ما فرزندان ناتنی آموزش ‌و ‌پرورش هستیم

درباره جمعی به بزرگی ۲۰۰هزار تَن صحبت می‌کنیم که در ۱۶ هزار و ۷۰۰ مدرسه غیردولتی سراسر ایران با عنوان «معلم» مشغول تدریس هستند. هر چند آنها طبق قوانین آموزش و پرورش گزینش می‌شوند و طی سه دهه گذشته سند باسوادی و دیپلم هزاران دانش‌آموز را برای ورود به دانشگاه‌ها امضا کرده‌اند.

شماری از معلمان مدارس غیرانتفاعی اما معتقدند: "وزارت آموزش و پرورش در قبال این جمع کمترین مسئولیت را متوجه خود می‌داند".

«ما معلمانی داریم که با ۳۰ سال کار در مدارس غیرانتفاعی بازنشسته شده‌اند. به همین دلیل گاهی با خودم فکر می‌کنم قرار نیست هرگز مشکل امنیت شغلی، بیمه و حقوق من و همکارانم حل شود.» گوینده این جملات یکی از دهها معلمی است که در آستانه سال تحصیلی ۹۹/۱۴۰۰ با عصر ایران گفت‌وگو کرد اما به دلیل نگرانی از بازتاب اظهاراتش و احتمال عدم تمدید قرارداد از سوی مدیران مدرسه درخواست کردند در گزارش از نام واقعی آنها استفاده نشود.

این معلم که خود را زهرا معرفی کرد توضیح داد که دوازدهمین سال فعالیتش را در یکی از مدارس غیرانتفاعی تهران آغاز کرده است.

عاطفه همکار دیگر زهراست.او هم توضیح می‌دهد بیشتر موسسان مدارس غیرانتفاعی یا از مدیران وزارت آموزش و پرورش هستند و یا معلمان و مدیران بازنشسته مدارس. به همین دلیل معلمان غیرانتفاعی براین باورند ناشناخته بودن یا عدم اطلاع وزارت آموزش و پرورش از مشکلات آنها از اساس نادرست است.

عاطفه که فارغ‌التحصیل کارشناسی ارشد ریاضی‌ست می‌گوید بیشتر همکاران ما دارای کارشناسی ارشد هستند و تعداد زیادی هم می‌شناسم که چند سال با مدرک دکترا و دانشجوی دکترا با حقوق کمتر از ۵۰۰هزار تومان در مدارس مشغول کار بوده و هستند.

عاطفه در عین حال توضیح‌ می‌دهد که حساب پرداخت حقوق بالا به تعداد انگشت‌شماری از معلمان مدارس تهران که به لاکچری معروفند و گاهی از اساتید دانشگاهی هم به عنوان معلم استفاده می‌کنند از بیشتر مدارس غیرانتفاعی جداست.

معلمی با حقوق یک پادو

علیرضا ۳۳ساله هم به عصر ایران می‌گوید دانش‌آموخته هنر یک دانشگاه دولتی است و پنجمین سال فعالیتش را در یکی از مدارس غیرانتفاعی کرج آغاز کرده است. حقوق این معلم ساعتی پرداخت می‌شود؛هر سه ماه ۷۵۰هزار تومان دریافتی دارم و به جز این در سه آموزشگاه و کلاس‌های خصوصی شبانه‌روزی در حال تلاشم تا ماهیانه، اندازه یک پادوی ساده درآمد داشته باشم.

او می‌گوید برای بسیاری باورپذیر نیست این میزان از حقوق. چون اسم مدارس غیرانتفاعی با شهریه و پول و تَمول گره خورده است. اما شاید کمتر کسی بداند که حقوق دریافتی معلمان غیرانتفاعی مدارس حتی از مستخدمان مدرسه که عموما طبق مصوبه وزارت کار حقوق دریافت می‌کنند هم کمتر است.

تحصیل ۱۲ درصد دانش‌آموزان ایران در مدارس غیردولتی

طبق اعلام وزارت آموزش و پرورش در سال تحصیلی گذشته یک میلیون و ۶۷۰ هزار دانش آموز در مدارس غیردولتی تحصیل کردند که در مجموع حدود ۱۲ درصد کل ۱۴ میلیون دانش‌آموز ایرانی را تشکیل می‌دادند.

براساس گزارشی که خبرگزاری دولتی ایرنا شهریور ۹۸ منتشر کرد ۷۶ درصد دانش‌آموزانی که در مدارس غیرانتفاعی مشغول تحصیل هستند فرزندان کارمندان دولت هستند. که اگر هر کدام از آنها به طور میانگین ۶ میلیون تومان شهریه پرداخت کنند، گردش مالی شهریه مدارس غیر انتفاعی به ۹ هزار و ۲۴۰ میلیارد تومان می‌رسد. این در حالی است که کل بودجه آموزش و پرورش در سال ۹۷، ۳۵ هزار و ۹۸۴ میلیارد تومان بود و در سال ۹۸ به ۵۶ هزار میلیارد تومان رسید.

