۱۲ سال بلاتکلیفی در تئاتر شهر

بازسازی مجموعه «تئاتر شهر» و سالن اصلی این مجموعه، پروژه‌ای است که وارد دوازدهمین سال خود شده ولی هنوز و باتوجه به تجربیات گذشته، نمی‌توان تصویری روشن از سرانجام این بازسازی‌ها متصور بود.

گسترش‌نیوز: در تئاتر ایران در کنار واژه‌های مختلف مانند «بودجه»، «ممیزی»، «نظارت»، «حمایت»، «نوبت اجرا»، «تئاتر خصوصی»، «تئاتر دولتی»، «شورای نظارت و ارزشیابی»، «اداره‌کل هنرهای نمایشی»، «مدیرکل هنرهای نمایشی» و نام برخی از مدیران و دست‌اندرکاران تئاتر که هر کدام مخاطره‌ای برای اذهان هنرمندان و خانواده تئاتر است؛ واژه «بازسازی» نیز جایگاه خاصی را به خود اختصاص داده است.

این واژه به‌خصوص درباره مجموعه «تئاتر شهر» معنای واقعی خود را به رخ می‌کشد؛ معنایی که همراه آن موقعیت‌هایی همچون «تعطیلی چندماهه مجموعه»، «بدتر شدن اوضاع مجموعه»، «انجام تغییرات غیرکارشناسانه و سلیقه‌ای» در ذهن تداعی می‌کند به خصوص با یادآوری جمله‌ای از بهرام بیضایی درباره بازسازی مجموعه تئاتر شهر در سال ۸۶ که گفته بود: «راهروهای تئاتر شهر، شبیه چلوکبابی‌ها شده است.»

فارغ از تاریخچه بلند تحولات ریز و درشت اما این مجموعه بالغ بر یک دهه است که شاهد آمد و شد مدیرانی است که ایده مشترکی را در سرفصل برنامه‌های خود طرح می‌کنند؛ ایده بازسازی و نوسازی زیربنایی که هنوز پس از ۱۲ سال کمتر ناظری امید به تحقق آن لااقل در آینده‌ای نزدیک دارد. در این گزارش مروری بر این بلاتکلیفی ۱۲ ساله داشته‌ایم.

نخستین مرحله از بازسازی مجموعه تئاتر شهر که مصداق «خشت اول چون نهاد معمار کج / تا ثریا می‌رود دیوار کج» بود، بازسازی تاریخی و معروف این مجموعه در سال ۸۶ و در زمان وزارت محمدحسین صفار هرندی، معاونت هنری محمدحسین ایمانی‌خوشخو، مدیرکلی حسین پارسایی و مدیریت تئاتر شهر مهرداد رایانی مخصوص بود.

در آن زمان قرار بود بازسازی مجموعه تئاتر شهر با مدیریت بهروز غریب‌پور انجام شود که این امر به ناگاه به بنیاد رودکی سپرده شد. با پایان سیزدهمین جشنواره نمایش‌های آئینی و سنتی مجموعه تئاتر شهر تعطیل و وارد بازسازی شد و طبق اعلام مدیران نام برده وقت، بعد از پایان ماه رمضان، سالن‌های اصلی و چهارسوی مجموعه مورد بهره‌برداری مجدد قرار گیرند.

قرار بر این بود بازسازی سالن اصلی با نوسازی امکانات فنی و تجهیزات، تعمیر کف سالن و همچنین تعویض صندلی‌ها همراه باشد و پس از آن بهرام بیضایی با نمایش «افرا» از آبان سال ۸۶ در این سالن حضور پیدا کند.

مهرداد رایانی مخصوص مدیر وقت مجموعه تئاتر شهر طی چند گفت‌وگوی رسانه‌ای ابراز نگرانی کرد که بازسازی مجموعه در زمان تعیین شده قبلی به پایان نمی‌رسد. طی وعده‌های داده شده بازسازی سالن اصلی و چهارسوی مجموعه نه در پایان مهرماه، نه در پایان آبان‌ماه و نه در پایان آذرماه به سرانجام نرسید! نمایش «افرا» هم به تالار وحدت رفت و زنده‌یاد حمید سمندریان با نمایش «ملاقات بانوی سالخورده» به سالنی آمد که به دلیل بازسازی‌ای که قرار بود آن را به روزگار جوانی بازگرداند، فرسوده و سالخورده‌تر از قبل هم شده بود.

مشکلات تازه سر باز می‌کند

سالن اصلی مجموعه تئاتر شهر در دی ماه سال ۸۶ با اجرای «ملاقات بانوی سالخورده» فعالیت خود از سر گرفت ولی فعالیت مجدد آن نه تنها نسبت به گذشته قبل از بازسازی قدرتمندتر نبود، بلکه با مشکلات جدیدی هم مواجه شد. نداشتن سیستم گرمایشی و تهویه مناسب باعث شد تا مخاطبان در فصل زمستانی در هوایی سرد به تماشای آخرین نمایش زنده‌یاد سمندریان بنشینند.

