در گفت‌وگوی گسترش نیوز با کارشناس ارتباطات:
آیا اینترنت ایران شبیه کره شمالی و چین می شود؟
ما بر اساس سیاست‌های کلان مصوب رهبر انقلاب به درستی از ظرفیت‌های شبکه‌های موجود استفاده می‌کنیم. محرومیت مطلق در هیچ سند بالادستی وجود ندارد.
در سال‌های اخیر صحبت از اینترنت ملی شده است و آن‌قدر این صحبت ها ضدونقیض هست که شاهد نگرانی مردم هستیم. به تازگی نیز رئیس صداوسیما گفت: موافق اینترنت ملی با الگوی چین و روسیه هست. زمانی موضوع جالب میشود که وزیر ارتباطات مدعی هست، کسانی که از اینترنت ملی می‌گویند، خائن هستند. حمید ضیایی پرور مشاور رسانه های دیجیتال در وزارت ارشاد در گفتگو با گسترش نیوز گفت: بحثی به نام اینترنت ملی در ایران و سایر کشورها نداریم. اینترنت، در شبکه جهانی هست. آنچه در داخل کشورها مطرح میشود، شبکه داخلی محسوب میشود. این اشتباه از سال‌های ۱۳۸۴ تا ۱۳۸۹ مطرح شد که طراح اینترنت داخلی معاون وقت وزیر ارتباطات بود. در نهایت با عنوان شبکه ملی اطلاعات نام‌گذاری شد.
شبکه ملی اطلاعات چیست؟
ضیایی پرور اظهار کرد: شبکه ملی اطلاعات در سایر کشورها نیز مطرح هست. شبکه ملی اطلاعات خدماتی هست که از سوی دولت و دستگاه‌های خدمات رسان به شهروندان ارائه میشود. این خدمات در چارچوب خدمات آب، فاضلاب، پلیس، برق، تلفن، گازرسانی و سایر موارد دیده میشود. به صورت کلی تمام خدماتی هست که دولت الکترونیک به شهروندان ارائه می‌دهد. معمولاً در بستر شبکه اینترانتی داخلی انجام میشود تا سرعت بیشتر داشته باشد و در کنار بحث کاهش هزینه، مسائل امنیتی نیز لحاظ شود.
اینترنت روسی و چینی و آمریکایی بار علمی ندارد
وی افزود: اینترنت جهانی هست و همراه با پسوند و نام کشوری مطرح نیست. مفاهیم مطرح شده، اینترنت آمریکایی، روسی و چینی در هیچ کجای دنیا بیان نمی‌شود و بار علمی ندارد. این اصطلاحات تنها در ایران تولید می شود. قرار بر این هست که در ایران زیرساخت های شبکه ملی اطلاعات توسعه پیدا کند.
ضرورت‌های شبکه ملی اطلاعات
این کارشناس مطالعات رسانه تأکید کرد: شبکه ملی اطلاعات آن دسته از نیازهای مخاطب را که در داخل کشور تأمین میشود را از طریق زیرساخت‌های ارتباطی و اطلاعاتی داخل با سرعت بالاتر و پهنای باند بیشتر فراهم می‌کند. همچنین هزینه کمتری هم دارد. به طور مثال اگر قرار هست که اداره گاز به مردم خدمت‌رسانی کند، شهروندان از طریق سایت این اداره به جزئیات خدماتی که ارائه میشود، دسترسی خواهد داشت. خیلی از خدمات نیاز به شبکه جهانی ندارند و می‌توانیم خدمات لازم را در بستر شبکه ملی اطلاعات ارائه کنیم. شبکه ملی اطلاعات زیرساختی هست که خدمات و اطلاعات را بدون ارسال به خارج در داخل میزبانی می‌کند. مهم‌ترین ضرورت شبکه ملی اطلاعات هم هزینه، سرعت، پهنای باند و امنیت هست.
شبکه ملی اطلاعات کاربران را محروم از اینترنت نمی‌کند
ضیایی پرورد خاطرنشان کرد: بعضی‌ها شبکه ملی اطلاعات را این‌گونه تفسیر کرده‌اند که استفاده از پیام‌رسان‌های خارجی متوقف میشود و دیگر امکان استفاده از جی میل وجود ندارد. این موارد مدنظر نیست. البته در مبانی تئوریک شبکه ملی اطلاعات راه‌اندازی پلتفرم‌ها و سکوهای خدمت‌رسانی در همه عرصه‌ها پیش‌بینی شده است اما به معنای محرومیت کاربران در استفاده از سرویس‌های جهانی نیست.
وضعیت اینترنت ملی در سایر کشورها
وی افزود: کره شمالی اینترنت، شبکه تلفن همراه و شبکه تلویزیونی ندارد. رادیو در این کشور نیز به صورت بلندگویی هست که تنها امکان روشن و خاموش کردن صدا را دارد. وضعیت کره شمالی در دنیا منحصر به فرد است و باید مستثنی شود. در خصوص کره جنوبی، چین، روسیه، امریکا و خیلی از کشورهای دیگر به این صورت هست که معماری مربوط به شبکه ملی اطلاعات بر اساس نیازهای سیاسی و ایدئولوژیک، کسب‌وکار و رویدادهای و ظرفیت های داخلی ایجاد کرده‌اند.
