متقاضیان مسکن ملی پس از سال‌ها انتظار و پیگیری، امروز بیش از هر زمان دیگری خواستار شفافیت، سرعت و ثبات در تصمیم‌های دولتی هستند. آن‌ها انتظار دارند طرحی که قرار بود راه‌حلی برای خانه‌دار شدن اقشار متوسط و کم‌درآمد باشد، از چرخه وعده‌های تکراری و زمان‌بندی‌های نامشخص بیرون بیاید و در مسیر اجرا، قابل پیش‌بینی و قابل اعتماد شود.

متقاضیان مسکن ملی در اکثر استان‌های ایران با تأخیر در تحویل واحدها، افزایش هزینه‌های جانبی و نبود شفافیت در روند اجرایی، به شکل گسترده‌ای نارضایتی خود را اعلام کرده‌اند؛ صدای گلایه‌ها از شبکه‌های اجتماعی تا محافل محلی شنیده می‌شود و بسیاری معتقدند دولت نتوانسته وعده‌های خود را به موقع عملی کند.

مسئله زمین یکی از اصلی‌ترین گلوگاه‌ها در تحقق اهداف نهضت ملی مسکن است و نقش تعیین‌کننده‌ای در سرعت و کیفیت ساخت واحدهای مسکونی دارد.

متقاضیان نهضت ملی مسکن در شرایطی پرتنش و نگران‌کننده قرار گرفته‌اند؛ شایعات و ابهام‌ها درباره احتمال حذف افراد از پروژه باعث شده بسیاری از ثبت‌نام‌کنندگان، هم سرمایه مالی و هم رؤیای خانه‌دار شدن خود را در معرض تهدید ببینند و منتظر شفاف‌سازی دولت باشند.

با گذشت چند سال از آغاز نهضت ملی مسکن، روند اجرای پروژه‌ها نشان می‌دهد که باوجود استقبال اولیه گسترده، بخش قابل توجهی از متقاضیان به دلیل فشار اقتصادی، ابهام در زمان تحویل و روند طولانی پرداخت آورده، از ادامه حضور در این طرح منصرف شده‌اند و موج جدیدی از ناامیدی در میان ثبت‌نام‌کنندگان شکل گرفته است. طبق آخرین آمارها، به دلیل فشارهای مالی و تأخیر در تحویل واحدها، حدود ۳۸ تا ۴۰ درصد از ثبت‌نام‌کنندگان نهضت ملی مسکن از ادامه طرح انصراف داده‌اند. این گروه عمدتاً شامل خانوارهای کم‌درآمد است و نشان می‌دهد که مشکلات اقتصادی و طولانی شدن فرآیند، بر روحیه و انگیزه متقاضیان تأثیر منفی گذاشته است.

چالش‌های متقاضیان نهضت ملی مسکن در کلان‌شهرها طی سال‌های اخیر شدت گرفته و باعث شده بخش قابل توجهی از افراد ثبت‌نام‌کننده، تصمیم به انصراف از این طرح بگیرند. اصلی‌ترین دلایل این روند را می‌توان در چند محور اساسی بررسی کرد.

در ماه‌های اخیر، حجم قابل توجهی از متقاضیان طرح نهضت ملی مسکن، به ویژه افرادی که ماه‌ها یا حتی سال‌ها در انتظار تحویل واحدهای خود بوده‌اند، نسبت به تأخیر در تکمیل پروژه‌ها و عدم تحویل واحدها گلایه‌مند شده‌اند. بسیاری از متقاضیان، با وجود پرداخت اقساط یا پیش‌پرداخت‌های خود، همچنان خبری از پیشرفت قابل توجه پروژه‌ها ندارند و این مسأله نگرانی و نارضایتی آن‌ها را افزایش داده است.

طرح نهضت ملی مسکن که در ابتدا به‌عنوان بزرگ‌ترین و جامع‌ترین برنامه دولت برای مقابله با بحران خانه‌دار نشدن مردم معرفی شد، امروز با چالشی جدی در مسیر اجرا روبه‌روست. هرچند هدف اصلی این طرح، تأمین مسکن برای اقشار متوسط و کم‌درآمد و کاهش فاصله میان توان مالی مردم و قیمت واقعی مسکن بود، اما در عمل، نشانه‌هایی از انحراف از اهداف اولیه و کندی در اجرای آن مشاهده می‌شود.

