مالیات مردم ایران کجا خرج می‌شود؟
در حالی‌که پرداخت مالیات همچنان با پرسش‌هایی در ذهن مردم همراه است، طرح «مالیات‌نشان» با هدف افزایش شفافیت و مشارکت عمومی آغاز شده است. این طرح به مؤدیان اجازه می‌دهد بخشی از مالیات خود را به حوزه‌های مشخصی مانند آموزش، سلامت یا حمل‌ونقل اختصاص دهند؛ اقدامی که می‌تواند اعتماد عمومی را تقویت کرده و فرهنگ مالیاتی را از مسیر انتخاب و آگاهی نهادینه کند.
سال‌هاست که پرداخت مالیات در ذهن بسیاری از مردم با ابهام همراه است: چرا باید مالیات بدهیم؟ این پول‌ها کجا خرج می‌شوند؟ آیا سهمی از آن به زندگی روزمره ما بازمی‌گردد؟ با وجود تلاش‌های آموزشی از مدرسه تا رسانه‌ها، فرهنگ مالیاتی هنوز آن‌طور که باید در جامعه نهادینه نشده است. یکی از دلایل اصلی این فاصله، نبود شفافیت کافی درباره محل هزینه‌کرد مالیات‌هاست؛ موضوعی که اگر به‌درستی اطلاع‌رسانی شود، می‌تواند رضایت عمومی را به‌طرز چشمگیری افزایش دهد.
مالیات‌نشان؛ انتخاب آگاهانه، مشارکت واقعی
در پاسخ به این نیاز، طرحی نوآورانه با عنوان «مالیات‌نشان» آغاز شده که می‌تواند نقطه‌عطفی در رابطه مردم با نظام مالیاتی کشور باشد. در این طرح، مؤدیان مالیاتی می‌توانند هنگام پرداخت، بخشی از مالیات خود را به حوزه‌ای مشخص مانند آموزش، سلامت، حمل‌ونقل عمومی یا زیرساخت‌های شهری اختصاص دهند. این انتخاب، حس مشارکت را تقویت کرده و اعتماد عمومی را افزایش می‌دهد؛ چرا که مردم می‌دانند مالیاتی که پرداخت می‌کنند، دقیقاً در چه زمینه‌ای صرف خواهد شد.
تجربه‌های موفق؛ از درمان کودکان تا آبرسانی روستایی
تجربه‌های اولیه این طرح نشان داده‌اند که مشارکت مردمی در تأمین مالی پروژه‌های عمرانی و خدماتی، می‌تواند به نتایج ملموس و امیدبخش منجر شود. در قم، بخشی از منابع ساخت مرکز جامع سرطان کودکان از طریق مالیات‌های نشان‌دار تأمین شده است. در شیراز، مؤدیان با انتخاب حوزه آموزش، در تجهیز مدارس مناطق محروم نقش مستقیم داشته‌اند. در تبریز نیز، مالیات‌های اختصاصی صرف توسعه شبکه آبرسانی روستایی شده است—پروژه‌ای که سال‌ها به دلیل کمبود بودجه متوقف مانده بود.
این طرح، بیش از آنکه یک سازوکار مالی باشد، یک دعوت است: دعوت به مشارکت، اعتماد و ساختن آینده‌ای که هر شهروند در آن سهم دارد. اگر فرهنگ مالیاتی قرار است در ایران ریشه بدواند، باید از همین مسیر شفافیت و انتخاب آغاز شود؛ مسیری که «مالیات‌نشان» با جسارت و تدبیر پیش پای جامعه گذاشته است.
