راهکاری برای پیش‌بینی سود بورس

یکی از بحث‌های این روزهای بازار سهام، انتشار پیش‌بینی سود شرکت‌های بورسی است. فارغ از اینکه قصد و نیت سیاستگذار از ایجاد چنین الزام درخواستی چه بوده است، می‌توان از بعد نظری هم این مسئله را مورد بررسی قرار داد.

البته انتظار می‌رود که سیاستگذار پیش از هر اقدام سیاستی، مبانی نظری و پژوهش‌هایی که دلالت بر لزوم اتخاذ آن سیاست می‌کنند را به طور کاملا شفاف منتشر کند، اما این انتظار هم در نظام حکمرانی فعلی انتظاری کاملا نابجاست و درخواستی بی‌شرمانه به حساب می‌آید!

بنابراین در این مجال مختصر، روی بایدها و نبایدهای انتشار پیش‌بینی سود بحث می‌کنیم.

مردم برای تصمیم‌گیری‌های سریع، نیازمند لنگرهایی ذهنی هستند. بدون لنگرهای ذهنی، قضاوت بسیار کند می‌شود. بنابراین EPS پیش‌بینی شده می‌تواند نقش چنین لنگر ذهنی‌ای را بازی کند. اگر لنگر ذهنی مناسب برای مردم ایجاد نشود، بدون شک لنگر دیگری( که احتمالا همان سود سال گذشته است) ایجاد خواهد شد و می‌دانیم که این لنگرها نقشی حیاتی در قضاوت‌ها بازی می‌کنند.

تحلیل‌گرانی که حساسیت زیادی روی درستی اطلاعات خام دارند برای داشتن تخمینی دقیق‌تر از آنچه در صورت‌های مالی منتشر می‌شود(که عموما معطوف به گذشته هم هستند) به سراغ کارکنان شرکت رفته و سعی می‌کنند اطلاعاتی اضافه‌تر کسب کنند. بنابراین یکی از گزینه‌های خوب برای ارائه پیش‌بینی سود، خود شرکت است.

با این حال، بحث تعارض منافع و خطاهای شناختی در اینجا هم مطرح می‌شود. ممکن است شرکت انگیزه داشته باشد سود را پائین‌تر یا بالاتر از واقع جلوه بدهد. بنابراین هر سازوکاری که برای انتشار این پیش‌بینی طراحی می‌شود باید این تعارضات منافع را در خود دیده باشد! مثلا اینکه مسئولیت پیش‌بینی اعلام شده علاوه بر شرکت، با امضای یک "شخص حقیقی" مشخص باشد.

یکی از روش‌های پیش‌گیری از عوارض تعارض منافع و یا خطاهای انسانی، توسل به روش‌ مشارکتی است. در این روش، همه ذی‌نفعان امکان اثرگذاری به EPS منتشر شده را دارند.

همچنین هر تحلیل و یا پیش‌بینی، شامل مفروض دانستن بعضی پارامترها (مثلا نرخ ارز) است. بنابر این، باید به کاربر این امکان را داد که بتواند با پارامترهایی که خودش درست‌تر می‌داند و با احتمالات ذهنی خودش(در رابطه با سناریوهای مختلف) EPS را محاسبه کند.

جمع‌بندی:

انتشار پیش‌بینی سود در صورتی که بهینه‌سازی شده باشد می‌تواند به تصمیم‌سازی بهتر ذی‌نفعان کمک کند. به خصوص اگر فرآیند محاسبه آن بصورت مشارکتی و متن-باز (Open-Source) باشد. و به ویژه اگر ارزش‌ها و احتمالات ذهنی (از طریق امکان تغییر پارامترها و تحلیل حساسیت) قابلیت اعمال در فرآیند محاسبه را داشته باشند.

به عنوان یک ایده استارت‌آپی می‌توان پیشنهاد کرد اپلیکیشنی طراحی شود که ارزشگذاری شرکت‌های مختلف را با استفاده از احتمالات ذهنی و پارامترهای ذهنی کاربر انجام بدهد. مثلا ممکن است کسی احتمال برداشته شدن تحریم‌ها در کمتر از سه ماه آینده را بالاتر از شخص دیگری بداند، در این صورت اپلیکیشن باید بتواند این احتمالات ذهنی را اعمال کند. و یا ممکن است کسی تخمین خاص خودش از نرخ ارز در ماه‌های آتی را داشته باشد و بخواهد با آن نرخ ارز ارزش‌ها را محاسبه کند.