یکی از دغدغه‌های جدی و فراگیر میان متقاضیان طرح نهضت ملی مسکن، بلاتکلیفی و کندی روند اجرای پروژه‌هاست. بسیاری از افرادی که در این طرح ثبت‌نام کرده‌اند، ماه‌ها و حتی سال‌هاست منتظر آغاز عملیات اجرایی واحدهای خود هستند، اما در عمل هنوز پروژه‌ای تحویل نگرفته‌اند. وعده‌های مکرر مسئولان درخصوص آغاز ساخت یا واگذاری زمین نیز نتوانسته اعتماد متقاضیان را جلب کند، چراکه در بسیاری از نقاط کشور، مشکلات زیرساختی، تامین مصالح و اختلافات اداری میان نهادها، روند کار را به تعویق انداخته است.

ثبت‌نام در طرح مسکن ملی برای متقاضیان شهرستان‌ها در ماه‌های اخیر به یک چالش جدی تبدیل شده است. افزایش بی‌رویه آورده اولیه، که در برخی موارد تا ۵۰۰ میلیون تومان اعلام شده، بسیاری از افراد حتی با درآمد متوسط را نیز از ادامه مسیر بازمی‌دارد. این ارقام نجومی باعث شده که دهک‌های کم‌درآمد عملاً از دسترسی به خانه‌های طرح مسکن ملی محروم شوند و هدف اصلی طرح که حمایت از اقشار آسیب‌پذیر است، به حاشیه برود.

متقاضیان نهضت ملی مسکن طی ماه‌های اخیر یکی از دغدغه‌های اصلی خود را درباره تکمیل پروژه‌ها و زمان تحویل واحدها مطرح کرده‌اند. با توجه به طولانی شدن برخی پروژه‌ها و عدم شفافیت در اطلاع‌رسانی، بسیاری از متقاضیان نسبت به آینده واحدهای خود و تحقق وعده‌های دولتی دچار تردید شده‌اند. این نگرانی‌ها نه تنها بر اعتماد مردم به طرح تأثیر گذاشته، بلکه انگیزه و امید آن‌ها برای ادامه مشارکت در برنامه‌های ملی مسکن را نیز تحت تأثیر قرار داده است.

ثبت‌نام جدید طرح مسکن ملی در ایران با چالش‌های متعددی همراه است که بخشی از آن‌ها به پیچیدگی فرآیندها و عدم شفافیت اطلاعات بازمی‌گردد. متقاضیان باید مدارک متعددی را ارائه دهند و مراحل تایید صلاحیت طولانی، باعث سردرگمی بسیاری از افراد شده است. این روند پیچیده، دسترسی به طرح را برای گروه‌های هدف دشوار می‌کند و بسیاری از خانواده‌ها از ادامه مسیر منصرف می‌شوند.

تحقیقات میدانی از بازار مسکن شهر جدید پرند حاکی از آن است که واحدهای آماده مسکن مهر، از نظر قیمت به‌طور قابل‌توجهی ارزان‌تر از واحدهای در حال ساخت طرح نهضت ملی مسکن هستند. این اختلاف قیمت، خرید واحدهای مسکن مهر را به گزینه‌ای اقتصادی‌تر و مقرون‌به‌صرفه‌تر برای متقاضیان تبدیل کرده است.

سامانه مسکن ملی در حال حاضر فعال است و برای پیگیری ثبت نام در مسکن ملی، یک روش جدید به کار گرفته شده است. براساس این روش که در سال ۱۴۰۲ راه اندازی شده است، افرادی که قصد ثبت نام دارند، ابتدا باید به وبسایت مسکن ملی مراجعه کرده و در بخش "مشاهده و پیگیری درخواست‌ها" وارد شوند. سپس با وارد کردن کد ملی و دریافت رمز عبور، قادر خواهند بود نتیجه استعلام مربوط به خود با کد ملی خود را مشاهده کنند.

معاون وزیر راه و شهرسازی از اصلاح ۲ شرط ثبت‌نام در نهضت ملی مسکن خبر داد و گفت: سابقه سکونت در کلانشهرها ۵ سال است و تغییر نمی‌کند.

وزارت راه و شهرسازی در اطلاعیه‌ای، شرایط مجرد‌ها برای ثبت‌نام در طرح جهش تولید مسکن را اعلام کرد.

معاونت مسکن و ساختمان وزارت راه و شهرسازی از آغاز ثبت‌نام مرحله پنجم طرح اقدام ملی مسکن در بیش از ۲۰۰ شهر کشور خبر داد و مهلت ثبت‌نام را یک هفته اعلام کرد.