بیش از ۹ میلیون معلول ایرانی با مستمری ناچیز و موانع متعدد از جمله فقر معیشتی، کمبود خدمات توانبخشی و فضای شهری نامناسب دست‌وپنجه نرم می‌کنند. در این گزارش، روایت‌هایی از زندگی دشوار معلولان و چالش‌های پیش‌روی آن‌ها را می‌خوانیم.

سیدجواد حسینی، رئیس سازمان بهزیستی، با تأکید بر نقش این سازمان به‌عنوان مدعی‌العموم قانون حمایت از حقوق افراد دارای معلولیت، از اقدامات کلیدی مانند برگزاری آزمون استخدامی ویژه معلولان، راه‌اندازی صندوق حمایت از فرصت‌های شغلی و اختصاص ۱۸۸ هزار سما کارت با سرانه ۳ میلیون تومان خبر داد. او همچنین خواستار تدوین سند مناسب‌سازی توسط سازمان شهرداری‌ها و دهیاری‌ها شد تا شهرها و روستاها برای ۱۲ درصد جمعیت دارای معلولیت کشور دسترس‌پذیر شوند.

اداره بهزیستی دماوند با طرحی جذاب برای کارفرمایان، تا ۵۰ درصد حقوق افراد دارای معلولیت را به‌عنوان کمک‌هزینه کارایی پرداخت می‌کند. این فرصت طلایی، همراه با وام‌های کلان و حمایت‌های بیمه‌ای، راه را برای اشتغال معلولان و زنان سرپرست خانوار هموار می‌کند.

در حالی که مستمری خردادماه معلولان پرداخت شده، تأخیر در پرداخت کمک‌هزینه پرستاری، لوازم بهداشتی و معیشتی بار دیگر موجی از انتقادات را به دلیل کمبود اعتبار خزانه‌داری کل کشور برانگیخته است. این در شرایطی است که مبلغ این کمک‌ها در مقایسه با بودجه کل کشور ناچیز بوده و پیگیری‌ها برای رفع این مشکل ادامه دارد.

مبلغ کمک معیشتی ماهانه برای جانبازان بدون شغل و درآمد و همچنین معلولان با درجه معلولیت شدید و بسیار شدید در سال ۱۴۰۴ به سازمان برنامه و بودجه کشور ابلاغ شد.

پس از تجمع اعتراضی اخیر معلولان، رئیس سازمان بهزیستی از افزایش مستمری مددجویان به ۱.۲ تا ۳.۶ میلیون تومان در سال آینده خبر داد. سید جواد حسینی با تأکید بر محدودیت‌های بودجه‌ای کشور، توانمندسازی و اشتغال‌زایی را به‌عنوان راهکارهای اصلی این سازمان معرفی کرد. وی همچنین از ۲۵ برنامه ویژه برای بهبود شرایط مددجویان خبر داد و بر نقش مشارکت‌های مردمی و خیریه‌ها در حمایت از معلولان تأکید کرد.

رئیس سازمان بهزیستی اعلام کرد که جمعیت ایران به سمت سالمندی در حال پیشرفت است و در حال حاضر، سالمندان ۱۱ درصد از جمعیت کشور را تشکیل می‌دهند.

معاون وزیر و رئیس سازمان بهزیستی کشور از راه‌اندازی صندوق حمایت از فرصت‌های شغلی افراد دارای معلولیت خبر داد و گفت: این صندوق با اعتبار هزار میلیارد تومان در یکی دو هفته آینده تأسیس می‌شود تا به افراد فاقد ضامن کمک کند.

تأخیرهای مکرر در پرداخت مستمری معلولان و عدم تطابق مبالغ پرداختی با آنچه در ماده ۲۷ قانون حمایت از معلولان تعیین شده، همواره باعث اعتراض این قشر بوده است. با این حال، علی‌رغم اعتراضات مکرر، این مشکل همچنان ادامه دارد.

برای اینکه بفهمیم تلاش دولت چهاردهم برای اجرای قانون حمایت از معلولان تا چه حد جدی است، نیازی به انتظار تا پایان سال ۱۴۰۴ نیست! می‌توانیم نقشه راه دولت برای سال ۱۴۰۴ و هزینه‌های آن برای افراد دارای معلولیت را از لایحه بودجه سال آینده پیش‌بینی کنیم.