همچنین طبق مصوبه ستاد تنظیم بازار و براساس الگوی مورد توافق سازمان حمایت مصرف‌کنندگان و تولید‌کنندگان و سازمان مدارس و مراکز غیر دولتی و توسعه مشارکت‌های مردمی، قرار است شهریه مدارس غیر دولتی و مراکز آموزشی و پرورشی برای سال تحصیلی ۱۴۰۰-۱۳۹۹ در کف ۱۵ و سقف ۳۰ درصد نسبت به نرخ‌های مورد عمل فعلی اجرایی شود. افزایش شهریه‌ای که عموما تفاوت زیادی به حال معلمان این مدارس ندارد.

حقوق یک معلم با ۸ سال سابقه تدریس کمتر از کارگر ساده

ناهید ۳۴ ساله که سابقه ۸ سال تدریس در مدارس غیرانتفاعی کردستان را دارد با اشاره به این موضوع می‌گوید؛وقتی سال ۹۲ کارم را به عنوان معلم تمام وقت شروع کردم دریافتی ماهیانه‌ام کمتر از ۴۰۰هزار تومان در ماه بود.

به گفته او در بعضی از مدارس غیردولتی طی سال‌های گذشته بدون توجه به تورم، حقوق معلمان به طور سالانه حدود۱۰۰تا ۲۰۰هزار تومان افزایش داده شده است.

ناهید می‌گوید قرار است حقوق دریافتی ماهیانه امسال من بدون بیمه یک میلیون و ششصدهزار تومان و برای کل ۹ ماه تحصیلی کمتر از ۱۵ میلیون تومان باشد. آنهم در شرایطی که همه از وضعیت تورم کشور باخبرند و حتی حداقل دستمزد سال ۹۹ برای یک کارگر ساده هم یک میلیون و ۸۳۵ هزارتومان در نظر گرفته شده است.

حداقل شهریه‌ی دریافتی از هر دانش‌آموز این مدرسه حدود ۵ میلیون تومان است. میانگین هر کلاس هم ۲۶ دانش آموز است. یعنی با یک حساب سرانگشتی مدیران مدرسه در ازای تعداد دانش آموزان کلاس در طول سال ۱۳۰ میلیون تومان درآمد دارند اما سهمی که به معلم پرداخت می‌شود فقط در حد ۳ دانش آموز است.

مدارس غیرانتفاعی با ۳۱ دانش‌آموز در کلاس

سحر که معلمی با ۷ سال سابقه تدریس در متوسطه اول مدارس غیرانتفاعی تهران است از زاویه‌ای دیگر به موضوع نگاه می‌کند؛ بسیاری از پدر و مادران وقتی بچه‌هایشان را در مدارس غیرانتفاعی ثبت می‌کنند انتظار دارند که حداقل استانداردهای جهانی مانند کلاس‌های ۱۵ نفره رعایت شود اما در کمتر مدرسه‌ای شاهد رعایت این مهم هستیم. و من طی ۷ سالی که از تدریسم در مدارس می‌گذرد کلاس ۳۱ نفره هم داشته‌ام.آنهم در مدارسی که اصلا شرایط لازم آموزشی از نظر ساختمان و حیاط و امکانات ورزشی و بهداشتی را ندارند.

می‌گوید اگر هم ما اعتراض کنیم که دست کم تعداد را در دو کلاس تقسیم کنید مدیران مدارس می‌گویند وزارت آموزش و پرورش به ما اجازه داده در راستای کاهش هزینه‌ها این تعداد دانش ‌آموز در کلاس‌هایمان داشته باشیم.

نکته‌ی مشترک اظهارات معلمان شاغل در مدارس غیرانتفاعی صرف انرژی زیاد برای یادگیری و آموزش دانش‌آموزان خانواده‌های طبقه متوسط به بالای ایران است. آنها معتقدند به دلیل آنکه این خانواده‌ها برای تحصیل فرزندانشان هزینه می‌کنند انتظار دارند فرزندان‌شان در یادگیری و همچنین شانس قبولی در کنکور بسیار بهتر از همتایانشان در مدارس دولتی عمل کنند.موضوعی که طی ۵ سال گذشته به وضوح در آمار نفرات برتر کنکور هم قابل مشاهده است و در حالی که هنوز بیش از ۸۰ درصد دانش‌آموزان ایران در مدارس دولتی درس می‌خوانند اما کمتر از ۵ درصد نفرات برتر رشته‌های مختلف کنکور از مدارس دولتی هستند و بیشتر این دانش‌آموزان در مدارس غیرانتفاعی و سمپاد دوره‌ی تحصیل‌شان را گذرانده‌اند.