عضو هیات مدیره کانون موسسات حمل‌ونقل گفت: مجموعه شرکت توسعه خدمات دریایی و بندری سینا که این انفجار در این محوطه رخ داده، باید محوطه و کالاهایی که در آن قرار دارد را بیمه کند. اما موضوع مهم این است که هیچ وقت گفته نمی‌شود که محوطه باید برای جبران چه حوادثی بیمه شود و حادثه انفجار جزو موارد بیمه سینا نبوده و صاحب بار هم که معمولا به دنبال پرداخت حق بیمه کمتری است، بیمه این نوع از حادثه را در نظر نداشت و در نتیجه متحمل چنین خسارتی شده است.

گمرکات ایران به انباری از کالاهای رسوب‌شده تبدیل شده‌اند و میلیون‌ها دلار کالا در انتظار ترخیص خاک می‌خورند. کارآفرینان و بازرگانان از موانع تخصیص ارز و نقص‌های سامانه‌ای گلایه دارند، در حالی که حادثه‌هایی مانند آتش‌سوزی در گمرک شهید رجایی، زخم‌های عمیق این بحران را آشکار کرده است. آیا فرآیند معیوب تخصیص ارز، تجارت ایران را به بن‌بست کشانده است؟

تمرکز بر ظرفیت‌های داخلی به‌ویژه در شرایط تحریمی و تهدیدهای احتمالی «اسنپ‌بک» می‌تواند نقش تعیین‌کننده‌ای در تضمین ثبات اقتصادی و لجستیکی کشور داشته باشد. یکی از محورهای کلیدی در این مسیر، بهره‌گیری از ظرفیت‌های زیرساختی و تدارکاتی موجود در بنادر و خطوط ریلی است که توان جابه‌جایی کالا و تأمین نیازهای داخلی را افزایش می‌دهد. به‌خصوص بندر شهید رجایی به‌عنوان بزرگ‌ترین بندر تجاری کشور، می‌تواند نقش محوری در ایجاد جریان پایدار صادرات و واردات ایفا کند و از فشارهای خارجی بکاهد.

در نشست کمیته حمایت از کسب‌وکار تصمیم گرفته شد برای رسیدگی فوری به مشکلات فعالان اقتصادی آسیب‌دیده از انفجار بندر شهید رجایی، مکاتبه‌ای با شورای عالی هماهنگی اقتصادی سران قوا انجام گیرد تا یک مرجع واحد ملی برای پیگیری این موضوع تشکیل شود.

حادثه انفجار بزرگ در بندر شهید رجایی یکی از سنگین‌ترین حوادث صنعتی در سال‌های اخیر ایران به شمار می‌رود که خسارت‌های قابل توجهی به زیرساخت‌ها و فعالیت‌های تجاری وارد کرد. این انفجار باعث تخریب بخش‌هایی از تجهیزات بندری، توقف موقت عملیات تخلیه و بارگیری و اختلال در جریان تجارت خارجی کشور شد و نگرانی‌های جدی برای فعالان اقتصادی ایجاد کرد.

انفجار مهیبی که اخیراً در بندر شهید رجایی رخ داد، نگرانی‌های گسترده‌ای در سطح کشور، به‌ویژه در حوزه تأمین و توزیع کالاهای اساسی و معیشتی مردم به‌وجود آورد. بندر شهید رجایی به‌عنوان اصلی‌ترین درگاه تجاری و ترانزیتی کشور، نقش بسیار حیاتی در واردات اقلام اساسی نظیر برنج، روغن، نهاده‌های دامی و سایر کالاهای ضروری دارد. از این رو، هرگونه اختلال در عملکرد این بندر می‌تواند زنجیره تأمین را با مشکل مواجه کند و مستقیماً بر بازار داخلی و معیشت خانوارها اثرگذار باشد.

رئیس کل بیمه مرکزی از پرداخت دیه به خانواده افراد فوت شده در بندر شهید رجایی خبر داد.

انفجار در بندر شهید رجایی، که یکی از مهم‌ترین شریان‌های واردات کالاهای اساسی به کشور محسوب می‌شود، زنگ خطر مهمی را برای اقتصاد و معیشت مردم به صدا درآورده است. این حادثه در شرایطی رخ داد که کشور پیش‌ از این نیز با مشکلات مزمن در زمینه تأمین و توزیع برخی اقلام حیاتی مانند روغن، برنج، شکر و نهاده‌های دامی مواجه بود. آسیب واردشده به زیرساخت‌های بندر، موجب اختلال در فرایند تخلیه، انبارش و توزیع کالا شده و نگرانی‌ها درباره افزایش قیمت‌ها و کمبود کالا را تشدید کرده است.

همکاری با کشورهای همسایه در حوزه بنادر و مسیرهای تجاری، می‌تواند برای ایران فرصتی بی‌نظیر در جهت تقویت جایگاه ژئو‌اقتصادی‌اش در منطقه و حتی در معادلات تجاری بین‌المللی ایجاد کند. ایران به‌واسطه موقعیت جغرافیایی منحصربه‌فرد خود که آن را به پلی میان آسیای میانه، قفقاز، خاورمیانه و آب‌های آزاد تبدیل کرده، از ظرفیت‌هایی برخوردار است که در صورت بهره‌برداری هوشمندانه، سود سرشاری برای اقتصاد کشور به همراه خواهد داشت.

