محرومیت هنرمندان ایرانی از روش جدید درآمدزایی

در سال ۲۰۲۱ دارایی دیجیتال (nft) واژه‌ای نام‌آشنا برای کاربران ارز دیجیتال و فناوری بلاک چین است. اگر چه nft در سال ۲۰۲۱ حسابی سر و صدا کرد اما از سال ۱۹۹۳ به صورت تئوری و از سال ۲۰۱۲ به صورت عملی راه‌اندازی شد. هنرمندان از nft استقبال خوبی داشتند. به واسطه شهرت و محبوبیت هنرمندان، معاملاتی نجومی در این بازار انجام شد. در رابطه با حضور هنرمندان در بازار nft گفتگویی با یکی از فعالان این حوزه داشتیم. در ادامه همراه ما باشید.

سعید عبادتی؛ کارشناس حوزه بلاک چین ‌و‌ رمز ارز در گفتگو با گسترش نیوز گفت: هنرمندان باید آثار هنری خود را به صورت انحصاری (unique) در اختیار خریداران قرار دهند. در بازار nft هنرمندان در برابر آثار هنری خود وجهی را دریافت می‌کنند. این امکان وجود دارد که اثر هنری با افزایش قیمت در سال‌های آینده روبه‌رو شود. در بستر دیجیتال با استفاده از nft علاوه بر آثار هنری که به صورت حقیقی در دسترس مردم وجود دارد؛ آثار هنری به صورت دیجیتال نیز خریدوفروش می‌شود.

هنرمندان فعالان اصلی بازار nft

عبادتی اظهار کرد: هر مارکت و بستری در ابتدای راه بازیگرانی دارد. تا به این لحظه بازار nft در سطح جهان به صورت فعالانه شروع به کار کرده است. همچنین با توسعه‌ همه‌جانبه از سوی کسب‌وکارها و پلتفرم‌های مختلف همراه بوده است. بازار و فرآیند جدید برای خریدوفروش آثار هنری هنرمندان به وجود آمده است و به این واسطه هنرمندان نیز استقبال خوبی کرده‌اند.

وی افزود: تولید اثر هنری و عرضه آن برای خریدوفروش، یک پیشنهاد خوب برای هنرمند و خریدار است. البته باید قیمت را نیز در نظر بگیریم. قیمت در بازار nft بر دو اصل عرضه و تقاضا و قیمت ثابت مشخص می‌شود. البته هنرمندان تمایل دارند به هر دو حالت ورود کنند.

این کارشناس حوزه بلاک چین ‌و‌ رمز ارز تاکید کرد: در ایران متاسفانه به دلیل عدم وجود قانون دارایی دیجیتال هنرمند نمی‌تواند آینده مشخصی را برای خود تجسم کند. قانون و رگلاتوری شفافی وجود ندارد. در نتیجه هنرمند با ریسک‌های زیادی در حوزه خریدوفروش، تغییر آثار هنری، نحوه نقدپذیری و موضوعات دیگر روبه‌رو است. تا به این لحظه در میان هنرمندان ایرانی اقبال عمومی را شاهد نبوده‌ایم. البته هنرمندانی که با تکنولوژی و فضای دیجیتال آشنا هستند در بازار nft پیش قدم شده‌اند. چندین مورد فروش آثار هنری به صورت nft در ایران هم انجام شده است. نبود شفافیت در رگلاتوری منجر به کندی پیشرفت در این حوزه شده است.

نبود سازوکار برای nft هنرمندان ایرانی

عبادتی خاطرنشان کرد: برخلاف بازار ایران، خریدوفروش آثار هنری به صورت nft در بازار جهانی رونق خوبی گرفته است. در بازار جهانی هنرمندان غیرحرفه‌ای نیز به این بازار ورود کرده‌اند. در ایران سازوکار مشخصی برای هنرمندان و خریداران حرفه‌ای و غیرحرفه‌ای وجود ندارد. باید فضا و سازوکار کسب درآمد ایجاد شود. آثار هنرمندان ما نیز شرایط فروش در این بازار را دارند اما مشکل اصلی نبود سازوکار است.

وی در پایان گفت: Nft بر روی بستر اسمارت کانترکت (Smart Contract) اجرا می‌شود. Nft بیشتر در اسمارت کانترکت اتریوم و بایننس اسمارت چین ثبت می‌شود. با این ثبت اثر دیجیتال منحصرا به فرد تعلق می‌گیرد. البته این امکان وجود دارد که اثر به صورت فیزیکی یا مشابه آن فروخته شود اما هنوز قانون حقوق مشخصی وجود ندارد. هنوز قانون شفافی نداریم. این احتمال وجود دارد که اثری دوبار فروخته شود اما اسمارت کانترکت ثبت شده برای Nft غیرقابل تغییر است.

حضور سلبریتی ها در بازار Nft

هنرمندان، ورزشکاران و هنردوستان ایرانی کم کم وارد بازار Nft شده‌اند. به طور مثال در اوایل سال ۱۴۰۰ برای اولین بار صنایع‌دستی ایران به این حوزه ورود کرد. همچنین یک اثر خطی با نام علی ولی‌الله اثر علیرضا کدخدایی با قیمت پایه ۹۲ میلیون تومان به صورت nft به حراج گذاشته شد. در آینده نیز اثر بسم‌الله متعلق به استاد افجه‌ای، اثر توسن خیال از رضا مهدوی، مجسمه اسب اثر صادق ادهم نیز به صورت nft عرضه خواهد شد.

در دنیای بازیگران نیز یک تصویر از بهنوش طباطبایی، در شبکه Polygon به صورت NFT ثبت شد و با قیمت یک اتریوم، در OpenSea به فروش رفت.

سروش لشکری (هیچ‌کس) خواننده رپ ایرانی نیز کاور آلبوم جنگل آسفالت خود را به NFT در پلتفرم فاندیشن (foundation.app) به قیمت ۱۹۰ اتریوم فروخت.

علیرضا قربانی خواننده سنتی خوان ایرانی نیز تصمیم گرفته است قطعه «روزگار غریب» خود را به صورت NFT در پلتفرم فاندیشن (Foundation.app) ثبت کند.

کریم باقری، فوتبالیست محبوب هم به تازگی پستی در اینستاگرام منتشر کرد که بر اساس آن این ورزشکار وارد حوزه NFT شده است.