کولیوند، نماینده بازنشستگان معلول و فعال صنفی حقوق معلولان، گفت: در کشور حدود دو میلیون معلول ثبت‌شده در سازمان بهزیستی داریم. درجات معلولیت این افراد متفاوت است، اما وضعیت بسیاری از آن‌ها که بخش قابل توجهی ازشان بازنشسته یا در سنین سالخوردگی هستند، اصلاً مناسب نیست.برای مثال، «حق پرستاری» برای جانبازان، که حق آن‌هاست، مبلغ ۲۲ میلیون تومان در ماه است، در حالی که این مبلغ برای معلولان شدید و خیلی شدید ثبت‌شده در بهزیستی تنها ۲ میلیون و ۲۰۰ هزار تومان است که عملاً یک دهم آن و تقریباً بی‌تاثیر است. کمترین میزان حق پرستاری برای کمترین آسیب جانبازی ۷ میلیون تومان تخمین زده می‌شود. با این وجود، ما می‌گوییم که اگرچه بسیاری از این معلولان جانباز نیستند، اما آن‌ها نیز حقوقی در جامعه دارند و نیازمند توجه بیشتری نسبت به وضعیت کنونی هستند.

احمد بیگدلی، عضو کمیسیون اجتماعی مجلس گفت: در جلسه‌ای که برخی از اعضای کمیسیون اجتماعی با رئیس سازمان بهزیستی و سازمان هدفمندی یارانه‌ها داشتند، رئیس این سازمان قول داد که مستمری مددجویان بهزیستی که مستمری آن‌ها قطع شده بود، در مهر ماه پرداخت شود.

سازمان بهزیستی کشور موظف است مطابق با تخصیص اعتبار شش‌ماهه، به پرداخت کمک‌هزینه‌های موضوع ماده ۷ قانون مربوطه اقدام کند. جزئیات جدید درباره افزایش مستمری مددجویان در ادامه آمده است.

در نامه‌ ای که به رئیس مجلس از سوی افراد دارای معلولیت ارسال شده، آمده است: «با توجه به مشکلات جدی معلولان در زمینه معیشت و عدم اجرای کامل ماده ۲۷ قانون حمایت از حقوق معلولان، ضروری است که توجه ویژه‌ای به این موضوع معطوف شود.»

کمک معیشت مطابق با ماده ۲۷ قانون حمایت از حقوق معلولان و مستمری مربوط به بند (ث) ماده (۳۱) قانون برنامه هفتم، هر یک به طور جداگانه در زیر ردیف بودجه سازمان بهزیستی کشور پیش‌بینی شده و به صورت ماهانه تخصیص خواهد یافت.

محمود ملکوتی‌خواه گفت: «تا کنون ۱۰۷ درصد پرداختی داشته‌ایم، به این معنا که بالاتر از ۱۰۰ درصد پرداخت کرده‌ایم، در حالی که منابع سازمان هدفمندی تنها ۵۴ درصد محقق شده است. این اقدام به‌خاطر اولویت و ضرورت حمایت از عزیزان مددجوی بهزیستی است تا با مشکلی مواجه نشوند. خبر خوشی که باید اعلام کنم این است که با این پرداخت‌ها، یارانه و مستمری هیچ‌یک از عزیزان قطع نشده است. همچنین، اگر افرادی از لیست سال ۱۴۰۳ از فروردین تا شهریورماه به هر دلیلی مستمری دریافت نکرده‌اند، قول داده‌ایم که این افراد را در نظر بگیریم و به سازمان بهزیستی و مسئولان رفاه و کار اطلاع دهیم.»

سازمان برنامه و بودجه اعلام کرد که ۱۰۰ درصد اعتبارات مربوط به مراکز نگهداری معلولان و همچنین کمک هزینه پرستاری به خانواده‌ ها برای نگهداری از معلولان تخصیص یافته است.

بهروز مروتی اعلام کرد که مستمری ۱۳ هزار نفر از افراد دارای معلولیت برای ماه شهریور هنوز برقرار نشده است.

بهروز مروتی، حقوق معلولان اظهار داشت: لازم است ساختار بهزیستی دچار تغییرات اساسی شود و این امر تنها با یک مدیریت تحول‌گرا امکان‌پذیر است. در حال حاضر، ساختار بهزیستی به شدت فرسوده و ناکارآمد است و با این وضعیت نمی‌توان به وظایف محول شده به این نهاد به درستی رسیدگی کرد.

علیرضا آنجلاسی، معاون توسعه مدیریت و منابع سازمان بهزیستی کشور اعلام کرد که مستمری ۱۳ هزار نفر از مددجویان بهزیستی، از جمله افراد دارای معلولیت، قطع شده است. وی افزود که این اقدام توسط سازمان هدفمندی یارانه‌ها صورت گرفته است.