در پی حادثه انفجار و آتش‌سوزی گسترده در پایانه سینای بندر شهید رجایی که منجر به خسارت به هزاران کانتینر و ده‌ها واحد تولیدی شد، وزارت صنعت، معدن و تجارت با تصویب فوری کمیته بررسی مسائل ارزی، تصمیم به جبران بخشی از خسارت‌ها با افزایش سهمیه ارزی این واحدها در سال ۱۴۰۴ گرفت.

بندر شهید رجایی و بندر امام خمینی بار اصلی تجارت ایران را به دوش می‌کشند، در حالی که بندر چابهار با ظرفیت عظیم خود عملاً بلااستفاده مانده است. این تمرکز بیش از حد، فشار را بر بنادر اصلی افزایش داده و ایمنی را به خطر انداخته است. دپوی طولانی‌مدت کالاها به دلیل فرآیندهای کند گمرکی و نبود سیستم ریلی کارآمد نیز بنادر را به انبارهای پرخطر تبدیل کرده است. در سال ۱۴۰۱، انباشت ۳ میلیون تن کالای رسوبی در بندر امام خمینی، زنگ خطر را به صدا درآورد.

با گذشت نزدیک به یک ماه از حادثه انفجار در بندر شهید رجایی، هنوز ابعاد دقیق خسارات مشخص نشده است. رئیس سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی هرمزگان تأکید می‌کند برآوردهای منتشرشده اولیه و غیرقابل استناد است و گزارش نهایی پس از بررسی کارشناسی منتشر خواهد شد.

صاحبان کالاهایی که بدون ثبت‌سفارش در بندرعباس دپو شده‌اند، حالا نه‌تنها خسارت دیده‌اند، بلکه مشمول بیمه هم نمی‌شوند؛ رئیس اتاق تهران ضمن هشدار نسبت به تعطیلی احتمالی صنایع به‌دلیل قطعی برق، از رسوب بیش از ۱۳۰ هزار کانتینر در بنادر و پیشنهاد تأسیس گمرک نمونه توسط بخش خصوصی خبر داد.

نایب‌رئیس اتاق بازرگانی بندرعباس، از مصدومیت قریب به ۱٬۹۰۰ تن، جان‌باختن بیش از ۵۰ نفر و خسارت به بیش از ۵۰۰۰ کانتینر و زیرساخت‌های بندری خبر داد.

تبعات اقتصادی انفجار در بندر شهید رجایی هنوز هم احساس می‌شود. این بندر که بزرگ‌ترین گذرگاه تجاری کالاهای وارداتی و صادراتی کشور است، پس از وقوع این حادثه آسیب‌های جدی دیده و به سختی قادر به انجام عملیات تخلیه و ترخیص کالا است. یکی از مهم‌ترین مشکلات موجود، طولانی‌شدن غیرمعمول زمان ترخیص کالاهاست که منتقدان آن را نتیجه مستقیم خسارات وارد‌شده به زیرساخت‌های بندر می‌دانند.

بندر شهید رجایی به عنوان یکی از دروازه‌های اصلی واردات کالا به ایران، نقش کلیدی در جریان تجارت خارجی کشور دارد. با این حال، مشکلات موجود در این بندر، به ویژه هزینه‌های بالای انبارداری و تاخیرهای مداوم در ترخیص کالا، سبب افزایش هزینه‌های وارداتی شده است. این افزایش هزینه‌ها مستقیماً بر قیمت نهایی کالاهای مصرفی تأثیر می‌گذارد و به عنوان یکی از عوامل مؤثر در تورم داخلی عمل می‌کند.

۹ نفر که بر اثر انفجار و آتش‌سوزی در بندر شهید رجایی مفقود شده اند هیچ رد و نشانی از آنها نمانده است.

پیش از تحریم‌های شدید شورای امنیت در دهه ۱۳۸۰، شرکت‌های بیمه‌گر خارجی همچنان سهم بزرگی از پوشش بیمه‌ای حمل‌ونقل ایران، از جمله ناوگان کشتی‌ها و هواپیماها، را برعهده داشتند. به نقل از پایگاه خبری دولت و طبق گفته جواد فرشباف،‌ رئیس بیمه مرکزی در فاصله سال‌های ۱۳۸۶ تا ۱۳۹۰، تنها ۳۴ درصد از بیمه حمل‌ونقل و دیگر بیمه‌نامه‌های بزرگ در آن زمان توسط شرکت‌های داخلی انجام می‌شد.

پوریان رئیس شورای تأمین دام کشور گفت: در ابتدای هر سال به دلیل تعطیلات نوروزی و مسائل مرتبط با آن، بخشی از واردات و توزیع با کندی مواجه می‌شود. این موضوع مقطعی بوده و در حال حاضر دوباره روند توزیع گوشت تنظیم بازاری از سر گرفته شده است. اگر دولت گوشت دام داخلی را با نرخ مناسب خریداری کند و در قالب طرح تنظیم بازار در اختیار مصرف‌کننده قرار دهد، هم دامدار متضرر نمی‌شود و هم مردم با قیمت مناسب به گوشت دسترسی خواهند داشت. در حال حاضر، دام‌های سنگین با وزن بالا و دام‌های نر گوساله بین ۲۷۵ تا ۲۸۰ هزار تومان و بره‌های سبک بین ۲۹۰ تا ۳۰۰ هزار تومان معامله می‌شوند.

ساختار درآمدزای انبارداری در بنادر کشور به‌گونه‌ای طراحی شده که منافع برخی دستگاه‌ها و سازمان‌های ذی‌ربط در ماندگاری طولانی‌تر کالاها در انبارها تأمین می‌شود؛ همین موضوع باعث کاهش انگیزه برای تسهیل فرآیند ترخیص و بهینه‌سازی عملکرد بنادر شده است.