سنگ تمام دولت برای متقاضیان؛ مشکل بزرگ مسکن ملی رسماً حل شد
تأمین زمین به‌عنوان نخستین و مهم‌ترین گام در اجرای پروژه‌های مسکن ملی شناخته می‌شود و هرگونه تعلل در این بخش می‌تواند روند ساخت و تحویل واحدها را با تأخیر جدی مواجه کند. کارشناسان تأکید دارند که بدون تعیین تکلیف زمین، امکان برنامه‌ریزی اجرایی، تأمین زیرساخت‌ها و جذب سرمایه وجود نخواهد داشت.
هزاران متقاضی مسکن ملی ماه‌هاست چشم‌انتظار تکمیل واحدهایی هستند که هنوز زمین آنها نهایی نشده است. این بلاتکلیفی نه‌تنها امید خانواده‌ها را تحت‌تأثیر قرار داده، بلکه آینده پروژه را با اما و اگرهای متعدد روبه‌رو کرده است.
در بسیاری از پروژه‌های مسکن ملی، تأمین زمین به‌عنوان نخستین و حیاتی‌ترین پیش‌شرط اجرای صحیح طرح مطرح می‌شود. بدون مشخص شدن وضعیت مالکیت، کاربری و ظرفیت توسعه زمین، عملاً امکان ورود به فازهای بعدی شامل طراحی، اخذ مجوزهای عمرانی، سرمایه‌گذاری و ساخت فراهم نخواهد بود. به همین دلیل، تأمین زمین در همان مراحل ابتدایی باید نهایی و تثبیت شود تا پروژه با وقفه و سردرگمی اداری روبه‌رو نشود.
یکی از مهم‌ترین دلایل ضرورت تأمین زمین، ایجاد ثبات حقوقی برای پروژه است. هنگامی که وضعیت سند، کاربری و مالکیت زمین شفاف باشد، امکان عقد قراردادهای محکم و قابل پیگیری حقوقی با پیمانکاران و سرمایه‌گذاران فراهم می‌شود. در غیر این صورت، خطر توقف پروژه به دلیل اختلافات حقوقی یا فقدان مجوزهای لازم کاملاً محتمل است و این وضعیت، هم سرمایه‌های عمومی را هدر می‌دهد و هم انتظار متقاضیان را طولانی‌تر می‌کند.
همچنین داشتن زمین قطعی، امکان برنامه‌ریزی صحیح برای زیرساخت‌های اصلی را فراهم می‌کند؛ زیرساخت‌هایی از جمله آب، برق، فاضلاب، گاز، راه دسترسی و خدمات شهری.
توسعه این زیرساخت‌ها نیازمند هم‌افزایی با دستگاه‌های مختلف است و تنها در صورتی انجام می‌شود که زمین پروژه رسماً تثبیت شده باشد. زمانی که محل پروژه دائماً تغییر کند یا در وضعیت «نامشخص» قرار داشته باشد، هیچ دستگاه خدمات‌رسانی تمایل به تخصیص منابع مالی و عملیاتی نخواهد داشت.
تأثیر مستقیم تأمین زمین بر سرعت اجرا و اعتماد عمومی
تأمین زمین نقشی کلیدی در زمان‌بندی اجرای پروژه‌های مسکن ملی دارد. تجربه نشان داده که پروژه‌هایی که از ابتدا با زمین آماده و مناسب آغاز شده‌اند، با نسبت موفقیت و سرعت بیشتری به مرحله ساخت و تحویل رسیده‌اند. در مقابل، پروژه‌هایی که ابتدا ثبت‌نام انجام شده و سپس به دنبال تأمین زمین رفته‌اند، گرفتار تأخیرهای طولانی و افزایش هزینه‌های جانبی شده‌اند.
با قطعیت یافتن زمین، فرآیندهای فنی و اجرایی مانند طراحی سایت، تعیین تراکم ساخت، ارتفاع مجاز، استانداردهای سازه‌ای و ظرفیت‌پذیری محیط نیز سریع‌تر تعیین می‌شود. این موضوع هزینه‌های بلاتکلیفی، بازنگری و تغییر نقشه‌ها را کاهش داده و سبب منطقی شدن قیمت تمام‌شده واحدها برای متقاضیان نهایی می‌شود.
در نهایت، تأمین زمین پیش از آغاز عملیات، عاملی مؤثر در حفظ اعتماد متقاضیان است. زمانی که محل دقیق پروژه مشخص باشد، متقاضی قادر خواهد بود پیش از پرداخت آورده مالی، از شرایط منطقه، ارزش اقتصادی زمین، ظرفیت توسعه آینده و حتی کیفیت محیط شهری آگاهی یابد. این شفافیت، هم فشار روانی را کاهش می‌دهد و هم موجب افزایش امیدواری و همراهی اجتماعی با طرح‌های حمایتی دولت می‌شود.
به طور خلاصه، پروژه مسکن ملی بدون تأمین زمین قابل‌اتکا از ابتدا، بیشتر شبیه وعده‌ای بالقوه است تا طرحی عملیاتی. تنها با تثبیت زمین، امکان ساخت، تحویل و تحقق هدف اصلی یعنی خانه‌دار شدن اقشار هدف فراهم می‌شود.
تامین زمین برای ساخت ۱.۷ میلیون مسکن ملی در کشور
معاون وزیر راه و شهرسازی از تامین زمین برای ساخت ۱.۷ میلیون مسکن ملی در کشور خبر داد و گفت: در این مساحت زمین آماده شده، ۸۵۴ هزار واحد در حال ساخت است.
علی نبیان اظهار کرد: طبق آنچه در شورای عالی مسکن مصوب و ابلاغ شده، از سال گذشته تاکنون حدود ۴۷ هزار هکتار توسعه شهری در حوزه شهری و حوزه روستایی انجام شده که این میزان آماده‌سازی یک میلیون و ۶۰۰ تا یک میلیون و ۷۰۰ هزار واحد مسکونی را دربرمی‌گیرد تا ان‌شاءالله با این آماده‌سازی‌ها که در سطح کشور انجام شده بتوانیم بخشی از دغدغه تامین مسکن را کاهش دهیم.
وی گفت: در سال گذشته حدود ۵۶۰۰ هکتار آماده‌سازی زمین انجام شد که الحاق شده و فاز اول آماده‌سازی‌ها در حال شکل‌گیری است. همچنین اکنون مساحتی بالغ بر ۳۴ تا ۳۵ هزار هکتار در حال آماده‌سازی داریم.
به گفته معاون وزیر راه و شهرسازی، در حال حاضر ۸۵۴ هزار واحد در حال ساخت داریم که میزان پیشرفت آنها از ۲۰ تا ۱۰۰ درصد متفاوت است.
نبیان اعلام کرد: در این مدت بیش از ۷۰ هزار واحد تحویل شده که بیش از ۲۰ هزار واحد آن در دولت قبل بوده است.
وی اظهار کرد: حدود ۵۵ هزار واحد نیز در دولت چهاردهم ساخته و تحویل شده و برنامه‌ریزی این است که تا پایان سال، بخش زیادی از واحدهای باقی مانده را تحویل دهیم.
