پازل استیضاح روی دیوار مرزی مکزیک؛
آیا ترامپ سند برکناری خود را امضا کرد؟
اعلام وضعیت فوق العاده از سوی روسای جمهور امریکا چیز تازهای نیست اما امضای اخیر دونالد ترامپ پای این تصمیم به بهانه ساخت دیوار مرزی با مکزیک با همه موارد گذشته تفاوت هایی اساسی دارد.
گسترشنیوز : ترامپ روز گذشته (جمعه) فرمان وضعیت فوق العاده را با هدف تامین مالی ۸ میلیارد دلاری برای ساخت دیوار مرزی با مکزیک به بهانه جلوگیری از مهاجران غیرقانونی، امضا کرد؛ اقدامی که سران حزب دمکرات امریکا آن را «کودتای خشن» علیه قانون اساسی آن کشور دانستند.
رئیسجمهوری امریکا در کنفرانسی مطبوعاتی گفت که اختیارات اجرایی خود را برای ساخت دیوار مرزی به کار میگیرد. او تصریح کرد: انتظار دارم ساخت این دیوار ۱۰۰درصد موفقیت آمیز باشد.
مجلس نمایندگان امریکا پیشتر طرح ساخت این دیوار را با اختصاص یک میلیارد و ۳۰۰ میلیون دلار برای ساخت ۸۸ از ۳۷۶ کیلومتر تایید کرده بود اما این مبلغ ترامپ را راضی نکرد.
بعد از اینکه ترامپ، فرمان اعلام وضعیت فوق العاده را امضا کرد، «نانسی پلوسی» رئیس دموکرات مجلس نمایندگان امریکا و «چاک شومر» رئیس اقلیت دموکرات در مجلس سنا با انتشار بیانیهای مشترک اعلام کردند: اعلام غیر قانونی رئیسجمهوری که برخاسته از بحرانی ناموجود است، کودتایی خشن علیه قانون اساسی ما به شمار میرود.
در این بیانیه آمده است: اعلام ترامپ، امریکا را با سرقت بودجههای دفاعی متزلزل میکند؛ بودجه هایی که به آنها در موارد اضطراری در امنیت ارتش و ملت نیاز خواهیم داشت...کنگره از اختیارات قانون اساسی در مجلس نمایندگان و دادگاهها و در برابر مردم با هر وسیله ممکن استفاده خواهد کرد.
این بیانیه تاکید میکند: این، آشکارا قاپیدن قدرت از سوی یک رئیسجمهوری ناامید است که از محدوده قانون بیرون رفته است و تلاش میکند تا آنچه را که در روند قانونی مطابق قانون اساسی نتوانسته انجام دهد، بهدست آورد.
الیوت انگل عضو دمکرات و رئیس کمیته امور خارجی مجلس نمایندگان امریکا نیز با انتقاد از ترامپ در اعلام وضعیت فوق العاده مرزی، گفت: ما او را در دادگاه خواهیم دید.
انگل، سخنان ترامپ را «سخنرانی شرم آور و پرهیاهو» توصیف کرد که «با بیگانه هراسی و مغالطه آمیخته شده است».
وی افزود: اعلام وضعیت فوق العاده برای مرزها یک نمایش مضحک است. این کار یک مرد بیچاره است که نمیتواند قولهای مزخرف انتخاباتی خود را عمل کند.
این تصمیم ترامپ در حالی اتخاذ شد که عصر پنجشنبه، کنگره امریکا با اکثریت قاطع به طرح قانون بودجه رای داد بدون اینکه هزینه ساخت دیوار مرزی را تامین کند و این شکستی قانونی برای رئیسجمهوری امریکا بود.
معنای وضعیت فوق العاده چیست؟
وضعیت فوق العاده حقی است که کنگره امریکا به دستگاه اجرایی یعنی دولت میدهد تا با بحرانهای فوری با سرعت و قاطعیت برخورد کند. در چنین وضعیتی رئیسجمهوری امریکا این حق را مییابد که از هر قید و شرط یا حدودی در تعامل با بحران در امان باشد.
اما این وضعیت فوق العاده ملی نیازمند آن است که رئیس جمهوری، وجود بحران را به کنگره ابلاغ کند و به صورت دورهای آخرین وضعیت بحران را به اعضای کنگره اطلاع رسانی کند.
فرمان وضعیت فوق العاده ترامپ به او اجازه خواهد داد بخشی از بودجه تایید شده از سوی نمایندگان را به اهداف دیگری اختصاص دهد مشروط بر اینکه دادگاههای امریکایی در این باره ورود نکنند یا کنگره مانع آن نشود.
تاریخچهای از فرمانهای وضعیت فوق العاده در امریکا
در سال ۱۹۷۶ رئیسجمهوری پیشین امریکا «جرالد فورد» قانون وضعیتهای فوق العاده ملی را به امضا رساند که هدف آن جلوگیری از اعلامهای وضعیت فوق العاده نامحدود و طولانی بود.
