توافق برد-برد با آمریکا منتفی است؛ ایران باید دکترین هسته‌ای خود را تغییر دهد
با فعال‌سازی قریب‌الوقوع مکانیسم ماشه در ۶ مهر، تحریم‌های سازمان ملل علیه ایران بازمی‌گردد. سیدجلال دهقانی فیروزآبادی، استاد روابط بین‌الملل، معتقد است ایران با تغییر دکترین هسته‌ای و تقویت دیپلماسی اجبار در کنار مذاکره و مقاومت می‌تواند قدرت چانه‌زنی خود را در برابر آمریکا افزایش دهد و از سایه تحریم و جنگ خارج شود.
دهقانی فیروزآبادی اظهار داشت: «فعال‌سازی مکانیسم ماشه توسط سه کشور اروپایی، پرونده هسته‌ای ایران را عملاً به دست آمریکا سپرده است. اروپا تحت فشار آمریکا و به بهانه‌هایی مانند حمایت از اوکراین، ماشه را کشید و اکنون مذاکره نیابتی برای آمریکا انجام می‌دهد. حتی اگر اروپا بخواهد اسنپ‌بک را متوقف کند، آمریکا با حق وتو مانع خواهد شد.»
فرصت ۲۲ روزه تا انقضای قطعنامه ۲۲۳۱
وی افزود: «تا ۱۸ اکتبر، زمان انقضای قطعنامه ۲۲۳۱، تنها ۲۲ روز برای دیپلماسی باقی است. تمدید این قطعنامه نیازمند تصویب قطعنامه جدیدی در شورای امنیت است که با وتوی آمریکا عملاً غیرممکن است. بنابراین، اسنپ‌بک از ۶ مهر قطعی به نظر می‌رسد.»
دیپلماسی اجبار، راه نجات ایران
این استاد دانشگاه پیشنهاد کرد: «ایران باید دکترین هسته‌ای خود را تغییر دهد و با ابزارهایی مانند تهدید به خروج از NPT یا قطع همکاری با آژانس، قدرت چانه‌زنی خود را افزایش دهد. این دیپلماسی اجبار باید در کنار مذاکره فعال و تقویت قدرت ملی، از جمله توان دفاعی و حمایت مردمی، قرار گیرد تا به توافقی متوازن منجر شود.»
توافق برد-برد با آمریکا، غیرممکن؟
دهقانی فیروزآبادی با اشاره به ذهنیت آمریکا و اروپا مبنی بر تسلیم قریب‌الوقوع ایران، گفت: «آمریکا به دنبال توافق یک‌طرفه است که نه‌تنها امتیازات هسته‌ای، بلکه محدودیت‌های موشکی و منطقه‌ای را نیز شامل شود، بدون رفع تحریم‌ها. در این شرایط، توافق برد-برد غیرممکن است.
اروپا، بازیگری حاشیه‌ای یا نیابتی؟
وی با رد تحلیل‌هایی مبنی بر منزوی شدن اروپا توسط ایران، اظهار داشت: «اروپا از ابتدا بازیگر مستقلی در مسائل استراتژیک نبوده و پس از خروج آمریکا از برجام، به دلیل ناتوانی در اجرای تعهداتش به حاشیه رفت. جنگ اوکراین نیز بهانه‌ای برای شانه‌خالی کردن اروپا از تعهداتش شد.»
تقویت تاب‌آوری و قدرت ملی
دهقانی فیروزآبادی با اشاره به فشارهای اقتصادی ناشی از اسنپ‌بک، گفت: «ایران باید با تقویت توان دفاعی، قدرت مردمی و دیپلماسی فعال، ذهنیت تسلیم ایران را در غرب تغییر دهد. مقاومت به‌تنهایی کافی نیست و باید با مذاکره و قدرت ملی همراه شود تا گزینه تسلیم به توافق تبدیل شود.»
پیشنهاد مذاکرات ۳+۴
وی پیشنهاد کرد: «ایران می‌تواند به‌موازات مذاکرات دوجانبه، سازوکار ۳+۴ (ایران، روسیه، چین، سه کشور اروپایی و آمریکا) را برای رسیدن به توافق آزمایش کند. دیپلماسی هنر ممکنات است و باید از همه ظرفیت‌ها، از جمله چین و روسیه، استفاده کرد.»
هشدار به ساده‌انگاری دیپلماتیک
این کارشناس هشدار داد: «انتظارات غیرواقعی از سفرهای دیپلماتیک، مانند دیدار رئیس‌جمهور در نیویورک، می‌تواند دستاوردها را زیر سؤال ببرد. حل مشکلات ۲۰ ساله ایران و آمریکا در یک هفته غیرممکن است. دیپلماسی باید با اهداف واقع‌بینانه و خلاقانه پیش برود.»