سرپرست پیشین دفتر طرح‌های عمرانی درباره بازسازی انجام شده مجموعه تئاتر شهر در سال ۸۶ با صراحت گفت که در آن بازسازی گمان می‌کردند کاری انجام داده‌اند اما آنها تنها کاری که کرده بودند چسباندن سنگ‌ها به دیواره و کف راهروها و ایجاد سقف کاذب در راهروها بوده است

تعمیر کف سالن مجموعه باعث شد تا صدای کوچک‌ترین حرکتی روی آن در تمام سالن شنیده شود. صندلی‌های کارکرده سالن نیاوران به جای صندلی‌های قبلی سالن اصلی نصب شد. وضعیت نامناسب پشت صحنه سالن اصلی مشکلات متعددی را برای گروه اجرایی نمایش ایجاد کرد و یکی دیگر از دستاوردهای بازسازی معروف سال ۸۶ برای سالن اصلی، به هم ریختن وضعیت آکوستیک سالن بود.

دیگر سالن‌های مجموعه نیز وضعیت بهتری از سالن اصلی نداشتند ولی این سالن به عنوان ویترین مجموعه تئاتر شهر نه تنها به شرایط ایده‌آلی که با بازسازی برای آن تصور می‌شد نرسید بلکه از شرایط قبلی خود نیز بدتر شد.

مسعود معمار سرپرست پیشین دفتر طرح‌های عمرانی در گفت‌وگویی رسانه‌ای درباره بازسازی انجام شده مجموعه تئاتر شهر در سال ۸۶ با صراحت گفت که در آن بازسازی گمان می‌کردند کاری انجام داده‌اند، آنها تنها کاری که کرده بودند چسباندن سنگ‌ها به دیواره و کف راهروها و ایجاد سقف کاذب در راهروها بوده است.

بار دیگر واژه بازسازی در زمان معاونت هنری حمید شاه‌آبادی، و مدیریت سیدصادق موسوی در مجموعه تئاتر شهر و در ابتدای دهه ۹۰ مطرح شد که این بازسازی هم طبق گفته موسوی در دومین نشست خبری خود در ۲۲ اسفند سال ۹۱ و بعد از مدیریت ۲۲ ماهه‌اش در این مجموعه تئاتری، با خرج هزینه حدود یک میلیارد و ۱۰۰ میلیون تومانی در تئاترشهر توسط شرکت پیمانکار «پیکر نهاد» برای طراحی و ساخت ۴۲ تابلوی برق، نصب سیستم برق اضطراری و نصب ۲ برج خنک‌کننده در بام تئاتر شهر همراه بوده است.

دومینوی بازسازی به اتابک نادری دیگر مدیر مجموعه تئاتر شهر و در دوره معاونت هنری علی مرادخانی و حضور حسین طاهری در اداره‌کل هنرهای نمایشی هم رسید اما در هیچکدام از این مراحل اتفاقی برای سالن اصلی مجموعه تئاتر شهر رخ نداد و این سالن همچنان با همان وضعیت گذشته خود به فعالیت ادامه داد.

در زمان مدیریت نادری در این مجموعه تئاتری نیز بازسازی‌هایی اتفاق افتاد که هر کدام از آنها نیز جای بحث و تأمل دارد اما وی در ۹ اردیبهشت سال ۹۳ در گفت‌وگویی اعلام کرد که درهای سالن اصلی مجموعه از ۱۵ خردادماه همان سال بسته و این سالن طی یک تعطیلی ۳ ماهه وارد فاز دوم بازسازی خود می‌شود. باید آکوستیک سالن مورد بازنگری قرار گیرد. همچنین صندلی‌های سالن تعویض می‌شوند و کف سالن نیز موکت خواهد شد. مرمت دیواره و سقف و نصب سیستم اعلام و اطفای حریق هم دیگر مواردی است که در بازسازی سالن اصلی مدنظر قرار دارند.

وی درباره اینکه آیا برای بازسازی از نظرات کارشناسانه و تخصصی اهل فن استفاده می‌شود یا نه؟ تأکید کرده بود: قرار است طی جلساتی بررسی‌های لازم نظیر شناسایی نقاط کور آکوستیک سالن اصلی یا موارد دیگر انجام شوند و در اختیار مجری بازسازی قرار گیرند تا از ۱۵ خردادماه بازسازی سالن اصلی آغاز شود.

اما عمر مدیریت اتابک نادری به بازسازی سالن اصلی مجموعه تئاتر شهر قد نداد و با استعفا از مدیریت تئاتر شهر، جای خود را به پریسا مقتدی داد.

منبع: مهر