از آن زمان تاکنون روسای جمهوری امریکا ۵۳ بار از فرمان وضعیت فوق العاده استفاده کردند که بارزترین این فرمان ها، مرتبط با بحران تصرف لانه جاسوسی امریکا در ایران در سال ۱۹۷۹ از سوی جیمی کارتر، حملات ۱۱ سپتامبر ۲۰۰۱ و صدور فرمان جورج بوش و اعلام باراک اوباما در سال ۲۰۰۹ برای مقابله با انتشار آنفلوآنزای خوکی بوده است.
چالشهای ترامپ
اما هیچ کدام از این اعلام وضعیتهای فوق العاده تاریخی با فرمان اخیر ترامپ قابل مقایسه نیست. چرا؟
۱-تناقض با قانون اساسی و نبود پشتوانه حمایتی قانونگذاران
قانونگذاران امریکایی در بیانیههای خود اعلام کردند که ساخت دیوار مرزی با قانون اساسی امریکا در تناقض است. تناقض با قانون اساسی امریکا به معنای نبود وضعیت بحرانی اقناعکننده و هماهنگی لازم با قانونگذاران امریکایی است. به عبارت دیگر، باید منتظر مخالفت کنگره امریکا شامل همه دموکرات و نیمی از جمهوری خواهان با این اعلام ترامپ ماند.
در هیچ کدام از اعلام وضعیتهای فوق العاده از سوی روسای جمهوری پیشین امریکا چنین شکافی بین دولت و قانونگذاران امریکایی سابقه ندارد و این یعنی شعله ور شدن نزاعهای قانونی در داخل امریکا و تشدید فشارهای داخلی بر دولت آن.
۲- هدف سیاسی و انتخاباتی نه امنیت ملی
به گفته سیاستمداران امریکایی و چنان که از بیانیههای نمایندگان این کشور بر میآید، دونالد ترامپ با اعلام وضعیت فوق العاده صرفا اهداف سیاسی و انتخاباتی (تحقق وعده انتخاباتی او به هر وسیله ممکن) را دنبال میکند. در چنین وضعیتی، بازی با برگه امنیت ملی و اعلام وضعیت فوق العاده از سوی ترامپ، تنها برای انتخابات، بدون دلیل اقناعی و موجه، نه تنها برای حزب دموکرات امریکا بلکه برای بخش قابل توجهی از هم حزبیهای جمهوری خواه ترامپ، نابخشودنی خواهد بود.
حتی پیش از اعلام وضعیت فوق العاده، افراد سرشناسی مانند «پیتر شوک» حقوق دان برجسته امریکایی، هدر دادن میلیاردها دلار را صرفا برای محقق کردن وعده انتخاباتی، «اقدامی سخیف و فضاحت بار» خوانده بودند.
۳- سرایت رسمی قانون شکنی بینالمللی ترامپ به داخل امریکا
خروج ترامپ از چارچوبهای قانونی امریکا، تداعیکننده اقدامات جنجالی او در خروج از توافقات بینالمللی مانند پیمان آب و هوایی پاریس با ۱۹۴ کشور جهان، برجام با ایران، قرارداد تجارت آزاد امریکای شمالی(نفتا)، پیمان تجاری اقیانوس آرام (ترنس-پسیفیک) و اخیرا پیمان منع موشکهای هستهای میان برد با روسیه بود.
نانسی پلوسی رئیس مجلس نمایندگان امریکا عبارتی آشنا را به کار برد: ترامپ بالاتر از قانون نیست و ما اجازه نمیدهیم قانون اساسی را پاره پاره کند.
این جمله میتواند اشارهای به عبارت مشهور ترامپ در «پاره کردن برجام» باشد اما نکته مهم در اظهار پلوسی این است که خطر آشوبسازی ترامپ را این بار در داخل امریکا گوشزد میکند.
به هر تقدیر، قانون شکنی و رسواییهای متعدد برای ترامپ چیز جدیدی نیست اما این بار، مسئله بازی با امنیت ملی، احتمالا همه دمکراتها و حدود نیمی از جمهوری خواهان را در جبههای متحد علیه ترامپ گرد هم میآورد. دموکراتها گفتهاند در مجلس نمایندگان اقدام به وتوی فرمان ترامپ خواهند کرد؛ امری که به صورت خودکار، مجلس سنا را ملزم به رای دادن درباره این فرمان خواهد کرد. نتیجه هر چه باشد دموکراتها میتوانند از طریق دادگاههای امریکا نیز رئیسجمهوری این کشور را مورد پیگرد قرار دهند.
با لحاظ پرونده سنگین تخلفات ترامپ، شاید این اجماع جدید، کار را به برکناری رئیسجمهوری امریکا پیش از ورود به انتخابات ریاست جمهوری ۲۰۲۰ یا در رقابتهای انتخاباتی بکشاند. آنچه مسلم است تنشهای این روزهای ترامپ و جریانهای سیاسی امریکا به ویژه در سایه اعلام وضعیت فوق العاده بیسابقه است.
منبع: ایرنا
ارسال نظر