت‌های منطقه‌ای
خاقانی به مشارکت ۱۰ درصدی ایران در میدان گازی شاه‌دنیز اشاره کرد و افزود که مذاکراتی در دولت‌های گذشته برای برداشت مستقیم از این میدان انجام شده بود. با این حال، به دلیل فروش گاز شاه‌دنیز به اروپا از طریق مسیر قفقاز جنوبی، گرجستان و ترکیه، امکان انتقال این گاز به ایران محدود است. همچنین، خطوط لوله آذربایجان در حال حاضر اشباع شده و این کشور به دنبال دریافت گاز ترکمنستان است. از سوی دیگر، نفوذ چین در منابع گازی ترکمنستان و برنامه‌ریزی برای احداث خط لوله ترکمنستان-افغانستان-پاکستان-هند، مسیرهای جایگزین را نیز با چالش مواجه کرده است.
تجربه تاریخی و ابتکارات خلاقانه
این کارشناس انرژی به تجربه‌های گذشته مانند طرح «انرژی برای صلح» اشاره کرد که در آن گاز ایران از طریق معاوضه با گاز آذربایجان به نخجوان ارسال شد. این طرح، که بدون دخالت دلار اجرا شد، نمونه‌ای از دیپلماسی انرژی موفق بود که می‌تواند به‌عنوان الگویی برای همکاری‌های آینده مورد توجه قرار گیرد. همچنین، وی به خط لوله‌ای اشاره کرد که پیش از انقلاب برای انتقال گاز ایران به شوروی سابق احداث شده بود و نشان‌دهنده پتانسیل تاریخی همکاری‌های گازی بین دو کشور است.
لزوم برنامه‌ریزی بلندمدت در دیپلماسی انرژی
خاقانی در پایان تأکید کرد که ایران باید برنامه‌های میان‌مدت و بلندمدت در صنعت انرژی تدوین کند و از تمرکز بیش از حد بر دیپلماسی انرژی هسته‌ای پرهیز نماید. وی پیشنهاد داد که برای جلوگیری از وابستگی به یک مسیر یا منبع خاص، ایران باید سبد دیپلماسی انرژی خود را متنوع کند تا در برابر چالش‌های منطقه‌ای و جهانی مقاوم‌تر باشد.
بجای هزینه واردات گاز از روسیه ـ آذربایج ان ـ ایران
زیرساختهای خطوط انتقا ل و پالایشگاه ها را در کشور بازسازی و تح هیز کنند .
میدان گاز شیرین جزیره کیش را به شبکه انتقال متصل کنند و .... .
چرا پاکستان با عبور لوله گاز به هند موافقت نمی کند در آمد از این مسیر برای پاکستان مناسب است طرف او هم هند نیست ایران است