چین به دنبال بومی‌سازی هست
این استاد ارتباطات اجتماعی در ادامه گفت: تأکید چین بر بومی‌سازی هست. در این کشور فیلترینگ شدید اعمال شده است و امکان استفاده از گوگل را نیز ندارند. آن‌ها موتور جستجوگر بایدو (Baidu) را طراحی کرده‌اند. به جای واتس اپ وی چت را دارند. این پیام‌رسان خیلی قوی‌تر از واتس اپ هست اما در ایران به اشتباه گفتند که این پیام‌رسان صهیونیستی هست و آن را فیلتر کردند. اگر آن زمان وی چت را فیلتر نمی‌کردیم، تمایل مردم به سمت پیام‌رسان‌های امریکای کمتر میشود. چین در بحث های هوش مصنوعی و توسعه شهرک‌های استارت آپی نیز در رقابت با سیلیکون ولی هستند. چینی ها مدعی هستند و مدل مخصوص به خودشان را دنبال می‌کنند.
روسیه به دنبال حاکمیت بر محتوای روسی‌زبان هست
ضیایی پرور اظهار کرد: در خصوص روسیه ماجرا متفاوت هست و آن ها مدعی هستند، محتواهایی که به زبان روسی تولید می شود، باید روسیه نسبت به آن ها حق اعمال حاکمیت داشته باشد. شرکت‌ها باید به روسیه تعهد خدمات بدهند تا اجازه فعالیت داشته باشند. حاکمیت خود را بر محتوای روسی‌زبان توسعه می‌دهد.
وضعیت اینترنت در امریکا و اروپا
وی افزود: امریکا استثنا هست، به این دلیل که امریکا زادگاه اینترنت هست. تمامی زیرساخت‌های اینترنت در امریکا متمرکز هست. کشورهای اروپایی استاندارهای متفاوت با امریکا دارند و تدابیر خاصی را ایجاد کرده‌اند. اروپایی‌ها به حافظت از زبان ملی در اینترنت اهمیت می دهند. نباید به واسطه شرایط متفاوت چین و روسیه ما هم به دنبال اینترنت مشابه این کشورها باشیم.
این کارشناس مطالعات رسانه تأکید کرد: موضوع شبکه ملی اطلاعات بحث قانونی هست و اساس و منطق دارد اما اینترنت ملی به مفهوم محرومیت از اینترنت جهانی پذیرفته نیست. ما بر اساس سیاست‌های کلان مصوب رهبر انقلاب به درستی از ظرفیت‌های شبکه‌های موجود استفاده می‌کنیم. محرومیت مطلق در هیچ سند بالادستی وجود ندارد. در دستورات و فرمان‌های مقامات کشور نیز مطرح نشده است.
راهکار درست در خصوص اینترنت چیست؟
ضیایی پرور در پایان گفت: راهکار درست این هست که از ظرفیت های موجود اینترنت و بسترهایش در سطح جهانی استفاده کنیم. همچنین باید آسیب‌های این بسترها را به درستی شناسایی کنیم. در کنار اینترنت باید از ساختار شبکه ملی اطلاعات نیز استفاده کرد تا مردم خدمات بهتری کسب کنند. باید مسئولان مردم را آشنا با این مفهوم کنند تا دل‌نگرانی‌ها کمتر شود. تجربه بد فیلتر را هم داریم و مردم ترس آسیب به کسب‌وکارها را دارند. در شرایط کرونایی فضای مجازی یاری رسان کسب‌وکارها بود.
هر چیزی که بومی بشه سرنوشتش مثل خودروسازی و واردات خودرو میشه فقط قیمتش میره تو اسمون اما کیفیتش میره تو چاه اما پولش میره تو جیب مافیا.
الان اپل مثلا امریکایی بخشیش از چین میاد و بخشهای دیگه از کشورهای دیگه مثل ژاپن و کره پایین غار شمالی و آلمان و خیلی دیگه که هم قیمت بره پایین و کیفیت هم بره بالا و اقتصاد کشورها هم رشد کنه و ضریب جینی پخش ثروت بجای مافیا در طبقه متوسط پخش بشه.
بنابراین هر چیز بومی یا با پسوند ملی کلا گول زنک و عاقبتش برخلاف منافع ملی و کشور عمل می کند.
در مورد فرهنگ هم برخلاف تصور چین، بهترین گزیته توریسم هست و کلا توریستها از دیدن لباسها و غذا و جشنها و معماری و موسیقی جدید به وجد می آیند و درنتیجه اون فرهنگ، اگر فرهنگ مثبتی باشه تقویت میشه و اگر فرهنگ منفی و خرج تراشی باشه اصلاح میشه. الان چین اومده به ۲ میلیون پول کشکی میده که توی اینترنت ملت چین سرک بکشن که این پول که از مردم بنام مالیات گرفته شده می تونست صرف ساخت زیرساخت برای رستوران و سالن مد و امفی تاتر و دیگر موارد بشود.