تأمین مسکن برای اقشار کم‌درآمد جامعه یکی از مهم‌ترین و پیچیده‌ترین چالش‌های اجتماعی و اقتصادی کشور است. در حالی که بخش قابل توجهی از جمعیت شهری درآمد محدودی دارند، قیمت مسکن به‌طور روزافزون از توان خرید آن‌ها فاصله گرفته و بسیاری از خانواده‌ها را در شرایطی قرار داده که حتی اجاره‌بها نیز فشار سنگینی بر بودجه خانوار وارد می‌کند. این مسئله نه تنها معیشت مردم را تحت تأثیر قرار می‌دهد، بلکه اثرات اجتماعی عمیقی از جمله افزایش حاشیه‌نشینی، بی‌ثباتی خانوادگی و کاهش امنیت روانی جامعه به همراه دارد.

یکی از مهم‌ترین ابزارهای حمایتی دولت برای خانه‌دار شدن اقشار مختلف جامعه، پرداخت وام خرید مسکن است. در شرایطی که قیمت مسکن در سال‌های اخیر به شکل چشمگیری افزایش یافته و توان خرید خانوارها کاهش پیدا کرده است، تأمین تسهیلات بانکی مناسب می‌تواند نقش کلیدی در خروج بازار از رکود و افزایش قدرت خرید مردم ایفا کند.

ایثارگران و خانواده‌های شهدا نقش مهم و بی‌بدیلی در تاریخ و امنیت کشور داشته‌اند و تأمین نیازهای اساسی آنان، از جمله مسکن، یکی از الزامات عدالت اجتماعی و قدردانی از خدمات این قشر محسوب می‌شود. تسهیلات مسکن می‌تواند به خانواده‌های ایثارگران امکان دهد تا در شرایط اقتصادی فعلی، با آرامش و امنیت خاطر در خانه‌های مناسب زندگی کنند.

وام‌های خرید مسکن در شرایط کنونی به دلیل شکاف عمیق میان مبلغ تسهیلات و قیمت واقعی خانه، تأثیر چندانی در توان خرید متقاضیان ندارند. حتی با سقف‌های جدیدی که برای این وام‌ها تعیین شده، سهم آن‌ها از هزینه خرید یک واحد مسکونی در شهرهای بزرگ بسیار ناچیز است و تنها بخش کوچکی از بهای ملک را پوشش می‌دهد. این وضعیت باعث شده بسیاری از خانوارها و جوانان، عملاً وام مسکن را راهگشا ندانند و همچنان از ورود به بازار خرید ناتوان بمانند.

در ماه نخست سال ۱۴۰۴، بازار تسهیلات مسکن شاهد تغییرات چشمگیری بود که نشان‌دهنده تحولات مهم در سیاست‌های اعتباری بانک‌ها به حساب می‌آید. براساس آمارهای منتشرشده، وام‌های پرداختی به منظور خرید واحدهای مسکونی به شکل قابل توجهی افزایش یافت و این رشد قابل ملاحظه، گویای تمرکز بیشتر نظام بانکی بر حمایت از خریداران خانه و تحریک بازار مسکن است.

افزایش قیمت مسکن و وام‌های ناکافی، خرید خانه را برای بسیاری از مستأجران به رویای دست‌نیافتنی تبدیل کرده و در شرایط فعلی، بودجه و تسهیلات موجود پاسخگوی نیازهای واقعی مردم نیست.

عضو کمیسیون عمران مجلس، با انتقاد از کاهش ارزش واقعی وام مسکن، تأکید کرد که با توجه به تورم و افزایش نرخ ارز، وام ۶۵۰ میلیونی فعلی در عمل فقط ۴۰۰ میلیون تومان قدرت خرید دارد و این نشان‌دهنده عدم تحقق وعده‌های حمایتی دولت در حوزه مسکن است.

بر اساس قانون، مقرر شده است که ۲۵ درصد از تسهیلات پرداختی در حوزه مسکن به نوسازی بافت‌های فرسوده اختصاص یابد. با این حال، گزارش‌ها حاکی از آن است که در سال جاری، کمتر از ۲ درصد از وام‌های مسکن به این بخش اختصاص یافته است، رقمی که فاصله‌ای چشمگیر با هدف‌گذاری قانونی دارد.

