قیمت ارز چگونه تعیین میشود؟ (بخش نخست)
ناصربزرگمهر
مدیر مسئول
در یادداشت قبلی (شنبه، ۱۲ آبان ۹۷) نوشتم که چرا دلار ۱۰ تومان نمی‌شود و هر ریال با یک سنت برابر نیست؟
گسترش‌نیوز : بدیهی است که این مطالب را بیشتر مسئولان و رئیس‌جمهوری و معاون اول و رئیس کل بانک مرکزی و وزیر اقتصاد نمی‌خوانند و کسی از مسئولان به فریاد ما روزنامه‌نگاران توجهی ندارد اما آنهایی که اهل خواندن هستند و می‌خوانند با موضوع و دردهای نهفته در یک یادداشت همذات‌پنداری کرده و برایم پیام می‌دهند که ما هم همیشه فکر می‌کنیم که چرا با این همه ثروت نهفته در کشور، ریال و سنت با هم برابر نمی‌شوند و چرا ارزش دلار هر روز به جای اینکه پایین بیاید، بالا می‌رود؟
متاسفانه جواب این دردها را من نباید بدهم؛ باید همان‌هایی بدهند که هیچ وقت روزنامه نمی‌خوانند و دسترسی به آنها هر روز سخت‌تر و سخت‌تر میشود و از مردم دور و دورتر می‌شوند.
اما در روزهای اخیر و همزمان با بالا و پایین رفتن نرخ دلار و سایر ارزهای خارجی در بازار، یکی از موضوعاتی که بار دیگر مورد توجه مردم عادی و حتی خردمندان غیراقتصادی قرار گرفته، بحث‌های ارزی است.
پرسش اساسی این است که اصلا ارز چیست؟
نرخ ارز چگونه ازسوی بانک مرکزی تعیین میشود؟
نرخ ارز در بازار آزاد یعنی چی؟
چرا نرخ ارزها با هم برابر نیست؟
و ده‌ها پرسش دیگر که متاسفانه هیچ‌گاه پاسخ‌های ساده‌ای از طرف اقتصاددانان وابسته به غرب و شرق و پنهان در خانه و مسئولان اقتصادی به‌ویژه بانک مرکزی و وزارت اقتصاد به آنها داده نشده است.
این یادداشت تلاش می‌کند در چند شماره روزنامه، پاسخ‌های ساده‌ای در حد فهم خود نویسنده ارائه کند و هیچ ادعایی در مباحث کارشناسی اقتصادی ندارد.
ارز چیست؟
به پول‌های خارجی یا به‌گفته دیگر به واحدهای پولی که در کشورهای دیگر جز کشور اصلی دادوستد شود، به‌طور کلی ارز گفته میشود.
ارز به‌طور عموم نوع پذیرفته‌شده‌ای از پول است که شامل سکه و اسکناس‌های کاغذی میشود و ازسوی دولت‌ها توزیع شده و در اقتصاد همه کشورها گردش دارد.
منظور از نرخ ارز خارجی عبارت است از مقدار واحد پولی ملی که باید برای به‌دست آوردن واحد پول کشوری دیگر پرداخت شود.
ارز که به‌عنوان واسطه مبادله کالا و خدمات بین‌المللی مورد استفاده مردم جهان به جز همان کشور قرار می‌گیرد، پایه و زیربنای کسب‌وکارها به‌شمار می‌آید.
تفاوت بین معاملات مالی در داخل کشور و مبادلات بین‌المللی این است که در تجارت داخلی نیاز به پرداخت و دریافت وجوه با پول رایج ملی است اما در معاملات خارجی به‌طور معمول این وجوه در قالب پول‌های رایج و معتبر خارجی، بسته به نوع معامله با کدام کشور یا حضور در کدام کشور پرداخت میشود.
به‌طور مثال در ایران برای انجام مبادلات، از ریال و تومان استفاده میشود، در اروپا واحد یورو و در امریکا دلار امریکا کاربرد دارد اما وقتی یک ایرانی بخواهد کالایی را از آلمان تهیه کند باید در ازای آن یورو بپردازد؛ بنابراین باید براساس یک رابطه مبادله تعریف شده یورو بدهد و آن کالا را بخرد.
حالا برای این خرید باید واحد پولی یک کشور به واحد پولی کشور فروشنده تبدیل شود؛ اینجاست که موضوع نرخ برابری ارز به‌وجود می‌آید و ارزش پول هر کشور براساس ذخایر طلا، ثروت‌های آشکار و پنهان، منابع زیرزمینی، توانمندی‌های صنعتی، جایگاه سیاسی، نیروی انسانی و ده‌ها پارامتر دیگر تعیین میشود.
ارسال نظر