هشدار؛ دولت دوباره یارانه‌بگیران را حذف می‌کند + راه اعتراض
در پی حذف یارانه سه میلیون نفر از دهک‌های پردرآمد (۸ تا ۱۰) در ایران، موجی از اعتراضات در میان خانوارها شکل گرفته است. برای پاسخگویی به این اعتراضات، وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی سامانه‌ای با عنوان «حمایت» راه‌اندازی کرده تا افراد بتوانند وضعیت دهک‌بندی خود را بررسی و اعتراض خود را ثبت کنند. اما این سامانه چه ویژگی‌هایی دارد و چگونه می‌توان از آن استفاده کرد؟ در این گزارش، جزئیات حذف یارانه‌ها، فرآیند دهک‌بندی و راهنمای استفاده از سامانه حمایت را بررسی می‌کنیم.
اخیراً دولت با استناد به مصوبه مجلس، یارانه نقدی حدود سه میلیون نفر از دهک‌های ۸ تا ۱۰ را حذف کرده است. حسن نوروزی، رئیس سازمان هدفمندسازی یارانه‌ها، اعلام کرد که ۹۲ درصد مردم همچنان یارانه دریافت می‌کنند، اما هدف اصلی این اقدام، توزیع عادلانه‌تر منابع و تمرکز حمایت‌ها بر اقشار کم‌درآمد است. وی تأکید کرد که یارانه‌ها باید مشروط به شرایطی مانند ثبت‌نام فرزندان در مدارس یا کاهش اعتیاد باشند و نباید به‌صورت دائمی به همه پرداخت شوند.
نوروزی افزود: «تا پایان سال، با بررسی‌های وزارت رفاه، دهک‌های پردرآمد به‌تدریج از دریافت یارانه حذف خواهند شد. اگر جامعه به این درک برسد که حذف یارانه افراد غیرمشمول منجر به خدمات بهتری می‌شود، با این سیاست همراهی خواهد کرد.»
دهک‌بندی چیست و چگونه انجام می‌شود؟
دهک‌بندی خانوارها فرآیندی پیچیده است که توسط وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی و با همکاری سازمان هدفمندسازی یارانه‌ها انجام می‌شود. این سیستم با هدف شناسایی خانوارهای نیازمند و حذف پردرآمدها از دریافت یارانه‌های نقدی و غیرنقدی (مانند یارانه نان و بنزین) طراحی شده است.
داده‌های مورد استفاده در دهک‌بندی:
-
اطلاعات هویتی و جمعیتی: تعداد اعضای خانوار، وضعیت تأهل، سن و... از طریق ثبت احوال و سامانه ملی ثبت اطلاعات ایرانیان.
-
اطلاعات درآمدی: حقوق و دستمزد (از سازمان تأمین اجتماعی و امور مالیاتی)، تراکنش‌های بانکی و دارایی‌ها (مانند املاک و خودرو).
-
شاخص‌های رفاهی: هزینه ماهانه خانوار، درآمد سرانه و ارزش دارایی‌ها برای محاسبه امتیاز رفاهی.
پس از تجمیع این داده‌ها، خانوارها به ۱۰ گروه درآمدی (دهک ۱ تا ۱۰) تقسیم می‌شوند:
-
دهک‌های ۱ تا ۳: کم‌درآمدترین گروه‌ها که مشمول حمایت‌های بیشتر (۴۰۰ هزار تومان به ازای هر نفر) هستند.
-
دهک‌های ۴ تا ۹: گروه‌های با درآمد متوسط (۳۰۰ هزار تومان به ازای هر نفر).
-
دهک ۱۰: پردرآمدترین گروه که به‌تدریج از دریافت یارانه حذف می‌شوند.
چرا برخی به حذف یارانه‌ها اعتراض دارند؟
حذف یارانه دهک‌های پردرآمد، نارضایتی‌هایی را در میان خانوارها ایجاد کرده است. بسیاری معتقدند که دهک‌بندی‌ها دقیق نیست و برخی خانوارها به اشتباه در دهک‌های بالا قرار گرفته‌اند. امید حاجتی، رئیس سابق سازمان هدفمندسازی یارانه‌ها، معتقد است: «یارانه باید برای جبران نوسانات تورمی باشد و به اقشار مرفه پرداخت نشود. باید معیشت خانوارها به‌صورت فصلی بررسی شود تا فاصله با خط فقر جبران شود.»
وی افزود: «این اقدام می‌تواند ضریب جینی را بهبود بخشد، رضایت عمومی را افزایش دهد و جرایم خرد را کاهش دهد.»
سامانه حمایت؛ راهکار اعتراض به دهک‌بندی
برای پاسخ به اعتراضات، وزارت رفاه سامانه‌ای با عنوان «حمایت» (hemayat.mcls.gov.ir) راه‌اندازی کرده است. این سامانه امکان بررسی وضعیت دهک‌بندی، ثبت اعتراض و پیگیری نتایج را فراهم می‌کند. برای ورود به سامانه:
۱. به آدرس hemayat.mcls.gov.ir مراجعه کنید.
۲. گزینه «ورود به سامانه حمایت» را انتخاب کنید.
۳. با استفاده از کد ملی، اعتراض خود را ثبت کنید.
نکته مهم: در حال حاضر، این سامانه به دلیل به‌روزرسانی موقتاً غیرفعال است و کاربران با پیام «سامانه در حال به‌روزرسانی است» مواجه می‌شوند. نوروزی تأکید کرد که هیچ‌کس از ثبت اعتراض منع نشده و افراد می‌توانند از طریق سامانه «سیمین» سازمان هدفمندسازی یارانه‌ها یا سامانه حمایت وزارت رفاه اقدام کنند.
آینده دهک‌بندی و یارانه‌ها
نوروزی اعلام کرد که از سال ۱۴۰۰، سازمان ثبت احوال متولی ایجاد پایگاه داده خانوارها شده و از امسال، هماهنگی‌هایی با ۱۶ استان برای مهاجرت به این پایگاه انجام شده است. این فرآیند با همکاری پلیس +۱۰ و فرمانداری‌ها تا پایان پاییز ۱۴۰۴ تکمیل خواهد شد.
وی افزود: «با تکمیل این زیرساخت، استناد به پایگاه ثبت احوال دقیق‌تر خواهد بود و مغایرت‌های موجود کاهش می‌یابد.»
پیشنهادات برای سیاست‌گذاری بهتر
حاجتی پیشنهاد داد که سیاست‌گذاری یارانه‌ها باید یکپارچه باشد و مسئولیت آن به‌طور کامل به یک نهاد (مانند وزارت رفاه یا سازمان برنامه) واگذار شود. همچنین، اختیارات بیشتری به استانداران برای شناسایی خانوارهای مشمول یارانه داده شود تا تصمیم‌گیری‌ها محلی‌تر و دقیق‌تر شوند.
این یارانه حق تمام ملت ابرانه اعصاب ملت راخراب نکنید هشدار