نایب رئیس اتحادیه املاک اعلام کرد که به دلیل رکود تورمی در بازار مسکن، وام خرید مسکن در حال حاضر قادر به رفع مشکل مستاجران نیست، زیرا متقاضیان تنها قادر به خرید ۸ تا ۱۰ متر از یک واحد مسکونی می‌باشند.

بازنشستگان تأمین اجتماعی و کشوری قادرند از انواع وام‌ها بهره‌مند شوند:

یک جفت از شهروندان تهران با بهره‌گیری از بزرگ‌ترین وام مسکن، می‌توانند کمتر از ۱۰ درصد از هزینه‌های موردنیاز برای خرید یک آپارتمان را فراهم کنند.

تأثیر وام ۹۶۰ میلیون تومانی خرید مسکن به دلیل افزایش قیمت‌ها همچنان در حال کاهش است. در حال حاضر با این وام می‌توان ۸.۳ متر مربع مسکن در شهر تهران تهیه نمود.

حسینی مدیر عامل بانک مسکن با تاکید بر اینکه افزایش سرمایه بانک مسکن جزو قانون بودجه ۱۴۰۳ است و امسال تلاش می کنیم این موضوع محقق شود گفت: هر گونه کاهش نرخ سود وام اوراق مسکن و یا افزایش سقف وام خرید مسکن در چارچوب بخشنامه های بانک مرکزی است.

یک گروه از کارشناسان بانکی، برای حل این معادله دو مجهولی که شامل قدرت وام و قسط ماهانه است، طرح شراکتی تسهیلات مسکن را پیشنهاد داده‌اند. در این طرح، امکان افزایش مبلغ وام از میانگین فعلی ۳۲۰ میلیون تومان به حداقل ۱.۲ میلیارد تومان وجود دارد.

اگر یک طرح بانکی توسط سیاستگذار پولی پذیرفته شود، قفل "خرید اولین خانه با وام مسکن" باز می‌شود.

در حال حاضر برای یک خانه در شهر‌های ایران، بودجه‌ای متوسط بالای ۳ میلیارد تومان لازم است، اما وام خرید مسکن کفایت این مبلغ را نمی‌کند.

در یک اطلاعیه، بنیاد ملی نخبگان اعلام کرد که نخبگان می‌توانند از وام خرید مسکن ۲ میلیارد تومانی و وام ودیعه مسکن پانصد میلیون تومانی بهره‌مند شوند.

فرشاد سلیمانی در تبریک ایام و فرارسیدن سال نو اظهار داشت: مقام معظم رهبری همواره تأکید داشته‌اند که حمایت از نخبگان امری بسیار حائز اهمیت است. او معتقدند که اگر دو عامل حائز اهمیت فراهم شود، نرخ مهاجرت به شدت کاهش خواهد یافت. این دو عامل شامل درگیر شدن و اشتغال نخبگان در مسائل کشور و امکان ادامه تحقیقات می‌باشد. به عبارت دیگر، نخبگان باید در یک محیط مناسب و با امنیت خاطر، استعدادهای خود را به رخ بکشند. به همین دلیل، بنیاد ملی نخبگان نیز در سال گذشته تمرکز عمده خود را بر تسهیل فراهم کردن زمینه مناسب برای افزایش تأثیرگذاری نخبگان قرار داد. ایجاد شرایط مناسب در حوزه اقتصاد و اشتغال نیز از جمله رویکردهای حیاتی این بنیاد بود.

مطابق با قانون بودجه امسال، مبلغ وام ازدواج در سال جاری (۱۴۰۲) برای دختران زیر ۲۳ سال و پسران زیر ۲۵ سال، ۲۲۰ میلیون تومان و برای سایر زوجین ۱۸۰ میلیون تومان است

یک مقام مسئول در بنیاد ملی نخبگان اعلام کرد که در یک نامه به شورای پول و اعتبار، پیشنهاد داده است مبلغ وام ودیعه مسکن به یک میلیارد تومان و مبلغ وام خرید مسکن را نیز به ۳ میلیارد تومان افزایش دهند.