سامانه ارز نیمایی یکی از مهمترین راهکارهای دولت برای سازمان دهی و مدیریت ارز کشور است. با این حال سامانه نیما موافقان و مخالفان خود را دارد.
گسترش نیوز: در حال حاضر ۴ سامانه ارزی از جمله سامانه نیما، نرخ چهار هزار و ۲۰۰ تومانی، سامانه سنا و نرخ آزاد در کشور وجود دارد. هر یک از این سامانهها به نوعی در تحولات ارزی کشور تاثیر گذار هستند. این در حالی است که صرافیها سامانهای برای خود طرح ریزی کرده اند و بانک مرکزی هم از ارز بورسی سخن می گوید. بررسی کارامدی و ناکارامدی نیما، موضوعی است که «گسترش نیوز» به آن پرداخته است:
تصمیمی جسورانه
مسعود صرامی، اقتصاد دان در ارتباط با کارایی ارز نیمایی گفت: ابداع ارز نیمایی یکی از تصمیمات جسورانه دولت است اما ایکاش قبل از اینکه هر بنایی ساخته و یا تصمیمی اتخاذ شود، صندلی یا جایگاهی برای بخش خصوص نیز در نظر بگیرند. سامانه ارز نیمایی نیز از این موضوع جدا نیست. با در نظر گرفتن بخش خصوصی و بررسی موضوع ورود ارز به سامانه نیما در قالب یک کارگروه متشکل از اتاق بازرگانی، اتحادیهها و تشکلها، کارشناسان و فعالان اقتصادی بخش خصوصی، این سامانه میتوانست در بهترین حالت ممکن اجرایی شود.
بزرگترین مشکل نیما وی در ادامه به مشکلات این سامانه اشاره و اظهار کرد: در حقیقت بزرگترین مشکل سامانه نیمایی این است که بدون در نظر گرفتن نظر کارشناسی فعالان اقتصادی بخش خصوصی تصمیمات آن گرفتهشده است. اما خود سیستم نیمایی برای اینکه چهارچوب مسائل ارزی را پوشش دهد یک تصمیم جسورانه به شمار میآید.
نقطه قوت نیما صرامی در ارتباط با مهمترین نقطه قوت سامانه نیما نیز اظهار کرد: سازمان دهی ورود ارز مهمترین نقطه قوت این سامانه است. به همین دلیل به جای چند محل برای ورود ارز و سردرگمی در بازار، یک چهارچوب مشخص برای ورود ارز تعیین و تمام ورودیها، خروجیها و تخصیص ارزهای مختلف مشخص شد. به این ترتیب نام صرافیها، شرکتها، بنگاهها، فعالین اقتصادی و تمام علاقهمندان به واردات و صادرات در این سیستم ثبت میشوند.
وی با تشبیه معاملات ارزی در سامانه نیما به ظرفی که تعریف مشخصی دارد گفت: بخش دولتی و خصوصی با هر شرایطی که واردات و صادرات انجام میدهند در این سامانه ثبت میشوند تا فعالیتهای آنها شفاف و قابل رصد باشد. درحقیقت منافع ملی در این ظرف و در قالب سامانه نیما برآورده میشود.
آفت دستوری عمل کردن وی با اشاره به برخی از مکانیزمهای ارز نیمایی بیان کرد: در روند قیمتگذاری محصولات در ارز نیمایی، نباید مداخلهای انجام شود و دستوری عمل کرد و تنها دخالت در میزان واردات و صادرات جایز است. زمانی میتوانیم در اقتصاد پویایی ببینیم که روی میزان عرضه و تقاضای محصولات در بازار کار شود نه روی قیمت آن.
هراس پول شو ها از نیما این استاد دانشگاه گفت: میزان عرضه و تقاضا در این سامانه نیز در شرایط خاصی مشخص میشود، برخی از کسانی که معتقد به ناکارامدی سامانه نیما، شرکت ها و فعالان اقتصادی هستند، عملکرد شفافی ندارند. در واقع شرکتهایی که پولشویی میکنند و یا فعالیتهای سالمی انجام نمیدهند از اینکه عملکرد و فعالیت هایشان مشخص شود همواره در هراس هستند. دستگاههای اجرایی نظارتی و امنیتی نیز میتوانند با بررسی روند فعالیت شرکتها و گروههای اقتصادی خطا کاران را شناسایی کنند. در مجموع کسانی که سلامت کار میکنند از کار کردن در فضای سامانه نیمایی مشکلی ندارند.
اعتماد سازی در بخش خصوصی وی با تأکید بر اهمیت اعتمادسازی بخش خصوصی به بخش دولتی گفت: برای آن که سامانه نیمایی به بالاترین کارایی خود برسد باید در قالب موضوعات مختلف معایب آن حل شود. از جمله این که باید روز به روز اعتماد میان بخش خصوصی و دولت را افزایش دهیم. در این راستا اتاق بازرگانی، اتاق گفتوگو و سازمان توسعه و تجارت میتوانند نقش بسیار بزرگی در اعتماد سازی بین بخش خصوصی و دولتی ایفا کنند.
چیدمان نادرست پازل اقتصادی این اقتصاد دان در پایان سخنان خود اظهار کرد: ناکارآمدی سامانه نیما ازجمله موضوعاتی است که برخی به دنبال اثبات آن هستند، زمانی که اعتمادسازی انجام میشود بسیاری از مشکلاتی که به دلیل فاصله بین بخش خصوصی و دولتی ایجاد شده، از بین میرود چراکه بسیاری از بیبرنامگیها، شکها و شبهها ناشی از چیدمان نادرست پازل اقتصادی است.
